Ur pitotxak: Kabalak Ezpeizen
.Mauletik hamabiren bat kilometrotara, Ezpeiz herrian, kabal hanigarri baten hazkuntza egiten da: bisoi edo ur pitotxena. Bisoiak leku hotz, Amerika edo Sobiet Batasunarekin lotzen badira ere, Euskal Herrian egon izan dira duela zenbait urte. Hego aldetik etorritako hiru gaztek, bizia irabazi asmoz, abere hau "Euskal Hderriratu" edo hobeki erran da "Ezpeizeratu"dute.
«Irati» asoziazionea eratu aintzin, St. Faust, Paue ondoko bisoi hazkuntzan egon ziren urte betez ikasten. Baina «Irati»ko hiru gazteoi arazo juridiko edo finantzieroak, formakuntza eza baino larriagoak egin zitzaizkien. Batetik, entrepresaren inbertsioa 180.000 liberakoa delako eta bestalde, lantegia abia arazteko behar ziren baimenak ez zituztelako. «Xiberuko garaipen ekonomikoa bultzatzen duen erakundeak (Association pour le développent de la Souie-k) lagundu eta laborantzan duen hustirapena duen sozietate bezala onartua izan zen. "Irati" 23 eme eta 8 arrekin Bildu zen hasi zen; geroxeago Ezpeizeko oihan lasai batetan kokatuz.
Orain 157 eme eta 40 harren hazkuntza da .`lratik'' egiten duena. Hazkuntza hau hobeki ezagutzeko beren egunerako lanaren berri galdegin genien bi Enrike eta Joxe Leoni.
Teorikoki, bisoi abeltzain baten lana bisolaren ezagutza da alde batetik; hau artzainak bere ardi guztiak ezagutzen dituen bezala. Bigarrenik, bisoi elikadura eta azkenik, bere higieneari kasu handia ematea. Hala ere, gure lana urte osoon zehar desberdina da eta bisoiaren bizimoduari lotua. Martxoaren 5ean, har botatzea edo akuplatzea izaten da; gero, handik berrogeitahamar egunetara ttipiak sortzen dira. Orduan, baboitzak bere papertxoa du, hor bere aita eta ama azaltzen direlarik, odol kidetasuna galerazteko biziki garrantzitsua bait da larruaren edertasanerako. Gero, abenduan, ur pitotxen hiltzea dator. Lanean pasatzen ditugun orenak beraz, ur pitotxaren beharren araberakoak dira eta ez lantegi batetan bezala.
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Ascension uhartea, 1725eko maiatzaren 5a. “Holandar ontziteriako komandantearen eta kapitainen aginduz, ni, Leendert Hasenbosch, uharte bakartu honetan lehorreratu naute, nire zorigaitzerako”.
Herbeheretar marinela, 1695ean Hagan jaioa, Ekialdeko... [+]