Angel Elias: "Presoak Bere Eskubideak Ezagutu Behar Ditu"


1987ko otsailaren 22an
Angel Elias abokatuari elkarrizketa
Basauriko Presoei Asesoria Juridikoa Eskainiko Zaie
Angel Elias: "Presoak Bere Eskubideak Ezagutu Behar Ditu"
Basauriko Kartzelako presoek abokatuen asesoramendu penitentziarioaren aukera daukate duela egun botzutatik Bizkaiko Abokatuen Bazkunearen iniziatibari esker. Hamalau abokatuk ihardango dute aholku zerbitzu hau betetzen, egunero abokatu bat egongo delarik kartzelan bi ordu t'erdiz presoen galdera eta eskakizunei erantzuna emateko. Zerbitzu honen zehaztasanak eta, bide batez, preso arruntek jasatzen duten egoera ezagutzeko asmoz Zerbitzu honen koordinatzailetariko bat eta Salhaketaren partaide den Anjel Elias abokatuarengana jo dugu.
ARGIA.–Nola sortu da presoentzako asesoria bat jartzearen ideia?
ANJEL ELIAS.- Jakiteko nola hasi zen nik esango nuke, alde batetik, Bizkaiko Abokatuen Bazkunean, konkretuki Giza Eskubideen Batzordean parte hartzen genuenon artean, batzuk ondo ezagutzen genuen Basauriko kartzelaren egoera eta, hein berean batzu Salhaketa elkartekoak ginen.
Aspalditik, 1980 urtean Salhaketa bezala, galdeketa batzu egin genituen eta presoen erantzunetan beren kezka eta intgresa gai juridikoei buruzkoa zen berezkiki. Ez penal kontuei buruzkoa bakarrik, penitentziarioetaz ere baizik.
19S4ko uztailean, legebiltzarreko Giza Eskubideetako batzordekideak Basauriko kartzelara joan ziren eta presoekin elkarrizketa bat izan zuten. Egun hartako arratsaldean bildu ziren Salhaketa eta abokatuen Giza Eskubideetako batzarkideak.
Elkarrizketa hartan presoen indefentsioa agertu zen. Hori izan daiteke antezedente argiena. Handik hona, bi urte t'erdira, hasi genuen tramitazioa. Abokatuen Juntan oztopo batzu agertu ziren, konpetentzia desleala egiteko erabil zitekeela egotzi zuten, presoen kasu penalak abogatu hauek hartuz gero.
A.– Oztopo gehiago ere izan al da?
A.E.– Juntak onartu egin zuen proiektua eta Madrilgo Zuzendaritza Orokorrarekin elkarrizketatuz hasi zen. Orain dela urte bete, Madrilgo Zuzendaritzak, onartu egin zuen ideia hau. Urte osoa beharrezkoa izan da praktikara eramateko.
Urrian Dekanoak bidali zizkigun abokatu guztiei zirkular bat azalduz zerbitzu honen sorrera aurrera eraman nahi zuela eta interesa geneukanok idazteko eta apuntatzeko. Uste dut 64 abokatu izan ginela idatzi genionak.Han beste arazo batzu hasi ziren. Giza Eskubideen Batzordean eritzia zen ekipo bat sortu behar zela, alde batetik gai penitentziarioez ez zegoelako esperientzia handirik eta, bestetik, komenigarria zelako presoekin harreman estuak lortzea. 64 izanez gero, urtean bi edo hiru aldiz joango ginatekela presoengana eta oso gutxi ezagutuko genukeela barruko giroa.
Beste oztopo bat ere sortu zen, 64 izanda, nola egin selekzioa?
A.–Zein dira zerbitzu honen zehaztasunak?
A:E.–Puntu batzu argi geratu ziren, eta konkretuki puntu hauek dira: 14 abokatu izango gara, hauetariko bi koordinatzaile moduan eta beste 12 zuzen egiteko kartzelako zerbitzua. Abokatu batek bi astetik behin bisita bat egin beharko du. Hamalau hauek urte betez egongo ginateke zerbitzu honetan eta ekipo honen erdia sei hilabetero berrituko litzateke, apuntatu diren beste abokatuak sartuz.
A.–Nork ordaintzen du zerbitzu hau?
A:E.–Zerbitzu hau Abokatuen Bazkuneak ordaintzen du. Urtean, 3 milioitako presupuestoa du.
A.–Nola bananduko da zerbitzu hau denbora aldetik?
A:E.–Bi ordu t'erdi egunero, astelehenetik ostiralera, arratsaldeko 5etatik 7,30etara. Eta hamabi direnez Kartzelako Junta bildu ondoren abokatu bat joan ordez bi joango dira zigorrak badaude errekurtsoak jartzeko etab.
A.–Nolakoa da kartzela barruko egoera eta ze beharrei erantzungo die zerbitzu honek?
A:E.–Alde batetik, kontradizio handia dago: presoa barruan dago askatasunik gabe lege baten aurka joan delako, eta, berriz, presoekin legeek jarritako eskubideak ez dira betetzen eta ez dira betetzen arlo pilo batean. Dauzkaten eskubide nagusiak, bai janaria, bai intimitatea, bai lana, praktikan infringitu egiten dira.
Esaterako, legeak esaten du gela bakoitzean preso bat bakarrik egon behar dela. Basaurin 3 edo 4 egoten dira. Baita esaten du zein den presoen gehienezko kopurua. Kopuru hori errealitatean gainditu egiten da. Legean esijitzen da preso zigortuentzat lan ordaindutakoa eta seguritate soziala. Hau ere ez da inon bete.
Gero, preso bati zigorra jartzen diotenean, nahiz eta legeak onartu abokatu baten asesoramendurako eskubidea daukala, praktikan ez dauka ofizioko abokatuaren zerbitzurik. Bakarrik dirua badauka dei dezake abokatu bat. Presoen egoera hobetzeko, lehen urratsa da presoek ezagutzea zein diren beren eskubideak, ezagutu ondoren erreklamatzeko. Gure asesoramendua, haien galderei erantzuterakoan azalduko diegu zein diren beren eskubideak. Horregatik, pentsatzen dut, gaurko egoeran, zerbitzu hau oso garrantzitsua izan daitekeela.
A.–Zein izaten dira gertatzen diren zigorrak eta haiek sortarazitako egoera?
A. E.– Reglamentoan agertzen dira zein diren zigorra aplikatzeko ekintzak. Batez ere, funtzionariekikoak: intsultoak, desobedientziak, etab. Funtzionarioen eritziaz halako ekintza suertatzen denean parte bat ematen dute eta Juntak "pliego de cargos" bat ematen dio presoari. Pliego honetan bere kontrako karguak azaltzen dira. Badauka abokatu baten asesoramenduaren eskudibidea, baina bakarrik ordainduz egin ahal du. Gainera, hiru egun bakarrik dauzka pliegoa idazteko, eta Juntako kideak funtzionarioak dira.
Hori desberdina litzateke abokatu batek pliegoa egingo balu, han «presunción de inocencia», eta beste printzipio juridikoak posibleak dira erabiltzea. Posible da ondo prestatzea apelazio bat.
Badago beste gauza pilo bat, adibidez, traslado bat agintzen denean inoiz ez diote esaten presoari zein diren traslado horren motiboak eta hori legez ezin da. Halako neurria hartzen denean motibo zehatzak eman behar dira, eta presoak, interesatua izanik, eskubidea dauka jakiteko eta ados ez egotekotan apelazioa aurkezteko. Zuri klasifikatzen zaituztenean lehen, bigarren edo hirugarren mailan esan behar dizute ere zergatik.
A. - Kartzelatik kanpora nolako oihartzuna izango du zuen lanak?
A:E.– Posibilitatea izango dugu gizartean erakusteko barruko egoera. Horretarako sei hilabetero edo txosten bat egingo dugu gure lanekin. Saiatuko ginateke ihardunaldi juridiko batzu, eztabaidak etab. antolatzen.
A.– Zein modutan hartuko dute parte presoek?
A:E.–Saiatzen ari gara presoen parte hartzea handia izan dadin, horretarako liburu berezi bat daukagu haientzat, beren eritziak, sugerentziak eta kritikak jartzeko. Asistentzia bat egiterakoan abokatuaren eritzia (orri bat beteko dugu) eta presoaren eritzia izango ditugu. Biak.
Pello URZELAI
Angel Elias, Basauriko presoak asesoratuko duen abogatuetako bat.
Abogatu talde baten laguntza josoko dute hemendik aurrera basauriko presoek.
24-25

GaiezGizarteaSektore bazPresoak
GaiezGizarteaJustizia
PertsonaiazELIAS1
EgileezURZELAI1Gizartea

Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude