Nobela berria laster Atañoren lumatik


1986ko irailaren 21ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Salbador Zapirain "Ataño" idazleari elkarrizketa
Aurrekoa baino erritmo hobea omen dauka "Odol kutsua"k
Nobela berria laster Atañoren lumatik
Liburu berri bat kaleratzekotan da Ataño idazle emankorra. Hori dela eta, beragana jo dugu eta oso pozik hartu gaitu solaserako.
Laster argitaratzekotan dagoen liburua nobela izango da, baina ez da horixe esku artean daukan bakarra. Une honetan, beste ipuin-liburu batekin ari da jo eta ke eta laster bukatzeko esperantzan topatu dugu. Luzerako dugu, bada, idazle honen iharduera eskergaitza.
Atanoren liburuak irakurri dituenak honez gero agian pentsatuko du oso azal lodiko gizona izango dela, gogortutako bihotzekoa, baina imajina hori ez da erreala antza.
"Garai batean bai, orain ez. Garai haietan, estu genbiltzan eta... San Kristobalen bai, azala gogortua neukan eta orduan batere harrapatu izan banu! Gero ez".
Bere liburuetan kontatzen diren pasadizo eta mementuetatik berak gogorrenak bezala gogoratzen dituenak Ondarretako gartzelakoak eta San Kristobaleko ihesekoa dira. Horietan pasa omen zuen okerrenik gerra garaian.
Ustegabeko arrakasta hasieratik
Sorpresaz hartu omen zuen hasiera batetan "Txantxangorri kantaria" lehenengo nobelak jasotako arrakasta. Kritikak ere aldekoak izan ditu gehien bat.
"Ez nuen uste nik. Lehenengo nobela hori idatzi nuen, gero Aita Zavala etorri zen eta horrek aurrera atera ninduen. Nik ez nuen uste gero horrela irengo zenik. "Euskara ederra da zurea, bizia duzu eta", eta beno, ba aurrera".
Geroztik, "Txorie", "San Frantziskoren bizitza" bertsotan, "Espetxeko negarrak" ondoren, "Zigorpean" eta azken-azkenik, "Eltzaorra".
Nobelak eta narrazioak publikatzen hasi baino lehen makina bat bertso idatzi eta argitara eman zituen Salbador Zapirainek, gehienak "Zeruko ARGIA"n, lehendabizi "Txoritoki" ezizenez, eta ondoren dagoeneko konsakraturik dagoen "Ataño"z.
Ataño Hondarribiko komentuan bizi da, baratzea zaintzen, eta handik kasik ez da ateratzen. Halere, munduarekiko isolamendu horretan ez du prolemarik ikusten narratibari ekin ahal izateko.
"Noski idatzi dezakedala; orain, jakina, nik gauza asko ez ditut ondo egingo ez bait ditut ikusten. Libre banu hara joan, eta beste hara joan, eta hura ikusita edo haiekin hitzeginda askoz hobeto egingo nuke, baina hori ez dago gure esku. Aitaon esku bai, baina gurean ez".
Hemendik aurrera gai aldetik edo estiloan zerbait aldatzeko asmorik?
"Nik 74 urte baditut, hemendik aurrera aldaketatan ezin hasiko naiz. Batek esan zidan, bai, tartean batuko hitzak sartzeko, baina ez, ez, nik ez dabit baturik. Eta orain ez naiz hasiko. Gero, berriz atera nahi badituzue eta batuan sartu, horkonpon".
Baina berak esan digu gainera Aita Zavalak hatxerik ez duela nahi, eta orduan auzia garbiago dagoela.
Nobela berria: erritmo hobeagoa
Daukan irakurlegoarekin pozik agertzen da, eta nobela luzeagoak egitearren prolemak ikusten ditu.
"Luzeegi eginez gero jendea aspertu egiten da azkenean. 180 orrialde edo, nahikoa da. Nik luze bakarra lehenegoa egin nuen, "Txantxangorri kantaria" eta beste guztiak laburxeagoak".
Baratzeko lanetik aparte geratzen zaion denbora idazten pasatzen omen du. Guk, igande goizaren erdian, idazten harrapatu genuen. Ondorioz, neguan gehiago idazten du udan baino, eguzkiaren argia dela eta. Gutxi irakurtzen omen du.
"Oso gutxi letzen dut, ez daukat denborarik eta".
Gaur egongo literatura irakurtzea zail egiten zaio, nonbait erabilitako hitzak eta gaiak bortitzak suertatzen zaizkielako askotan.
Orain argitaratzekotan dagoen nobela irakurri duten batzuk (Zavalak, J.M. Lekuonak, e.a.) aurrekoa baino hobea dela esan omen diote, nobela bezala erritmo hobea daukala Nekatzeko beldurrik ez dauka,
"iturria ez da inoiz agortzen. Gaur gai bat asmatuko duzu, hurrengoa bestea, eta hurrenguan bestea. Munduan gaiak denetakoak bait dira. Akaso zahartu naiz, eta nekatuko naiz, baina puska baterako oraindik badaukat, bizi banaiz".
J. LANDA. I. CAMINO
Salbador Zapirain "Ataño"k urte askotarako gaia eta gogoa omen dauka oraingoz.
39

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakATAÑO1
PertsonaiazATAÑO1
EgileezCAMINO1Kultura
EgileezLANDA2Kultura

Azkenak
Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


Itsas hondoen ustiapena: zientzialariak alarma jotzen, baina moratoriarik ez zerumugan

60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Sodomia zigortua

Ascension uhartea, 1725eko maiatzaren 5a. “Holandar ontziteriako komandantearen eta kapitainen aginduz, ni, Leendert Hasenbosch, uharte bakartu honetan lehorreratu naute, nire zorigaitzerako”.  

Herbeheretar marinela, 1695ean Hagan jaioa, Ekialdeko... [+]


Eguneraketa berriak daude