"Gure bidea hau da: Estatutoa apurtu edo behintzat bere sozioak banandu"

1986ko azaroaren 02an

Jon Idigorasekin kanpainaren atarian
"Gure bidea hau da: Estatutoa apurtu edo behintzat bere sozioak banandu"
Zornotzar hau izanen da HBko buruetatik burla eta isekarik gehien jaso duena eta aldi berean baseak gehien estimatzen dutenetako bat. Bere historiagatik, jende xeheari hitzegiteko bere moduagatik, kaleko tipo korrientearen itxura edukitzeagatik, batek daki. Komunikabide espainiarrek bera tratatzen dute HBko lehendakarigai gisara. Gainean dugun kanpaina honetako erreferentzietako bat da.
ARGIA.– Joan den larunbatean gertatuaren ondoren, zail jartzen zaizue zuen eta ETAren artean loturarik ez dagoela aldarriketzea.
Jon Idigoras.– Madrilgo prentsak eta gobernuaren komunikabideek gauza bat oso garbi dutela dirudi: Herri Batasuna beren politikatik baztertzeko, komunikabideak. Estatuko prentsa guztia belijerantzian ari da gure kontra, HBk daraman borroka desbirtuatzeko. Eta hala ere gero eta sinesgarritasun handiagoa dugu.
Joan den larunbateko manifestaldiak izugarrizko mina egiten die, noski. Eta erreazioak berehala hasi dira, prentsan bezala irratietatik. Hor entzun dugu Luis del Olmo niri zuzenduta, nere izena aipatuz, esaten kriminal bat naizela, ETAren buruzagi bat naizela, fazista bat naizela. Luis del Olmoren ezpainetatik hori entzun beharra barregarria da, bera falangista bat izan bait da, eta oso ongi ezagutzen dugu Luis del Olmoren historia.
A.–Baina larunbatekoa ez da horretan bukatuko, horrek buelta izanen du.
J.I.–Prentsaren eta gobernuaren aldetik buelta segituan ikusi da, histeriko jarri dira. Guk hasieratik esan dugu ez dugula manifestaldi konfrontazio batean sartu nahi, baina larunbatean garbi ikusi zen: reintsertzioaren alde dauden guztiak Gasteizen bildu eta ez ziren hamar mila baino gehiago, eta guk aldiz, goizeko atentatuagatik zegoen presio psikologiko eta guzti, hogeitamar mila inguratu genituen. Horrek erakusten du Euskal Herrian negoziatu beharra "estado de opinión" bat dela.
Estatutoa eta negoziazioa
Oso inportantea da guretzako eritzi hori indartzea, jendeak pentsatu dezan hortik pasatzen dela gure normalizazioa, Estatutoaren bidetik ez. Estatutoa bukatuta dago eta. Beraiek esan dute, Ardanza eta Arzallusek aitortu dute, Estatutoa itota dagoela, kultur arloan, ekonomian edo maila sozialean zeozer planifikatzeko konpententziarik ez dutela.
Negoziaketa da irtenbide bakarra, eta horrek ondorio batzuk ekarriko ditu: batez ere, askoz marko juridiko zabalagoa, konpetentziaz betetako Estatuto bat. Hori instituzio mailan, baina horrek ekarriko du bakea ere. Nahi badugu gure borroka politikoa erabiltzea instituzioetan eta borroka armatua uztea, borroka armatua uzteko beharrezkoa da garantia demokratiko minimo batzuk lortzea Euskal Herrian, eta instituzioak konpetentziaz betetzea.
A.– Hori noizko gertatu daitekeen kalkulatu al duzue?
J.I.–Ez da erreza esatea hori aurten edo bi edo hiru urte barru gertatuko den. Bidea luzetxoa izango da, ez da erreza hori denbora gutxitan aurrera joatea. Badakigu ze pentsamentu daukaten EEk, PNVk, PSOEk eta abar. Horiek azken aproba egin nahi dute gurekin, ea errepresioarekin gai diren gu baztertzeko, eta borroka armatua zapaldu edo desagertzeko.
Orain arte Lege Antiterroristarekin, torturarekin, Guardia Civilarekin, entsaio batzuk egin dira, Estatutoa finkatu eta beste projektuak suntsitzeko. Baina Herri Batasuna ez da baztertu, errepresio guztia bere kontra joan den arren, eta HB gaur errealitate sendo bat da Euskal Herrian, eta bere projektu politikoak ere gero eta kredibilitate handiagoa dauka.
Eta alderantziz, Estatutoaren apostua egin duen alderdi maioritarioa krisi irrebertsible batera jauzi da. Krisi ideologikoa eta projektu politikoarena da. Ez da pertsonalitateen arteko krisi bat; PNVko basea hasi da pentsatzen ez dagoela irtenbiderik Estatutoaren bidetik, eta beste projektu alternatibo bat defenditu behar dela. Baseek PNV indartzeko eskatzen diete baina begiak guregan dituztela, beren partiduak guk defenditzen dugun projektua defenditu dezan.
A.–Joan den udaran Arzallusek idatzi zuen, eta sekulako istiluak sortu horrekin, ETAk negoziatu nahi zuela eta Gobernua zela nahi ez zuena. Orain, aldiz, ETAk ez duela negoziatu nahi dio.
J.I.–Gauza horiek ongi ulertu behar dira, zeren politikan aste batean esaten dira ganza batzuk eta hurrengoan alderantzizkoak. Arzallusek uste du, eta gure arteko elkarrizketetan garbi geratu da, uste du negoziaketa posible dela, erdi epe batera. Baina Madrilgo presioak ere baditu Arzallusek, eta horregatik dio gaur hau eta bihar bestea. Baina ez dute negoziaketaren projektua deskartatu.
A.–Azken hilabete hauetan oso goxo zabiltzate PNVkoekin, hortik esaten ari dira PNV eta HBren artean "luna de miel" bat omen dagoela.
J.I.–Tira, tira... publikoki agertu denagatik norbaitek pentsatu dezake ezkondu egin garela, baina ez da egia. PNVrekin ezberdintasun sakonak dauzkagu, baina positiboa da horiekin elkarrizketan hastea. Besterik ez bada gauzak argitzeko.
PNVk badaki ez goazela batera, beregana ez direla joango gure botoak eta gure diputatuek ez dutela PNVren projektua babestuko. Baina bai da inportantea argitzea PNVrena etorkizunerako ze projektu den, ea gauza diren beste projektu bati, edo KAS alternatibari, heldu eta bultzatzeko.
A.–Baina autonomiak urteak daramatza funtzionatzen, historia eta egiturak hor deude, eta zuek uste duzue errealista dela PNV urtegarai honetan KAS alternatiba bultzatzen hasiko dela pentsatzea?
J.I.–PNVren prolema beren prolema da. Oraindik ez dira gai Madrilekin lotzen dituen zilborrestea eteteko. Baina beren barruan kontraesan latzak ere baditu PNVk, eta berriro beste legealdi tratu batera badoaz PSOErekin, beste kontraesan gogor bar sortuko zaie eta beste krisis bat. Horrek dauzka "contra las cuerdas". Alde batetik Madrilen eskakizunak atenditu behar dituzte, beste aldetik baseek eskatzen dute Madrilekin ez joateko eta projektu berri bat bultzatzeko.
A.–Arzallus gora eta PNVrekiko elkarrizketek behera, Garaikoetxea baztertuta daukazue.
J.I.– Ez, hori ez da egia. Argi eta garbi esan behar da Garaikoetxea eta Arzallusek projektu berdin-berdina daukatela. Madrilekiko legealdi tratua ez du Ardanzak bakarrik erabili, Garaikoetxeak ere erabili du. Momentuz, beren barruko krisisa aprobetxatzeko Garaikoetxea agertzen da bietan abertzaleena balitz bezala, baina hori ez da egia, Arzalluzek daukan projektu bera dauka. Hor bai ikusten dela kandillajeen arteko borroka.
A.– Herri Batasunari ez al dio beldurrik ematen Garaikoetxeak HBko boto asko eramateko posibilitateak?
J.I.– Garaikoetxesk ez ditu HBren botoak eramango. Beren jokoan sartzen badute HBk deukan projektuaren antzekoa daukatela, kanpainan zehar gezurtatuko dugu argi eta garbi. Zeren orain hasi dira musean gezurretan bezala: bata-biarekin handira hordago jotzen. Garaikoetxea orain mintzatzen da autodeterminazioaz, independentziaz, baina Estatutoa abandonatu gabe eta Madrilekiko legealdi tratuari uko egin gabe.
Instituzioetan partizipatzea eta interbenitzea
Garaikoetxeak joko hori eginen du kanpainan zehar: "HBren projektu berdina daukagu kasik, baina gainera gu instituzioetara goaz". Baina jendeak badaki ondo beste projektu bat daukala.
A.– Instituzioctan parte hartzea zerorrek aipatu duzunez, horretaz mintza gaitezen. Zeren azken denborotan batek esaten du "ez dugu sekula esan parte hartuko ez dugunik", eta bestesk "ez dugu parte hartuko baina behar denean behar den lekuan egongo gara"... Instituzioetara joango zarete ala ez?
J.I.–Joku politikoan gauza batzuk esaten dira eta... Partizipatzea da instituzio hauek onartzea, eta guk ez ditugu onartzen, beren marko politikojuridikoa onartzen ez dugulako. Garbi dago, beraz, guk instituzioetan parte hartu dezagun marko politikoak aldatu egin beharko duela.
Beste gauza bat da une politiko batean nola interbenitu behar dugun. Guk egundo ez dugu esan instituzioetan interbenituko ez dugunik, eta horri dagokionez hauteskundeen ondotik ikusiko dugu ze nolako panorama aurkezten zaigun. Esana dugu: hauteskunde hauen ondorioz sortutako erantzunkizun politikoak gure gain hartuko ditugula. HB hauteskundeotan gehitu egingo da eta boto gehiago ateratzeaz gain bere projektua ere sendotuko da.
Ikusiko dugu ze panorama agertzen den. Gobernatzeko hainako maioriarik ez du inork aterako, eta Baskongadetako instituzioen estabilitatearentzako bi edo hiru bandetara egindako akordioak beharko dira. Nortzuk elkartuko dira gobernua osatzeko? Ez dakigu. Baina gure bidea hau izango da: Estatutoa apurtu edo behintzat bere sozioak banandu.
A.–Euskadiko Ezkerra ez duzue aipatu ere egiten. Baina EE hor dago, bere boto guztiekin eta bere eraginarekin. HBtik ordea mespretxatu egiten duzue EE, edo ez duzue kontutan hartzen.
J.I.–Ez dugu kontutan hartzen gure etsaia PSOE delako eta EE ez da jestore bat baino. Jestore bat, eta PSOEren analista politikoa. EEren projektu politiko bakarra ETA suntsitzea da. Beren ustez ETA suntsituz gero Euskal Herriaren arazo guztiak konponduta leudeke, eta betirako onartu beharko lirateke Konstituzio espainiarraz geroztik markatutako koordenada guztiak. Negoziaketa politiko bat litzateke EEren hondamendia, eta horregatik amorratzen dira hainbeste negoziaketaren kontra. EE da negoziazio politikoaren etsairik handiena, negoziaketa bat emanez gero lekurik gabe geratuko litzatekeelako Euskal Herrian.
A.–Seguru jende askok galdetu dizula dagoenekoz ea kapaz zareten Benegas lehendakari ateratzen uzteko, zeren Ardanza ez duzue gustokoa izango baina...
J.I.–Eta Benegasek emango dio estabilitatea Baskongadetako gobernuari? Inola ere ez. Hemen negoziaketa bat aurrera ateratzen ez bada, estabilitate pittin bat ere ez da izango Euskal Herrian.
Batzuek diote Benegas plantatzen bada Ajuria-Enean abertzaleontzako kristoren kolpea izango dela, eta ez, abertzaleentzako kolpea izan da beren burua abertzale jotzen dutenek Ajuria-Eneatik PSOEk egingo lituzkeen gauza berak egin dituztela. Abertzale etiketarekin Madrilen zerbitzuko jestore batzuk eduki ditugu, baina hemen jestorerik ez dugu behar, benetako gobernu eta parlamentua behar ditugu.
Gobernabilitatearen prezioa
A.– Eman dezagun abenduaren 1a dela, hauteskundeak pasa dira, gobernua ezin du inork antolatu, eta koalizio baten truke zer prezio proposatzen du HBk mahai geinean?
J.I.–Gobernabilitate aldetik, Euskal Herrian estabilitate bat lortzeko, projektua aldatu egin behar da. Zeren pertsonak pasatu egiten dira historian, baina projektuak gelditzen dira. Demostratu da Estatutoaren projektua hutsune batean dagoela, eta hortik datoz prolemak. Projektua aldatzea da sakoneko arazoa.
A.–Hori al da prezioa? Nola konkretatzen da prezio hori?
J.I.–Negoziazioa. Beste biderik ez dago. Hori da estabilitatea lortzeko modua.
A.–Negoziazioaren ondorioz bakea, diozu zuk. Aldiz, gero eta gehiago dira negoziazioarekin ala negoziazio gabe baina behingoz bakea eskatzen dutenak. Bilkurak, manifestazioak, milaka lagun igandean Arantzazun...
J.I.– Bakeak irakurketa ezberdinak ditu. Madrilgo gobernuarentzako bakea da armak entregatzea, reintsertzioa, damutzea, Konstituzioa ez astintzea. Guretzat aldiz, bakea da justizia. Bakea da gure eskakizunak atenditzea, amnistia, Autonomi Estatuto egoki bat, autodeterminazioa. Prezio bat dauka bakeak.
Cassinelloren mehatxua
Cassinellok ere bakea nahi du, bere bakea. Baina Euskadin bakea nahi dugu duintasunaren bidetik, bestela bakerik ez dago. Arzalluzek berak esan du ETA bat bukatu arren fenomeno armatua eragin duten arrazoinak konpontzen ez badira, beste ETA bat sortuko dela, eta gero beste bat, eta hola beti, sekula bukatu ezinik.
A.– Cassinellok galdua du bere postua orain dela gutxi. Artikulu bat zen horren kausa, eta artikuluan zare izen-abizenak aipatzen zituen. "Qué va a pensar Yon Idígoras; él, tan alegre y combativo! Se va a aburrir el pobre en Amorebieta, sin nadie que le persiga". Zer pentsatua emango zizun...
J.I.– Horrek esan nahi du haien "punto de mira"n gaudela. Cassinello ez da pertsona garbia, GALen asuntoetan askotan agertu da GALen zuzendari izan dela, eta Frantzia eta Italiako juezek badute horren frogarik. Santi Brouarden asuntoan ere sartuta dago, eta ikerketa guztiak gorantza doaz Cassinellorengana, eta inbestigazio guztiak horregatik daude geldituta.
Hitz horietan, noski, gu amenazatzen gaitu. Batzutan beldur piska bat ere sentitu dezakegu, baina asumituta daukagu. Ez daukagu atzera egiterik.
A.–Dena dela ere bere postutik kendu egin dute.
J.I.–Hori montaje bat izan da. Espainako gobernuak badaki ondorio txarrak dauzkala Cassinello postu horretan edukita. Juzgaduetatik denuntzia asko jaso ditu, ultraeskuindar askoren deklarazioetan ere agertzen da, eta horrek gobernuari koste politiko handi bat ekarri dio.
Gobernuak orduan aurpegia garbitzea nahiago izan du, Cassinello hortik kendu dute baina seguru beste lanen bat emango zioten, ohituraz ongi menderatzen dituen lanetakoren bat. Estatu Batuetan Fort Bragg-en ikasi zituen lan horiek, CIArekin, eta lanak gobernua inplikatu gabe egiten jarraituko du.
A.–Politika antiterroristaren gogortze bat iragartzen ari zara?
J.I.–Baietz esan daiteke. Nazio Askapen Mugimendua eta Herri Batasuna indartzen ari direla ikusita, eta beren neurriek fruitu onik eman ez dutela konturatuta, a tope joko dute. Azken entsaioa gogorragoa izango da. Gobernuak frogatu nahiko du HB baztertu eta borroka armatua zanpatzea posible dela inolako negoziaketarik eta ordainik gabe.
Saio mingarria izango da denontzako, baina horren frakasoak erakutsiko du beste irtenbiderik ez dela: edo Euskadin tankeak sartu eta kixkaltzen dute, eta hori ez luke Europak onartuko, edo azken saio horren ondoren negoziatu beharko dela pentsatu beste erremediorik ez dauka. Azken finean, gobernuarentzako nolabaiteko kobertura bat ere izango litzateke, negoziaketan sartzeko.
Iñaki ZUBIONDO
"Madrilekiko legealdi tratua ez du Ardanzak bakarrik erabili, Garaikoetxeak ere erabili du", dio Idigorasek.
Ondorengo hilabeteetarako borroka antiterroristaren gogortze bat iragartzen du Idigorasek.
Jon Idigorasen ustez, Cassinelloren gutuna eta ondoren kargutik botatzea montaje hutsak dira.
"Abertzale etiketadun jestorerik ez dugu behar, beneteko gobernu eta parlamentua behar ditugu"
14-17

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakHB
GaiezPolitikaEuskal HerrBozketakHauteskunOrokorrak
PertsonaiazIDIGORAS1
EgileezUBIONDO1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

4x16: Sarasua bueyeroa da

Beranduegi | ARGIA

"Batasun estrategikoa lantzen ari gara Europako Alderdi Komunista sortzeko"

Xabier Letona Biteri

Infiltratutako beste polizia bat atzeman dute Madrilgo hainbat kolektibotan

Gedar

‘Gu’-aren inguruan marraztu du Tupust! kolektibo feministak bere hirugarren alea

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Netanyahu eta zenbait agintari sionista atxilotuak izateko arriskuan?

Jon Hidalgo Gereñu

Presoen Euskara Irakasleen Taldeak agur esan du

Bilbo Hiria Irratia

Azkenak

2024-05-06 | Mattin Jauregi | Inaxio Arin | Balerdipeko erleak

Lan banaketak

Gizakiok ez bezala, erlauntzako hiru partaideek jaiotzetik dituzte eginkizunak argi.

2024-05-06 | Nagore Zaldua

Arrosarioa, sexu-estrategia aurrerakoiaren adierazle

Itsaso zabalean bada izaki lirdingatsu bat, gorputz gardenekoa, bitxi bezain ezezaguna. Aitzitik, ezin esan genezake ezohikoa denik, haren banaketan munduko itsaso gehienetara zabaltzen baita, Kantauri itsasoa barne. Batzuetan bakarka topatu daitezke, besteetan aldiz lepoko edo... [+]

2024-05-06 | Jakoba Errekondo

Intsusa lore edariak

Edanari emateko prest? Uda atari hau aproposa da gero berokoak etortzean ez lehortzeko edariak destilatzeko. Hezetasunari eustea garrantzitsua da gorputzari bere onenean atxikitzeko, eta etxean sortutako mamarekin bada zer esanik ez.

2024-05-06 | Garazi Zabaleta

Erlauntzako airea arnastearen onurak

Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]

2024-05-05 | Jenofa Berhokoirigoin

Adimen artifizialaren esku utzi du palestinarren hilketa Israelek

Titularra irakurri eta baten batek pentsatuko du esajerazio bat dela, neurriz kanpoko orokortze bat egin duela kazetariak. Israelgo informazio zerbitzuetako sei langile ohien lekukotasunetan oinarrituriko 'Lavender': The AI machine directing Israel's bombing spree in... [+]

Eguneraketa berriak daude