"Nekazariak Salduta Zeudek"


1987ko urtarrilaren 25ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Chuntalas-en Zurgintza-Tailer Bat Eraikitzen Aritutako Euskaldunekin:
Nicaraguan, Bi Indarren Artean Harrapatuak
"Nekazariak Salduta Zeudek"
1986garrenaren hasieran hiru zarauztar joan ziren Nicaraguara. Chuntalas probintzira. Chuntalas Nicaraguak,boskarren eskualdea da, sei direlarik orotara. Eskualderik handiena da, lurraldez, ezetz eta jendez. Izan ere oso despopulatua omen dago. Nicaragua guztia bezala, Managua izan ezik. Lantzeko lur-eremu zabalak. Ezin landu, ordea, contrakoak bizi-bizi dabiltzalako. Santo Tomas hiritik gertu aritu dira lanean Euskadiko elkartasun komiteekin ados jarrita hara joandako zarauztar horiek. Bueltan ditugu orain, gurekin izan ere. Juan Ramon Markaide, Iñaxio Landa "Ezkerra'' eta Juan Ignazio Iruretagoiena dira izenez.
ARGIA.– Hortaz Santo Tomasetik hurbil...
Zarauztarrak.– Bai, La Victoria asentamientoan. Santo Tomas horretan hamabost bat mila lagun bizi dituk. Ez duk eskualde-hiriburua (Jinotega duk hori) baina komunikazio zentro inportante bat duk.
Handik pasatzen duk Atlantikoraino doan ibai zabal bat. Guri egurrak uzteko-ta primerakoa.
A–Ze giro zenuten, ze jende tipo zeblilen alderdi haietan?
ZZ.–Parte hartan abeltzaingoa izan duk nagusi betitik. Lurra ere lantzen ditek nekazariek, baina ganadua ditek gehienbat. Terratenienteak hituen tradizionalki. Baserritarrak bat punta batean, bestea bestea, bizi dituk oraindik. Oraintxe ari dituk elkarrenganatzen. Gobernuak eragiten dik hori.
Horretarako ekonomiazko arrazoiak badituk, noski baserritarrak bilduta honetan edo hartan gehiago eta hobeto produzitzen dutelako, baina arrazoi militarrak dituk nagusi. Hainbat asentamientotan bilduta jendea contrari jendeaganaino iristea nekezago egiten bait zaio.
A.–Eta nekazariek nola hartzen dute lekuz aldatu beharra?
ZZ.–Denetatik zegok.
Batetik sandinisten presioa, mugitu behar dutela eta noski contrari lagunduz gero kitto; bestetik contrak, gora-behera dabiltzala eta jendeari mehatxu egiten ziotek, hau eta beste. Oso egoera txarrean zeudek. Jende iñorante asko zegok gainera. Salduta zeudek nekazariak.
A.–Orduan contra indartsu zegok...
ZZ.–Bai. Eta hura ez duk muga-lekua, ez zebiltzak alegia sartu, jo eta handik lasterrean atera. Han ibiltzen dituk, fijo samar, mendian eta baserrietan eta... Hirurehunen bat ote diren...
Lehen tropa erregularrak hituen, orain berriz gerrilero moduan zebiltzek, talde txikitan. Kanpotik hartu behar dizkitek noski munizioak eta, hortan ari zela bota ziteken amerikano haren aparatua, juizioa egin dioten hon...
Haiek sartzen dituk asentamiento batean igual eta jo ta sekuestratu baten bat, berekin eraman, Hondurasa pasa eta entrenatu... Gure asentamientoko presidentearen andrea eta alaba hala sekuestratu zizkiteken, gero handik sei hilabetera enbaraza etorri huen andrea, contra batek utzia; baina, presidentea orduko beste batekin zebileken...
A.–Gero armarik gabeko oposizioaz, demokrazia kristauaz-eta, zer ikusi duzue urtebete honetan?
ZZ.– Haiek ere fuerte samar zeudek. Hauteskundeetan ikusi huen, ez dutela herriaren apoio handiegirik, baina dituzten bide legalak ondo aprobetxatzen dizkitek. Kasu bat La Prensa-rena izan duk. Badakik hori nola itxi duten. Jakina, periodiku horrek egiten zian gobernuaren kontra eta amerikarren alde politika bat konstantemente, lotsagabe. Gero eliza oso fuerte duk Nicaraguan. Jendea oso errelijiosoa duk, eta elizan zera, mitinak egiten dizkitek...
A.–La Prensa-rena, nola hartu dik jendeak?
ZZ.–Gure inpresioa, lehenago itxi behar zutela. Jendearen inpresioa, horixe. Jendeak ondo hartu dik, ezta?, normal. Horrek problema izan dik gehiago kanpo aldera begira, Europan eta zer esango ote, horretan izan dituk dudak, gainerantzean...
A.–Kulturaz nola ikusi duzue Nicaragua?
ZZ.–Honbre, batetik zeudek alfabetizatzeko kanpainiak-eta, horiek aurrera zioaztik, nahiz eta oso problematiko diren, ze contrakoak alfabetizatzaileen aurka saiatzen dituk, klaro horiek kultura zeramakitek eta contrari ez zaiek interesatzen.
Bestela, kulturan-hola, amerikanoen eragina izugarria duk, dantza-moduak eta, musika, pelikulak eta denean, hemen baino askoz gehiago.
A–Gazte asko ikusten duk dirijenteen artean...
ZZ.–Herri gaztea duk eta. Han hirurogei urtetako bizi-media ditek, orduan prozesu guztia azkartzen duk, hamar urtetako mutilak eta neskak helduta zeudek eta.
A.–Zuek euskaraz eta, zer zioen hango jendeak?
ZZ.– Nicaraguan ohituta zeudek, hango miskitoak eta sumoak eta garifonoak eta ramak eta, Ertamerika guztian hizkuntza diferenteak zeudek eta gurekin ba, aluzinatzen ziteken baina...
Horiekin problema handiak zeudeken, batzuk nomada dituk eta esaiek orain Managuan parlamentua dagoela eta joan behar dutela zeren legeak eta konstituzioa eta ez-dakit-zer...
A.–Inpresio orokor bat: Nicaraguak aurrera aterako dik ala geldiaraziko ditek?
ZZ.–Eutsi egingo ditek nik uste.
Momentua zaila duk baina gero-ta-gero aurrerago ziak.
P. Sastre
"Mollarri", Euskadiko elkartasan komiteetakoen lanik garrantzitsuenetakoa
20, 21

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaNIKARAGUA
GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulNikaragua
EgileezSASTRE2Politika

Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude