"Nekazariak Salduta Zeudek"


1987ko urtarrilaren 25an
Chuntalas-en Zurgintza-Tailer Bat Eraikitzen Aritutako Euskaldunekin:
Nicaraguan, Bi Indarren Artean Harrapatuak
"Nekazariak Salduta Zeudek"
1986garrenaren hasieran hiru zarauztar joan ziren Nicaraguara. Chuntalas probintzira. Chuntalas Nicaraguak,boskarren eskualdea da, sei direlarik orotara. Eskualderik handiena da, lurraldez, ezetz eta jendez. Izan ere oso despopulatua omen dago. Nicaragua guztia bezala, Managua izan ezik. Lantzeko lur-eremu zabalak. Ezin landu, ordea, contrakoak bizi-bizi dabiltzalako. Santo Tomas hiritik gertu aritu dira lanean Euskadiko elkartasun komiteekin ados jarrita hara joandako zarauztar horiek. Bueltan ditugu orain, gurekin izan ere. Juan Ramon Markaide, Iñaxio Landa "Ezkerra'' eta Juan Ignazio Iruretagoiena dira izenez.
ARGIA.– Hortaz Santo Tomasetik hurbil...
Zarauztarrak.– Bai, La Victoria asentamientoan. Santo Tomas horretan hamabost bat mila lagun bizi dituk. Ez duk eskualde-hiriburua (Jinotega duk hori) baina komunikazio zentro inportante bat duk.
Handik pasatzen duk Atlantikoraino doan ibai zabal bat. Guri egurrak uzteko-ta primerakoa.
A–Ze giro zenuten, ze jende tipo zeblilen alderdi haietan?
ZZ.–Parte hartan abeltzaingoa izan duk nagusi betitik. Lurra ere lantzen ditek nekazariek, baina ganadua ditek gehienbat. Terratenienteak hituen tradizionalki. Baserritarrak bat punta batean, bestea bestea, bizi dituk oraindik. Oraintxe ari dituk elkarrenganatzen. Gobernuak eragiten dik hori.
Horretarako ekonomiazko arrazoiak badituk, noski baserritarrak bilduta honetan edo hartan gehiago eta hobeto produzitzen dutelako, baina arrazoi militarrak dituk nagusi. Hainbat asentamientotan bilduta jendea contrari jendeaganaino iristea nekezago egiten bait zaio.
A.–Eta nekazariek nola hartzen dute lekuz aldatu beharra?
ZZ.–Denetatik zegok.
Batetik sandinisten presioa, mugitu behar dutela eta noski contrari lagunduz gero kitto; bestetik contrak, gora-behera dabiltzala eta jendeari mehatxu egiten ziotek, hau eta beste. Oso egoera txarrean zeudek. Jende iñorante asko zegok gainera. Salduta zeudek nekazariak.
A.–Orduan contra indartsu zegok...
ZZ.–Bai. Eta hura ez duk muga-lekua, ez zebiltzak alegia sartu, jo eta handik lasterrean atera. Han ibiltzen dituk, fijo samar, mendian eta baserrietan eta... Hirurehunen bat ote diren...
Lehen tropa erregularrak hituen, orain berriz gerrilero moduan zebiltzek, talde txikitan. Kanpotik hartu behar dizkitek noski munizioak eta, hortan ari zela bota ziteken amerikano haren aparatua, juizioa egin dioten hon...
Haiek sartzen dituk asentamiento batean igual eta jo ta sekuestratu baten bat, berekin eraman, Hondurasa pasa eta entrenatu... Gure asentamientoko presidentearen andrea eta alaba hala sekuestratu zizkiteken, gero handik sei hilabetera enbaraza etorri huen andrea, contra batek utzia; baina, presidentea orduko beste batekin zebileken...
A.–Gero armarik gabeko oposizioaz, demokrazia kristauaz-eta, zer ikusi duzue urtebete honetan?
ZZ.– Haiek ere fuerte samar zeudek. Hauteskundeetan ikusi huen, ez dutela herriaren apoio handiegirik, baina dituzten bide legalak ondo aprobetxatzen dizkitek. Kasu bat La Prensa-rena izan duk. Badakik hori nola itxi duten. Jakina, periodiku horrek egiten zian gobernuaren kontra eta amerikarren alde politika bat konstantemente, lotsagabe. Gero eliza oso fuerte duk Nicaraguan. Jendea oso errelijiosoa duk, eta elizan zera, mitinak egiten dizkitek...
A.–La Prensa-rena, nola hartu dik jendeak?
ZZ.–Gure inpresioa, lehenago itxi behar zutela. Jendearen inpresioa, horixe. Jendeak ondo hartu dik, ezta?, normal. Horrek problema izan dik gehiago kanpo aldera begira, Europan eta zer esango ote, horretan izan dituk dudak, gainerantzean...
A.–Kulturaz nola ikusi duzue Nicaragua?
ZZ.–Honbre, batetik zeudek alfabetizatzeko kanpainiak-eta, horiek aurrera zioaztik, nahiz eta oso problematiko diren, ze contrakoak alfabetizatzaileen aurka saiatzen dituk, klaro horiek kultura zeramakitek eta contrari ez zaiek interesatzen.
Bestela, kulturan-hola, amerikanoen eragina izugarria duk, dantza-moduak eta, musika, pelikulak eta denean, hemen baino askoz gehiago.
A–Gazte asko ikusten duk dirijenteen artean...
ZZ.–Herri gaztea duk eta. Han hirurogei urtetako bizi-media ditek, orduan prozesu guztia azkartzen duk, hamar urtetako mutilak eta neskak helduta zeudek eta.
A.–Zuek euskaraz eta, zer zioen hango jendeak?
ZZ.– Nicaraguan ohituta zeudek, hango miskitoak eta sumoak eta garifonoak eta ramak eta, Ertamerika guztian hizkuntza diferenteak zeudek eta gurekin ba, aluzinatzen ziteken baina...
Horiekin problema handiak zeudeken, batzuk nomada dituk eta esaiek orain Managuan parlamentua dagoela eta joan behar dutela zeren legeak eta konstituzioa eta ez-dakit-zer...
A.–Inpresio orokor bat: Nicaraguak aurrera aterako dik ala geldiaraziko ditek?
ZZ.–Eutsi egingo ditek nik uste.
Momentua zaila duk baina gero-ta-gero aurrerago ziak.
P. Sastre
"Mollarri", Euskadiko elkartasan komiteetakoen lanik garrantzitsuenetakoa
20, 21

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaNIKARAGUA
GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulNikaragua
EgileezSASTRE2Politika

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude