"Lauaxeta", orain arteko euskal produkziorik garestiena


1986ko azaroaren 23an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Jose Antonio Zorrilla zinemagileari elkarrizketa
"Lauaxeta", orain arteko euskal produkziorik garestiena
Egunotan Bilbo, Gernika eta inguruko beste herri batzutan ari dira burutzen "Lauaxeta" filmearen errodaia. Jose Antonio Zorrillak zuzentzen du oraingoan bere bigarren filmea ("El arreglo" eta gero), proiektu handiguratsu eta garestia Laukizko olerkariaren bizitzan oinarrituta. Gidoia Zorrilla berak Arantza Urretabizkaia eta Xabier Elorriagaren laguntzaz burutu du, eta oinarri historikoa badu ere gidoigileek dioskutenez Lauaxetaren biografiatik urrun xamar geratuko da. Antzezle garrantzitsuenak Xabier Elorriaga (Lauaxeta), Anne Louise Lambert (Georgine), Peter Leeper (Steer), Antonio Rizo (Guillaume), eta Jean Claude Bonillard ditugu. Bertoko antzezleak, australiarrak, frantzesak, ingelesak, espainiarrak... 175 miloi kostatuko den filme honetan. Ekoizpeneraho diruak lortzeko administrazio eskuzabala aurkitu du Angel Amigok: Eusko Jaurlaritzak 47 miloi pezeta aurten eta beste hainheste datorren urtean, Madrileko Kultur Ministeritzak 70, eta ETBk igortzeko eskubideetarako 18 miloi, geratzen den dirua Igeldo zine ekoiztetxeak.
Filme honetan berebiziko partaidetza daukaten gizon bi dakarzkizuegu, J.A. Zorrilla eta Xabier Elorriaga, zuzendaria eta pertsonaia nagusia kiri kirian.
J.A. ZORRILLA: "INTERESANTEENA GIZON BATEN BIZITZA DA; FILME INTIMOA DA HAU"
A.–Zure bigarren filme hau Lauxetaren pertsonarengan oinarritu duzu, azkenean zure historia propioa kondatzeko, ezta?
J.A. ZORRILLA.–Olerkariaren bizitzan oinarrituriko lan librea dugu, bizitza hori nahiko ezezaguna bazaigu ere.
A.–Zerk eraman zintuen filme hori egitera?
J.A.Z.–Hasierako ideia Angel Amigok eduki zuen, Gernikari buruz filmea egitea Gernikataz mintzo gabe. Fime bat zeinetan benetan interesgarria gizon baten bizitza den. Filme hau aski intimoa dugu, ez gara horrenbeste oinarritzen bonbaketan, berrogei urtetan zine egin ondoren bonbaketa horren interes dramatikoa errelatiboa delako.
A.–Interes dramatikoak bizirik dirau, garai hura ezagutu eta oraindik bizirik diren pertsona ugari badelako, horien semealabak, eta abar.
J.A.Z.–Gauza da, nola erakusten duzu zuk Gernika? Nola mintzo zara zu Gernikaz? Erakutsiz Gernika eta nola bonbaketatu zuten ala bonbaketa hori zela eta bizitza eman zuen gizon baten izaera hartuz ardatz? Askoz zinematografikoago eta posibleago da–Gernikako bonbaketan sartzen bagara ez daukagu mozkinik egiteko–, askoz erabilgarriago da. Ados nago Angelekin filme intimista bat egiteko, hitza eta askatasunaren alde bizitza ematen duen gizon batengan oinarritzea interesgarriago deritzot bonbaketan berean oinarritzea baino. Bestalde, Gernikako bonbaketa zergatik gertatu zen aztertu beharko bagenu, beste dimensio batetan sartuko ginateke, Madrilgo batailatik hasi beharko genuke. Frentea erortzen da, Guadalajaran nazionak zapuzten dituzte, eta Francok erabakitzen du bigarren gudaleku bat zabaltzea, germaniarrak beraien hegazkin guztiak bidali eta Legion Condor izenekoa eratzen dute. Baina hori beste filme bat izango litzateke.
A.–"Lauaxeta"k laguntza bereziak ere izan ditu...
J.A.Z.–Filmeak ez du laguntza berezirik, laguntza berezi bakarra da Eusko Jaurlaritzak kostoaren %25a ematen digula aurten eta kopuru bera datorren urtean.
A.–Horrek suposatzen du kosteko %50a. Zuen aurrekontua 175 miloi pezetatakoa da, hemengo zinemak ezagutu duen aurrekonturik altuenetarikoa...
J.A.Z.–Ez, inola ere ez. "Los Caballeros del Dragón" 300 izan ziren "La vaquilla"200...
A.–Hemengo zinemagintzaz mintzo izan naizenean Euskadin egiten den zinemaz ari nintzen.
J.A.Z.–Ba ez uste horrenbeste denik, kosteak zeruraino igo dira. "Adios pequeña" 120 dira... Eraiki behar dugun partidarako ez da horrenbeste.
XABIER ELORRIAGA: "KANPOKO JENDEA EGOTEAK EMANGO DIO FILMEARI BENETAKO USAIA"
ARGIA.–Zuk filme honetan Lauaxetarena egingo duzu, ezta?
XABIER ELORRIAGA.–Bai, horrela esaten dugu, baina gidoian idatzita dago Lauaxetaren pertsonaiarenganako hurbilpen bat izango dela. Pertsonaia Lauaxetarengan inspiratu da, baina ez da kontatzen beraren benetako bizimodua. Nik uste dut Lauaxetarengandik hartu genuela olerkaria zela, zibila, kaleko pertsona, kultura munduan sartuta dagoena, eta gero gudan sartzen dena. Gudak Lauaxeta harrapatzen du, eta gudan sartzen den zibil bat da.
A.–Baina Lauaxeta ez zen edozein zibil... PNVko koadro bat zen, astintze lana eta mitinak ere egiten zituen...
X.E.–Alde hori ere ikusten da, baina gutti. Arantza Urretabizkaia eta biok berandu sartu ginen gidoian, horretan zebiltzatenak laguntzeko asmotan. Gauza batzu konpondu ditugu, beste batzu ez dakit... pelikula ikusi behar da.
Pelikulako giroa ez da beti historikoa, ez dago beti Lauaxetarengan zentratua, berau gida turistiko bat bezalakoa da, firu bat gauza batzu eta besteak lotzen doana. Ikusten da Intxortak nola izan ziren, nolakoa izan zen Gernikako bonbaketa, nola goazen guda galtzen, nolakoa izan zen erretirada, zer gertatu zen bonbaketa pasata...
Gidoia eratua dago pertsonaia batengan ere oinarritu gabe.
A.–Filme hau euskal zineman egin den garestienetakoa dugu, ezta?
X.E.–Bai, seguraski garestienetarikoa da. Arazoa da, eta nik uste dut hori gero filmean ikusiko dela, muntaiak hirurogei kokapen daukala, eta sarritan kokapen horietan gertatzen den errekorrido dramatikoa oso laburra da. Zuk kriston muntaia egin behar duzu trintxerara joateko Pablo Beldarrain agurtzera: "zer moduz Pablo?/ ondo/ Zer moduz doaz trintxerak?/ Beno, agur, Lehendakariak agurtzen zaitu". Lau gauza horiek esateko egin behar duzu trintxera eta abar, eta nola filme guztia horrela den, horregatik da horren garestia.
Nik uste dut filme hau guda izan zenari hurbilpen bat besterik ez dela. Gero etorri beharko du beste filme bat gaia sakonago aztertzeko, herriak nozitu zuena erakusteko... Filmean guda ikusten da baina nahiko kanpotik.
A.–Lanean kanpoko zenbait antzezle izango duzu kide: frantzesak, ingelesak, australiarrak. Ez dago hemendik jende egokirik paper horiek antzesteko?
X.E.–Hori ez da nire gauza, baina dena dela nik uste dut ez dela arazo bat abantaila bat baizik, ze ingelesaren papera betetzeko hemen ez daukazu inor ingelesa ematen duena. Zuk hartzen duzu Angela Molina, edo Victoria Mateix, edo Ana Belen, eta zer egiten duzu? Bikoizten duzu? Ez dago modurik. Filmeak badauka maila poetikoa–eta nik uste dut hori Arantzaren gauza dela, eta agian nirea ere–, oso txikerra, intimista... Zorrillak kanpoko gauza ipintzen du.
Giro horretan ingelesa ingeles bat da, eta nola soinua zuzenean den, lehenengo kopia entzungo dugu frantzesez, ingelesez, euskaraz eta gazteleraz. Eta horrelakoa izan zen guda hau, internazioanala.
Hemengo jendea begiratzen baduzu, ez da erreza bilatzea Baldieren pertsonaia betetzeko laguna. Pertsonaia hau inspiratuta dago Eusko Gobernuak zeukan konseilari frantziar batengan, eta hemen ez dankagu hirurogei urtetako gizon bat aktore praktika daukana, eta gainera frantzes itxuraduna. Steer kazetari ingelesaren kasuan gauza bera.
Kanpoko jendea egoteak emango dio filmeari benetako usaia, eta gainera ez da garestiago kanpoko jendea ekartzea hona errodatzera. Ingalaterran eta Australian aktore on pilo bat dago, eta langabezian ere, kasura joanda hemengo izar bat ekartzea baino merkeago aterako litzateke.
A.–Bukatzeko, azken galdera egingo nizuke. Zuk iaz "Zergaitik panpox" zuzendu zenuen, noiz zuzenduko duzu hurrengoa?
X.E.–Ba horretan nago. "Zergaitik panpox" Murcian ikusi zen, eta ni beldur nintzen hor gertatuko zenarekin. Baina Murcian ez, han batzuri asko gustatu zitzaien. Horrek oso animatu nau. Hurrengorako pentsatzen nabil ez ote den izango Arantzaren nobela berria,berak bukatzen duenean. Historia errezagoa da, ez da horren barrutik kondatzen "Zergaitik panpox"en bezala.
Historia marinel batengan dago oinarrituta, eta nire aita ere marina merkantean ibilia zenez erakarri egin nau. Arazoa izango da gidoi on bat burutzea, eta oso zaila da, astiro astiro ikasten da.
32, 34

GaiezKulturainemaFilmeakLuzemetraia
GaiezKulturainemauzendariakORRILA1
PertsonaiazORRILA1

Azkenak
2025-07-23 | Euskal Irratiak
Battitta Boloki: «Kanakian deskolonizazio prozesu bat abiatu dute, eta bidean da»

Joan den astelehenean, Paris inguruko Bougival herrian izenpetu zen "oinarrizko akordioa", Kanakiaren etorkizun politikoari buruzko dokumentu garrantzitsua. Testuinguru honetan, Kanakiako Nazio Askapenerako Fronte Sozialistak bere lehen adierazpen ofiziala plazaratu... [+]


Pestizidak baimenduko lituzkeen legearen kontra 1,5 milioi sinadura batu dituzte Frantziako Estatuan

Duplomb Legeak hiru neonikotinoide baimenduko lituzkeela salatu du ELB sindikatuak. "Aberrazio zientifikoa, etikoa, ingurumenezkoa eta osasunekoa" dela salatu du legearen kontrako sinaduren biltzaileak. 


Sergio Ayucar: “BSHri oso merke atera zaio Eskirozko lantokia ixtea”

ELAk eta LABek ez dute lan batzordearen gehiengoak erdietsitako eta langileen gehiengoak onartutako aurreakordioa sinatu: "Ez da 1.000 familiarentzako irtenbiderik planteatzen. Finean, lanpostu askoren galera eta fabrikaren itxiera dakar", adierazi du LAB sindikatuko... [+]


Sare sozialetatik ihes egin duten gazteak: “Saturatuta bukatu nuen”

Gazteak dira, jaiotzetik aro digitala baino ez dute ezagutu, eta hiperkonexioaz eta estimulu jarioaz nekatuta/nazkatuta amaitu dute. Gutxiengoa dira, baina garbi dute sare sozialen zurrunbilotik ihes egitea hoberako izan dela: "Ez da alarmismo kontua, baina jakin behar dugu... [+]


Israel Gazan “inoiz ikusi ez den sufrimendua” eragiten ari dela salatu dute Mendebaldeko 28 estatuk, baina neurririk iragarri gabe

"Oinarrizko premiak bilatzen dituzten bitartean zibilak, haurrak barne, anker hiltzea" salatu dute. Gazan hamabost pertsona hil dira gosez azken 24 orduetan, eta AFP albiste agentziako kazetariek ohartarazi dute euren lankideak gosez hiltzen ari direla zerrendan,... [+]


Subflubiala Ez plataformak protesta zaratatsua egin du Bizkaiko Foru Aldundiaren aurrean

Subflubialaren behin betiko proiektua onartu zuenez Aldundiak pasa den astean, eta dozenaka pertsona batu dira proiektua gelditzea eskatzeko.


71 urteko espetxe zigorra ezarri diote Hondarribiko surf irakasle bati, 11 adin txikikori sexu abusuak egitea egotzita

2011tik 2021era bitarte egin zituen erasoak, klaseak eman bitartean. Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak sexu abusuen delitu bakoitzeko lau urte eta hilabete bat eta hamabi urte bitarteko kartzela zigorra ezarri dio. Horrez gain, 40 urteko gizonak adin txikiko bakoitzari 3.000 eta... [+]


Frankismoko dokumentu klasifikatuak argitaratuko dituen legea onartu du Espainiako Gobernuak

Bide parlamentarioa egin beharko du orain. Lege testu honen arabera, 30 urteko epea ezarriko dute sekretuak desklasifikatzeko, eta 45 urtekoa "goi mailako" sekretuendako. Bakoitza hamabost urtez luza daiteke.


Espainiako Auzitegi Gorenak Loiolako kuartelari babes berezia ematen zion epaia bertan behera utzi du

2022an EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen kuartela Hirigintza Ondare Eraikia Babesteko Plan Berezian sartzea, Voxek jarritako helegite bat onartuta. Gorenak baliogabetu egin du epai hori, eta bidea ireki dio Donostiako Udalari eremu horretan 1.500-1.700 etxebizitza... [+]


Galizieraz egiteagatik eraso egin diote espainiar batzuek turismo-gida bati Galizian

Inguratu, iraindu eta besotik heldu eta bultzatu ere egin zutela salatu du Galiziako gida gazteak. Valladolidekoak dira sei pertsona galegofoboak.


Legazpiko Udala eta Sidenor kalte ordainak ordaintzera zigortu dituzte langile bat amiantoaren eraginpean jartzeagatik

Langileak amiantoak eragiten duen minbizi mota bat dauka eta 376.305 euroko kalte ordaina eman beharko diote, EAEko Auzitegi Gorenak zigorra berretsi baitu. 


Zabaltzen ari den morofobiaren azken adibidea, Gasteizen

Gasteizko hainbat auzotan ezarri dituzten “Moros fuera de España” kartel eta pegatinak ikertzen ari da Ertzaintza. Irun, Hernani, Barakaldo… Ez dira kasu isolatuak, eta “etorkinen kontura jarraitzaileak irabazi nahi dituen ideologia” ikusten du... [+]


Donostiako auzitegi batek ebatzi du zaharren egoitzako langile denek ez dutela euskarazko B2 maila eduki beharrik

Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]


Jesus Maria Gomez Ezkerro preso iruindarra aske geratu da zigor osoa beteta

Jesus Maria Gomez Ezkerro 'Txutxo', 2001eko urtarrilean atxilotu zuten, 2021ean hirugarren gradua ezarri zioten, eta 2023ko otsailean baldintzapeko askatasuna eman zioten. 24 urte geroago aske geratu da. 


Eguneraketa berriak daude