"Turkiak Irak Iparraldea Inbaditu Lezake"


1987ko urtarrilaren 25ean
Europako Elkartasun Komiteetako Kurdo Batzurekin Mintzo
"Turkiak Irak Iparraldea Inbaditu Lezake"
Europan bizi diren kurdo batzurekin hitz egiteko aukera izanik, ezin ukorik eman. Eskualde goxo-gaitz haietatik beti datorke berri interesgarririk. Hala etorri ere, gaurkoan. Aktualitateari oso lotutako gauza pare batez galdegiten diegu, segidan.
ARGIA.–Azken berrien arabera jakin dugunez, Turkiak mehatxu egin dio Irango gobernuari honek, iparraldea okupatzen badu, berek, turkoek alegia, interbenituko dutela. Zer dakizue honetaz?
Kurdoek.–Iran-lrak arteko gerra honezkero sistema lnperialistarentzat arriskugarri gertatu da. Gerra hau inperialismoaren interesengatik piztu zen eta irandar erregimenaren erortzea prebenituta zegoen. Orain aldiz, Saddam-en erregimena dagoke kolokan. Errealitate honen aurrean OTANeko indarrak erreakzionatu beharrean aurkitzen dira, status-quoa mantendu eta beren interesak zaintzekotan noski. Iranek ez du Irak-iparraldean (hau da, Kurdistan hegoaldean) aurreratu behar; eta hori galeraztea Turkiari dagokio. Iranek egun Irakeko diren Mossul eta KirkÜk eskualdeak okupatuko balitu, Turkiak interbenitu lezake, eta horretarakoxe prestatzen ari dira, prentsa kanpainak egiten ari dira, argudioak zorrozten...
A.–Horrelako interbentzio batek zer eragina izan lezake?
K.–Turkia beldur da, gerra dela medio kurdoek (hegoaldeko kurdoak, Irak aldekoak) jadanik kontrolatzen dituzten eskualdeetan indartu eta Kurdistango beste parteetan eragingo ote duten. Horregatik ere interbenitu dezakete.
Orain, interbenituz gero, kontrako efektoa gerta liteke, seguru aski Kurdistango nazio askatasun mugimenduaren indarrak gaur bizi duten zatiketatik atereaz batuko lirateke, Irak eta Iran-peko kurdoak batipat.
A.–Aditu dugu Europako Ekonomi Elkarteak «Kurdistango lurralde global» bat eragin dezakeela, noski Ekialde Erdiaren gainean daukan kontrola areagotzeko asmoz. Posible ikusten al duzue?
K.– EEEk badauka segurki Kurdistango garrantzi geo-estrategikoa eta han dauden ontasun naturalen berri. 1981eko kolpe militarraz (Turkian), uste zuten, europarrek ere, kurdoen borroka buka zitekeela. Ez da horrela izan. Orain, europarrok kontraesanetan murgiltzen dira, batetik Turkiako erregimenaren gogorkeriak salatu beharrean, bestetik Turkia bezalako estatu bat eskapa dakien ez dezakete permititu; Sobietar Batasunarekin muga egiten duela ezin duzu ahaztu.
1982an Frantzia, Dinamarka, Suedia, Norvegia eta Holandak Europako giza-eskubideen aldeko batzordearen aurrean Turkia salatu zuten. Orain estatu horiek atzera bota dute salaketa, esanez eta Turkia «demokratizatzeko ahaleginetan" dabilela (hauteskundeak, partiduen legeztapena etab.) Baina batez ere kurdoek ez dute amorerik ematen eta, Turkiak behar du Elkartearen apoioa.
Orduan bai, «Kurdistango arazo»ari irtenbideren bat eman nahi lezaiokete. Autodeterminazioa agindu lezakete, zeharkako probokazioak eragin litzakete...
A.–Zuek Alemanian bizi zarete. Alemaniak oso bereziki laguntzen dio Turkiari ezta?
K.–Bai, turkoak eta alemanak «betidaniko adiskideak» ditugu. Bai, Alemaniak batez ere armamentuan eta ekonomi inbertsioetan laguntzen dio Ankarari. Hamburgoko portutik astean bi aldiz armamentua bidaltzen dute: tankeak, arma arinak, helikopteroak etab. Hamburgon itsasontziak ere eraikitzen dituzte Turkiarako. Alemaniako instituzioek ordaintzen dute dena: %70a fondo militarretik eta %30a banku-kontsortzio batetik.
Turkian alemanek aireportuak eraikitzen dituzte, soldadu asko dago Alemaniakoak. Interesik gabeko laguntza gutxi dago munduan, zerbaitegatik izaten da dena. Turkia inperialismoak Ekialde Erdian dituen interesak zaintzeko dago. Horretarako noski Kurdistan independiente izan dadin eragotzi behar dute: eta gure herriaren genozidioan lagundu.
A.–Azken galdera bat, orain dela pare bat hilabete HRK-k ekintza hots-handiko bat egin zuen, erradar-base baten aurka. Horretaz eta gainerantzekoetaz...
K.–Hori urrian izan zen, Mardin-eko erradar-basea atakatu zen. HRKk aurrena base ondoko auzo bateko jendea bildu eta mitin bat egin zuten eta gero basea atakatu zuten; munta bateko gastuak eragin zituzten. Base horretan eta Diyarbakir-eko beste batean turkoak eta amerikarrak batera aritzen dira, handik espioitza-lanak burutzen dituzte, kurdoen kontraz gain, sobietarren eta ekialde erdiko beste indarren kontra ere.
Bueno, ekintza hori seinale bat gehiago da, borroka ez da gelditzen eta turkoek alerta egoeran egon beharra dute jarraian. Badakizu, beren armadaren hiru partetatik bi Kurdistanen instalatu dira. Mardin herrialde horretara orain 10.000 soldadu joan du, ehundaka jende detenitu; nekazariek ezin erein dezakete, garaia delarik. Konta-ahal ezineko basakeriak egin dituzte... Baina ez dute bakerik izango horrela... Ez berek nahi duten bakerik behintzat.
A.B.
18,19

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaTURKIA

Azkenak
analisia |
National Geographic gutxiago, Kropotkin gehiago

Eskatutako kafea zerbitzatu zain nago tabernan, telebistan baleen inguruko dokumentala: “Arrak borrokan ari dira emea nork estaliko, borroka gordina eta arriskutsua, irabazle bakarra izango duena”. Soinu banda epikoak indartzen du ustezko gudaren intentsitatea... [+]


Amurrioko Correoseko postariek grebari eutsiko diote, enpresako zuzendaritzaren proposamena nahikoa ez dela iritzita

Langileek azaldu diote Aiaraldea Komunikabideari enpresaren proposamena ez dela konponbidea eta, horren ondorioz, hirugarren greba egunari eutsiko diote. 


2025-06-09 | Mattin Jauregi
Erleen dantza: Naturaren hizkuntza ahaztezina

Lurraren historian espezie askok komunikazio konplexuak garatu dituzte, baina gutxik dute erleen dantzaren pareko kode sofistikatua. Erle langileek elikagai-iturrien kokapena adierazteko erabiltzen duten dantza ez da soilik naturaren mirari bat, baita zientziaren begietatik... [+]


Sorbeltza
Lo airean egiten duena

Askorentzat uda soinuaren egilea da hegazti hori eta, seguruenik, hau dela eta mila izen ditu Euskal Herrian. Hauetako batzuek bere ‘txrriiii-txrrriiii-txrriii’ kantu deigarriari egiten diote erreferentzia: txirritxori, zirringilo, irrigo edo kirrilo, adibidez. Beste... [+]


2025-06-09 | Jakoba Errekondo
Gaitz erdi eta lotsa oneko nekazariak

Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.


2025-06-09 | Garazi Zabaleta
Basotxoa
Nafarroako ekoizle eta artisauen azoka berria Iruñeko Basotxoan

Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]


2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Eguneraketa berriak daude