Jean Haritschelhar: "Euskarak hizkuntza ofiziala behar du izan Iparraldean,

1988ko maiatzaren 08an

Jean Haritschelharekin elkarrizketan.
Jean Haritschelhar: "Euskarak hizkuntza ofiziala behar du izan Iparraldean,
ARGIA. - «Bateginik» kanpainako aholku batzordeko partaide zara. Nolaz luzatu zizuten horretarako proposamena?
HARITSCHEL.–Hor gertatu dena da, «Bateginik. kanpaina muntatu zelarik, ni «Pizkundea»ren zuzendari gisa agertu nintzela. Badakizu «Pizkundea»k biltzen dituela Iparraldeko hainbat eta hainbat kultur talde, eta orduan pentsatu genuen «Pizkundea»k behar zuela, dudarik gabe, hortan agertu. Alde batetik galde egin zidaten aholku batzordean sartzeko, eta nik baietz esan nuen normal bait zen «Pizkundea»ren arduraduna hortan izan zedin, bereziki ikusten ginuelarik «Bateginik» kanpaina hori moldatua zela ere diru biltzeko Natarroa eta Iparraldeko ikastolentzat.
A.–Kanpainak Iparraldeko eta Nafarroako premiazko apostuaria heldu dio. Egingo zenuke diagnosi labur bat Iparraldean zein egoeratan aurkitzen diren euskara eta ikastolak?
J.H.–Badira 19-20 urte ikastola sortu zela Iparraldean, eta nik argi eta garbi erraiten dut beti «Seaska»ren alde izan naizela. Hor dago guretzat 'D' eredua azkenean, eta eredu horrek merezi du segitzea, horrekin ikusten bait da biziki ontsa euskaraz ere eman daitezkeela klaseak eta euskaraz ikasi. Ez dira ordea denak horren alde; berrikitan sortu da hemen 'B' eredua, bereziki irakaskuntza publikoan. Ni ez naiz guztiz 'B' eredu horren kontra, nik pentsatzen bait dut gero eta gehiago sartuz euskara eskoletan hobe dela euskararentzat. Badu behar ederra euskarak zeren eta beldur naiz gutxitzen ari dela euskara Iparraldean.
A.–Prezeski hori dela-eta da «Bateginik»en esfortzua euskararen kontzientziatzekoa, zein neurritan uste duzu suertatuko dela eragingarri Euskal Herriko biztanlegoagan eta bereziki Iparraldekoagan?
J.H.–Nahi nuke aipatu eta erran jadanik horrelako kanpaina bat egin zela duela orai bederatzi urte, «Bai euskarari» deitua. Orduan, uste dut, halako kontzientzia bat sortu zuela piska bat gerora. Pentsatzen dut «Bateginik» kanpaina honekin gauza beretsua gertatuko dela. Hor gertatzen da ez dela aise eragin hori neurtzea eta zer emaiten ahal duen holako kanpaina batek.
Zernahi gisaz, beti eta gero eta gehiago horrelako kanpaina batzutan behar dugula sartu, argi eta garbi eta goraki erranez euskaldunak garela, euskara dela gure hizkuntza eta hizkuntza hori ofiziala behar duela izan frantses estatuan ere, erran nahi bait da Iparraldean.
A.–Kanpainan zehar ekitaldi berezi batzu badira. Zein azpimarratuto zenuke horien artean?
J.H.–Nik uste dut bakotxak behar duela hortan sartu. Eman dezagun, ni sartu naiz mintzaldi eta horrelako gauza batzu eginez «Gure Irratia»n eskuaraz eta «Radio Bayone» delakoan frantsesez. Jin ziren nire bila horretarako eta pozik egin nuen nik, zeren eta uste dut beharrezkoa dela euskaldun kontzientziari buruz horrelako oharpen batzu egitea. «Seaska~ren alde dirua biltzea lehen postuan jar nezake, zeren eta diru beharrean daude.
Eta bigarren, sinadurena. Sinadurek ere beren balioa bait dute. Frantziako beste zenbait herri, etnia, populuetan badira kezkak, eta Bretainan ere egiten dira gauza beretsuak. Anitz baldin bagira sinadura ematen hobe, hauek agertuko bait dituzte Europa osoan egiazko herri baten kezkak.
45-

GaiezHizkuntzaEuskaraErakundeakBateginik
GaiezHizkuntzaEuskaraNormalkuntzKanpainak
PertsonaiazHARITXELHAR

Irakurrienak

Matomo erabiliz

EAJko karguen senide harrobia

Ahoztar Zelaieta

"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Olaia L. Garaialde

Emakumeen plazera

Barbara Miller

"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

Miel Anjel Elustondo

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Jenofa Berhokoirigoin

Azkenak

2024-04-29 | Nagore Iturrioz Lopez | Yolanda Porres García | Steilas sindikatua

Hezkuntza publikoari buruz hitz txintik ere ez hauteskundeetan!

2024-04-29 | Rober Gutiérrez

Errenta aitorpena, euskaraz

2024-04-29 | Iñigo Satrustegi

Beste 40 urtez esperoan egon nahi ez baduzue

2024-04-29 | Goiuri Alberdi | Aintzira Oñederra | Asunek

Ei politikariak, “pope” akademikoek esaten badizuete, aktibatuko al zarete behingoz?

Behetik gorako komunikazioetan ez da erraza mezuen garrantzia transmititzea eta makinaria politikoa aktibatzea. Askotan, gure mezuak "belarri batetik sartu eta bestetik atera" egiten direla sentitzen dugu. Beraz, gaurkoan, nazioarteko ikertzaile ospetsu batzuek... [+]

2024-04-29 | Egoitz Alkorta Miranda

Mundu mailako lapurra

Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.

Eguneraketa berriak daude