Arantzazu Loidi: Bertsolari Gazte Bat; Gazte Bat Bertsolari


1986ko maiatzaren 25ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Arantzazu Loidi: Bertsolari Gazte Bat; Gazte Bat Bertsolari
Arantzazuk ez du txapeldun trazarik. Hizketaldi naturalean, masail gozozko irribarreak erruz, begirada garbia, tajuzko erantzunak, eta labur. Ezin gustorago.
Arantzazu Loidi 19 urteko bertsolari atxabaletarra dugu, iaz eskolartean txapela jantzi zuena. Berarekin egon nahi genuen. Leioako larre batean patxadan jarrita, bertsoaren mundura nola iritsi zen galdetu genion.
ARANTZAZU LOIDI.– Txiki txikitatik gure etxean bazen bertso-giroa, gurasoak bertsozaleak dira. Ikastolan EGB mailan bertsoa lantzeko ekintza batzu antolatu ziren, eta probatzearren edo, talde bat sartu ginen. 13 urtetatik bertsoaren munduan nago, bertso zaharrak ikasten, bertsolaria zer den ezagutzen.
ARGIA.–Ez al zara ultrajatua sentitzen zaharrek zuten zirirako joera eta gatz hartatik gazteek kasik ezar ez duzuela entzuten duzunean?
A.L.–Bai nik uste dut hori egia dela ta aitortu beharra dago. Lehengoak biziagoak ziren, oraingo denak ez dira halakoak, baina gaur egun askotan automatikoegia bihurtzen da bertsoa, graziarik gabea. Gaia ere aldatu denez, ez da lehengo erasoa eta zafrada hainbeste sumatzen, lehen ohituago zeuden gairik gabe kantatzen.
A.–Zer nolako diferentziak daude egungo eta garai bateko bertsolaritzaren artean?
A.L.–Gai aldetik, batetik, lehen ez zen gairik jartzen, orain dena gaia da. Oraingoa teknikoegia ote den nago. Ikusten dudan beste bat entzulegoari dagokio, lehen jende zaharra zen gehien bat, baserri girokoa edo herri txikietakoa, eta orain txapelketa eta edozein saiotan gero ta gazte jende gehiago dago, mota ezberdinetako jendea.
A.– Aspertzen al zara herriz herri hainbeste ibilita?
A.L.– Batzutan bai, gehien bat, beste zerbait egiteko edukita joan beharrean gertatzen naizenean, lagunekin beste plan bat eduki ta ezin.
A.–Zure giroan, gazte jendearen artean, herrian, eskolan e.a. ez al duzu sekula lotsa edo antzekorik pasa bertsolari izateagatik?
A.L.–Ba lagun artean ez, lagunak ohiturik daude, txiki txikitatik horrela ikusi naute ta orduan nere izatea eta bertsolaritza identifikatu egiten dituzte, baina beste zenbait girotan beharbada bai, ze jende gazte askok identifikatzen du bertsoa ba "karroza" antzeko zerbaitekin ez? baserritarren gauza balitz bezala. Dena den, orain bada beste fenomeno bat eta alderantzizkoa gainera, jende askorentzat modan dago eta bertsolari izatea suerte handia izatea da eta, azkenaldiko gauza denez, bertsolari zarela enteratzen direnean "ze guai" esaten dizute.
A.– Zure euskalkia (Aretxabaletako bizkaiera), jendaurrean erabili beharreko hizkera, eta batuaren artean sumatu al duzu txokerik?
A.L.–Nik uste dut ezetz. Inoiz esan didate oso euskara arraroa dudala, baina bertsoak egiterakoan ez, uste baitut bertsoak egiteko hizkuntza espezial bat dagoela, ez da ez batua eta ez euskalkia, nahasketa bat da, eta hori erraza da gainditzeko, ta mundu guztiak ulertzen du, ta alde horretatik ez dut oztoporik izan.
A.– Gai preferentzirik edo madarikaturik?
A.L.– Madarikaturik ez dut uste, madarikatua izan daiteke errepikatzen bada, leku guztietan gai bera jartzen badizute adibidez. Nahiko nazkatu naiz emakumearen gaiarekin, noan leku guztietan gai hori jartzen baitidate, ez da batere atsegina. Egunaren araberakoa da ere, batzuetan gai batekin gustora ari zara, bestean beste batekin.
A.–Noraino zoazte plazara lezioa jakinda, errima sailak landuta?
A.L.–Bai, zuk baduzu zure errimen zerrenda eta beharrezkoa da gainera, baina askotan mugatuegia, eta beti horietan ibiltzen baldin bazara mundu guztia konturatzen da hortaz, eta arriskua dakar, pobrezia dakar, begira Laxarteri, horrek sekulako aberastasuna du horretan, eta gaur egungo bertsolari askotan ez da hori gertatzen, betiko errimak errepikatzen dira.
A.– Errespontsabilitaterik?
A.L.– Bai, askotan zuk eman dezakezuna baino gehiago eskatzen dizutelako, txapelketa edo edozein lekutan, eta konturatzen zara ez daukazula gaitasunik, momentu horretan behintzat, eta hori errespontsabilitate bat da, jendea defraudatu egiten duzu. Plazetara joan beharra ere konpromezua izaten da batzutan.
A.–Momentu txarrik?
A.L.–Bai askotan, gehien bat nerbioengatik, txapelketa eta abarretan. Batzutan jendearen hoztasuna, adibidez saio batzutan konturatu izan naiz neska naizenez ez didatela beste bati adina eskatzen, total neska batengandik zer espero daiteke, halako hoztasunik nabaritu dut bai, baina baita berotasun gehiegi ere txapelketaren batean, .,ea neska zer egiten duzun!, neska izateak aldezle asko bait dakar.
Iñaki CAMINO
"Jende gazte askok identifikatzen du bertsoa baserritarren gauza balitz bezala; dena den, orain alderantzizko fenomenoa ere badago".
41


GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaLOIDI1
PertsonaiazLOIDI1
EgileezCAMINO1Kultura

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude