"Nekazariak Salduta Zeudek"


1987ko urtarrilaren 25ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Chuntalas-en Zurgintza-Tailer Bat Eraikitzen Aritutako Euskaldunekin:
Nicaraguan, Bi Indarren Artean Harrapatuak
"Nekazariak Salduta Zeudek"
1986garrenaren hasieran hiru zarauztar joan ziren Nicaraguara. Chuntalas probintzira. Chuntalas Nicaraguak,boskarren eskualdea da, sei direlarik orotara. Eskualderik handiena da, lurraldez, ezetz eta jendez. Izan ere oso despopulatua omen dago. Nicaragua guztia bezala, Managua izan ezik. Lantzeko lur-eremu zabalak. Ezin landu, ordea, contrakoak bizi-bizi dabiltzalako. Santo Tomas hiritik gertu aritu dira lanean Euskadiko elkartasun komiteekin ados jarrita hara joandako zarauztar horiek. Bueltan ditugu orain, gurekin izan ere. Juan Ramon Markaide, Iñaxio Landa "Ezkerra'' eta Juan Ignazio Iruretagoiena dira izenez.
ARGIA.– Hortaz Santo Tomasetik hurbil...
Zarauztarrak.– Bai, La Victoria asentamientoan. Santo Tomas horretan hamabost bat mila lagun bizi dituk. Ez duk eskualde-hiriburua (Jinotega duk hori) baina komunikazio zentro inportante bat duk.
Handik pasatzen duk Atlantikoraino doan ibai zabal bat. Guri egurrak uzteko-ta primerakoa.
A–Ze giro zenuten, ze jende tipo zeblilen alderdi haietan?
ZZ.–Parte hartan abeltzaingoa izan duk nagusi betitik. Lurra ere lantzen ditek nekazariek, baina ganadua ditek gehienbat. Terratenienteak hituen tradizionalki. Baserritarrak bat punta batean, bestea bestea, bizi dituk oraindik. Oraintxe ari dituk elkarrenganatzen. Gobernuak eragiten dik hori.
Horretarako ekonomiazko arrazoiak badituk, noski baserritarrak bilduta honetan edo hartan gehiago eta hobeto produzitzen dutelako, baina arrazoi militarrak dituk nagusi. Hainbat asentamientotan bilduta jendea contrari jendeaganaino iristea nekezago egiten bait zaio.
A.–Eta nekazariek nola hartzen dute lekuz aldatu beharra?
ZZ.–Denetatik zegok.
Batetik sandinisten presioa, mugitu behar dutela eta noski contrari lagunduz gero kitto; bestetik contrak, gora-behera dabiltzala eta jendeari mehatxu egiten ziotek, hau eta beste. Oso egoera txarrean zeudek. Jende iñorante asko zegok gainera. Salduta zeudek nekazariak.
A.–Orduan contra indartsu zegok...
ZZ.–Bai. Eta hura ez duk muga-lekua, ez zebiltzak alegia sartu, jo eta handik lasterrean atera. Han ibiltzen dituk, fijo samar, mendian eta baserrietan eta... Hirurehunen bat ote diren...
Lehen tropa erregularrak hituen, orain berriz gerrilero moduan zebiltzek, talde txikitan. Kanpotik hartu behar dizkitek noski munizioak eta, hortan ari zela bota ziteken amerikano haren aparatua, juizioa egin dioten hon...
Haiek sartzen dituk asentamiento batean igual eta jo ta sekuestratu baten bat, berekin eraman, Hondurasa pasa eta entrenatu... Gure asentamientoko presidentearen andrea eta alaba hala sekuestratu zizkiteken, gero handik sei hilabetera enbaraza etorri huen andrea, contra batek utzia; baina, presidentea orduko beste batekin zebileken...
A.–Gero armarik gabeko oposizioaz, demokrazia kristauaz-eta, zer ikusi duzue urtebete honetan?
ZZ.– Haiek ere fuerte samar zeudek. Hauteskundeetan ikusi huen, ez dutela herriaren apoio handiegirik, baina dituzten bide legalak ondo aprobetxatzen dizkitek. Kasu bat La Prensa-rena izan duk. Badakik hori nola itxi duten. Jakina, periodiku horrek egiten zian gobernuaren kontra eta amerikarren alde politika bat konstantemente, lotsagabe. Gero eliza oso fuerte duk Nicaraguan. Jendea oso errelijiosoa duk, eta elizan zera, mitinak egiten dizkitek...
A.–La Prensa-rena, nola hartu dik jendeak?
ZZ.–Gure inpresioa, lehenago itxi behar zutela. Jendearen inpresioa, horixe. Jendeak ondo hartu dik, ezta?, normal. Horrek problema izan dik gehiago kanpo aldera begira, Europan eta zer esango ote, horretan izan dituk dudak, gainerantzean...
A.–Kulturaz nola ikusi duzue Nicaragua?
ZZ.–Honbre, batetik zeudek alfabetizatzeko kanpainiak-eta, horiek aurrera zioaztik, nahiz eta oso problematiko diren, ze contrakoak alfabetizatzaileen aurka saiatzen dituk, klaro horiek kultura zeramakitek eta contrari ez zaiek interesatzen.
Bestela, kulturan-hola, amerikanoen eragina izugarria duk, dantza-moduak eta, musika, pelikulak eta denean, hemen baino askoz gehiago.
A–Gazte asko ikusten duk dirijenteen artean...
ZZ.–Herri gaztea duk eta. Han hirurogei urtetako bizi-media ditek, orduan prozesu guztia azkartzen duk, hamar urtetako mutilak eta neskak helduta zeudek eta.
A.–Zuek euskaraz eta, zer zioen hango jendeak?
ZZ.– Nicaraguan ohituta zeudek, hango miskitoak eta sumoak eta garifonoak eta ramak eta, Ertamerika guztian hizkuntza diferenteak zeudek eta gurekin ba, aluzinatzen ziteken baina...
Horiekin problema handiak zeudeken, batzuk nomada dituk eta esaiek orain Managuan parlamentua dagoela eta joan behar dutela zeren legeak eta konstituzioa eta ez-dakit-zer...
A.–Inpresio orokor bat: Nicaraguak aurrera aterako dik ala geldiaraziko ditek?
ZZ.–Eutsi egingo ditek nik uste.
Momentua zaila duk baina gero-ta-gero aurrerago ziak.
P. Sastre
"Mollarri", Euskadiko elkartasan komiteetakoen lanik garrantzitsuenetakoa
20, 21

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaNIKARAGUA
GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulNikaragua
EgileezSASTRE2Politika

Azkenak
Bilboko superportua eta Getariako hegalabur haztegia, 2025eko “bandera beltz” nagusiak

Ekologistak Martxanek Bandera Beltzak 2025 txostena argitaratu du, urtero legez, "itsasertzeko kutsadura eta ingurumen-kudeaketa txarraren kasu esanguratsuenak ezagutarazteko". Hego Euskal Herriko kostaldeari dagokionez, Bilboko superportuari eta Getariako arrain... [+]


Lanbide Heziketa Duala inplementatzeko modua “anabasa” eta “alegala” izaten ari dela salatu du hainbat irakaslek

“Lehenengo mailako ikasleek enpresetan egin dituzten praktikak existitu ez balira bezala jokatzeko eta notak aurreko sistemaren arabera jartzeko eskatu digute”, adierazi dio ARGIAri irakasle talde batek. Hori eta beste hainbat adibide eman dizkigute, azaltzeko modu... [+]


Nafarroako larrialdi zerbitzuen saturazioa salatu dute langileek, eta langile kopurua igotzea eskatu dute

Langileak kexu agertu ziren ekainaren hasieran. Fernando Domínguez Nafarroako Osasun kontseilariak erantzun zien "euren eskuetan" zegoen guztia egiten ari zirela, baina baliabideak "mugatuak" zirela.


Iragan-minez

Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]


Gazara Martxako Euskal Herriko ordezkaritzaren komunikatua Egiptotik
Okupazioa dagoen bitartean, erresistentzia egongo da

Euskal Herriko ordezkaritza gara Gazara Martxan. Egiptora etorri gara mezu argi batekin: genozidioa salatzeko, blokeoarekin amaitzeko eta Israel estatu genozidarekin harreman guztiak eteteko exijitzeko.

Gure elkartasun ekintzaren aurrean, aginte sionistaren eta... [+]


Donostiako Guardetxearen epaiketa urriaren 7an izango da

Donostiako Udalak jakinarazpena bidali dio Alde Zaharreko Gazte Asanbladari, epaiketaren data zehazteko. Asanbladak azaldu duenez, epaiketa aurreko hilabeteetan ezin dira desalojatuak izan, epaileak agindua eman arte.


Egiptok Gazarako martxaren aurkako errepresioa gogortu du, ekimena amaitutzat eman badute ere

Antolakuntzak salatu du Poliziak jarraitzen duela martxako partaideak atxilotzen eta tratu txarrak ematen. Kezka berezia agertu du Saif Abukeshek martxako presidentekidearen egoeragatik: astelehen arratsaldean atxilotu zuten, tratu txar “larriak” eman... [+]


Elkarretaratzea egingo dute Muxikan, jaietan gizon batek hainbat adin txikiko neskari eginiko sexu erasoak salatzeko

San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.


Yala Nafarroak jaurtiko du sanferminen txupinazoa

Palestinaren askatasunaren aldeko eta genozidio eta okupazioaren kontrako Nafarroako plataforma izan da hautagai bozkatuena.


Elektrikari bat amiantoagatik hil zela ebatzi du Gasteizko auzitegi batek

Gasteizko Lan arloko bigarren auzitegiak ebatzi du SIS Electricidad enpresarentzat lan egiten zuen eta 2019an hil zen behargina amiantoak eragindako minbizi batengatik hil zela. Udal galdarak konpontzeaz arduratzen zen elektrikaria, eta 1999tik 2017ra lan egin zuen enpresa... [+]


Txetxu Barrios Atarrabiako presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


17 urteko neska bat elektrokutatuta hil da Araiako tren geltokian

Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.


2025-06-17 | Mikel Aramendi
“Lur arraroak” edo “mineral estrategikoak”?

Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]


Israelek Irango telebista kate publikoaren egoitzari eraso egin dio, eta Netanyahuk mehatxu egin du Khamenei hilko dutela

Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]


Eguneraketa berriak daude