Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2025eko ekainaren 19an
Patxi Noblia: "Sokoakoa huts bat izan da lantegiari buruz"
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ez da prentsan agertu zalea, Patxi Noblia. Eta hala ere, munduko paper guztietan azaldu da, jendarme artean preso, bere lantegitik presondegira daramaten jerente burumakurra. Inguruko diru zikin guztiak garbitzen dituen mamutzarra erakutsi digute komunikabide espainolek, eta guk aldiz gehiago ezagutzen genuen Seaskaren ekitaldietatik eta Herri Urrats-eko edozein tabernatik. Bera lanean, noski. Libratu eta biharamunean, "Sokoa"ko bulegoko atea zabalik dauka Patxi Noblia euskaltzaleak ARGIArentzako. Madrilgo juezen eskuetara iritsi baino lehen "Sokoako paperak" plazaratzen dituzten astekarien artean Patxi Nobliak ere bere egia kontatu behar zuelako.
Barneko harremanak ez dira txarrak, baina oztopo material handiekin. Adibide bat aipatzeko, ni sartzekotan bazen arabe bat epaileari gauza bat esplikatzeko bakarrik presentatua zena, eta espetxean sartu zuten. Ni sartzean, gurekin ateratzen zen eguneroko promenadean, eta epailearekin hiru hilabetetan mintzatu ezin zenez gose greban hasi zen eta joan den astean hil da Parisen, inork aipatu gabe.
Dena dela, ikusi behar da ene kasuan presondegian nola sartu nintzen. Ene inguruan jende asko ari zela mugitzen ikusten zen, eta emeki-emeki egia ateratzen ari zela eni buruz. Horregatik nahiko trankil nintzen, eta ez dut ene egonaldiaz ezer berezirik aipatzen ahal. Oztopo bitxi batzuk bai.
Nahiko denbora nuenez, idazten nuen asko, eta bereziki ene haurrekin euskaraz. Epaileak, hirugarren astean, esan du ez zela posible gehiago hola segitzea, alde batetik oso gaizki idazten dudalako, eta beste aldetik euskaraz ez delako posible. Hola segitzekotan, orri bakoitzarentzako 60 franko kobratuko zidala eta hamabost eguneko epea beharko zuela itzultzeko. Epaileak ba omen du deretxoa oztopoak jartzeko hizkuntza arrotzetan eginiko harremanei, eta heldu diren hilabeteetan aztertuko da ea euskara mintzaira arrotza den ala ez.
Euskaldunak hamabi bat izango dira han eta ongi moldatzen dira elkarrekin, gartzelako oztopoekin baina nahiko azkar. Buruz eta moralez preparatuak daude holako egoera baterako, eta moral onez aurkitu ditut.
Ni, dena den kalean nago, baldin eta fiskalak apelazioa egin eta juezak instrukzione osoa bukatu arte berriz sartzea erabakitzen ez badu. Prolema orain Madrilen eta Baionan preso diren Sokoako beste langileak dira, ea zer gertatuko den haiekin, eta batik bat Madrilera eramandakoekin, Baionako juezak argi esan bait zuen ez zutela ETAren zuloarekin zerikusirik.
Hortik landa, azken hamabost urteotan maila desberdinean segitu dut, bereziki kultura mailan. Bospasei urtez okupatu naiz ikastoletako prolemez, diru kontuez batik bat. Eta badira hamabost urte hasi ginela lantegi edo ekonomi mailan gauzak egiten. Harreman politikoetan oso minoritarioa izan naiz beti, nahiko konbentzitua baina inguruko lagunak ez ziren konforme ene ideiekin, eta esaten ahal dut gaur ez naizela inongo talde abertzaleren partaide, baina kultura edo ekonomia mailan euskal politikaren gauzen alde zerbait egiteko bada prest naiz.
Gizarte aldetik, hamabost urteotan trajektoria erreformista eta ez-biolentoa segitzen dut, beti ere ene ideietan egoskogor, ez naiz ideiaz errez kanbiatzen direnetakoa.
Baina fikzio politikan ez dut sinesten. Zeren eta gaur egun Iparraldean prioritatea ez da "Euskadi": euskalduntasun bat, kontzientzia bat, izatea da. Horren gain zerbait egiten ahal da. Ikastoletan, Hegoaldean «Iparralde Eguna» antolatzeko edo Reala futbolera ekartzeko, beti hor nago, harreman herrikoietan sinesten dut eta ez bakoitzaren manipulazioetan. Gaur egun, maluruski, gauza elektoralista zenbaitsu kenduta, ez da egiazko harremanik Iparralde eta Hegoaldearen tartean. Duela hamar-hamabost urte harreman gehiago ziren, etsaia nor zen ere argiago zegoen eta...
Gero ideia berriak sortu ziren, aziodunen artean, eta Sokoa enpresa berri horietan kapitala jarriz joan zen. Laster ugaritu ziren, baina hasierako hamarretatik bi pikutara joan ziren. Bestalde, gure kapitala mugatua zenez, "Herrikoa" sortu genuen, 1980.
Kontutan hartu behar da herri pobrea garela, eta gainera dugun diru aurrezki guttia ere esportatu egiten dugula: euskaldunek aurrezten dutenaren erdia kanporatzen da. Hortik sortu zen ideia jendeari proposatzekoa bere aurrezkiaren zati bat bertan lantegiak sortzen inbertitzeko. Hasteko, 500 partaide eta 50 milioi pezetatako kapitala zuen Herrikoak.
Gaur egun 100 milioitik gorako kapitala izango du gaur egun, eta 1.500 kide. Baina abiatzerakoan baino prolema handiagoak izan ditugu lantegiei errentagarritasuna ateratzerakoan. 50 bat lantegitan dugu partizipazionea, eta bidean hilak badira 10 bat.-Lanean direnetan, bost oso ongi doaz, beste hamar bat nahiko gaizki eta gainerakoak nahiko motel. Seigarren urtea pasata, gure aurrezkiei ez diegu interesik eman oraino.
Denak bilduta, Sokoa eta Herrikoaren inguruan 700 lanpostu izango dituzu gaur egunean. Baina nahiko sorpresa txarrak ezagutu ditugu. Lantegi batzuek oso ongi produzitzen zuten baina ez zekiten saltzen, beste batzuek saldu oso ongi baina zuten produktibitatearekin ez zuten ezer ateratzen... Zenbait lantegi lasaiegi abiatu zirela ere aitortu beharra dago.
Kliente zaharrak ongi portatu dira, eta adierazi digute konfiantza atxikiko zutela. Berriekin da arazoa, eta heldu den urtean salduko genuen %5 jadanik galdua dugu behar bada. Herrikoarentzako ez da berdin, zuloa ez zelako bere bulegoetan. Iparralde osoan egiten bait du lan Herrikoak, behar bada hor izango da okasioa elkarren artean gehiago gogortzeko, elkartasunean sartzeko, ikusiz langile batek huts egin duelako burua sartu dutela espetxean. Baina Herrikoarentzako ez da gauza handirik mugituko, gure lantegiak ez dira horregatik hobeto ibiliko.
Hiru errefuxiatnetatik bi sekzio-buruak ziren enpresan, eta beharrezkoak dira, ordezkariak ez dira bihartik biharamunera aurkitzen ahal. Bestalde, aintzinetik ez zuten hemen fitsik horien kontra eta epaile frantsesak libre utzi ditu, baina poliziak kamioi batean sartu eta haruntza bidali dituzte. Ikusi beharko da Madrileko juezek zenbat denbora eman beharko duten delako Sokoako zuloarekin zerikusiren bat baduten aztertzeko, baina hemengoak bere erabakia emana du: ez dutela zerikusirik. Hirugarrenak, gazte bat, hiru aste zeramatzan hemen eta ez dakit zer leporatzen ahalko dioten.
Beste prolema Frantziariari buruz da: Madrilen libratzen badituzte, emango al zaie baimena berriz hemen lan egiteko? Laneko kartak bazituzten hamar urterako, baina ikusi behar da baimena berriro emango dieten.
Angelun harrapatu, Madrila igorri eta libre utzi zuten Egileorri ez diote berriro sartzen uzten, eta ez zen errefuxiatua.
Gero, traizio hitza, morale politiko baten hiztegian sartzea da. Arrietak egin duena ez du egin apurtzeko lantegia, edo berrogeitamar lankideri prolemak sortzeko. Beste prioritateak ikusiko zituen. Baina nola jujatzen ahal ditut prioritate horiek lantegiko arduradun naizenez? Gertatu dena ez dut onartzen ahal, zeren lantegira langileoak lanera etortzen gara. Enpresa guztiek bezala ditugun kontrolek argi uzten dute guk ez dugula delako zerga iraultzailearekin zer ikusirik, eta armekin ere ez.
Norbaitek lantegia beste zerbaiterako erabiltzen badu, huts bat da. Ni alor horretatik ez naiz ateratzen ahal. Bai Iparraldean, bai gure irudiaren arabera eta bai gure historiari begira, oso kaltegarria da gertatu dena. Baina ni ez naiz inor esateko organizazio batek gauzak gaizki egin dituela edo manipulatzen dituela gure interesak. Lantegiko gauzetan mugatu behar naiz edo bestenaz politika egiten hasi behar dut, Euskadi askatzeko bidea hau edo hori dela esateko.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
#3
#4
Mikel Garcia Idiakez
#5
Azkenak
2025-06-19
Euskalerria irratia
Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
2025-06-19
Jon Fernández González
Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean
Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.
2025-06-19
Urko Apaolaza Avila
BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera
Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko. Duela 50 urte sortua, bederatzi urtetan 40 lagun hil zituen Batallón Vasco... [+]
2025-06-19
Urko Apaolaza Avila
PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu
María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
2025-06-19
El Salto-Hordago
Eki Etxebarria Respaldiza
Jon Bernat Zubiri Rey
Roser Espelt Alba
Endika Alabort Amundarain
Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian
Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.
2025-06-19
Eneko Imaz Galparsoro
Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela
Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]
2025-06-19
Jenofa Berhokoirigoin
Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
2025-06-19
Miel Anjel Elustondo
Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz
Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]
2025-06-18
Mikel Garcia Idiakez
Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
2025-06-18
Maria Ortega Zubiate
Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]
2025-06-18
Maria Ortega Zubiate
Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean
3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.
2025-06-18
Amets Aranguren Arrieta
Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”
Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]
2025-06-18
Urko Apaolaza Avila
Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.
Eguneraketa berriak daude