Arantzazu Loidi: Bertsolari Gazte Bat; Gazte Bat Bertsolari


1986ko maiatzaren 25an
Arantzazu Loidi: Bertsolari Gazte Bat; Gazte Bat Bertsolari
Arantzazuk ez du txapeldun trazarik. Hizketaldi naturalean, masail gozozko irribarreak erruz, begirada garbia, tajuzko erantzunak, eta labur. Ezin gustorago.
Arantzazu Loidi 19 urteko bertsolari atxabaletarra dugu, iaz eskolartean txapela jantzi zuena. Berarekin egon nahi genuen. Leioako larre batean patxadan jarrita, bertsoaren mundura nola iritsi zen galdetu genion.
ARANTZAZU LOIDI.– Txiki txikitatik gure etxean bazen bertso-giroa, gurasoak bertsozaleak dira. Ikastolan EGB mailan bertsoa lantzeko ekintza batzu antolatu ziren, eta probatzearren edo, talde bat sartu ginen. 13 urtetatik bertsoaren munduan nago, bertso zaharrak ikasten, bertsolaria zer den ezagutzen.
ARGIA.–Ez al zara ultrajatua sentitzen zaharrek zuten zirirako joera eta gatz hartatik gazteek kasik ezar ez duzuela entzuten duzunean?
A.L.–Bai nik uste dut hori egia dela ta aitortu beharra dago. Lehengoak biziagoak ziren, oraingo denak ez dira halakoak, baina gaur egun askotan automatikoegia bihurtzen da bertsoa, graziarik gabea. Gaia ere aldatu denez, ez da lehengo erasoa eta zafrada hainbeste sumatzen, lehen ohituago zeuden gairik gabe kantatzen.
A.–Zer nolako diferentziak daude egungo eta garai bateko bertsolaritzaren artean?
A.L.–Gai aldetik, batetik, lehen ez zen gairik jartzen, orain dena gaia da. Oraingoa teknikoegia ote den nago. Ikusten dudan beste bat entzulegoari dagokio, lehen jende zaharra zen gehien bat, baserri girokoa edo herri txikietakoa, eta orain txapelketa eta edozein saiotan gero ta gazte jende gehiago dago, mota ezberdinetako jendea.
A.– Aspertzen al zara herriz herri hainbeste ibilita?
A.L.– Batzutan bai, gehien bat, beste zerbait egiteko edukita joan beharrean gertatzen naizenean, lagunekin beste plan bat eduki ta ezin.
A.–Zure giroan, gazte jendearen artean, herrian, eskolan e.a. ez al duzu sekula lotsa edo antzekorik pasa bertsolari izateagatik?
A.L.–Ba lagun artean ez, lagunak ohiturik daude, txiki txikitatik horrela ikusi naute ta orduan nere izatea eta bertsolaritza identifikatu egiten dituzte, baina beste zenbait girotan beharbada bai, ze jende gazte askok identifikatzen du bertsoa ba "karroza" antzeko zerbaitekin ez? baserritarren gauza balitz bezala. Dena den, orain bada beste fenomeno bat eta alderantzizkoa gainera, jende askorentzat modan dago eta bertsolari izatea suerte handia izatea da eta, azkenaldiko gauza denez, bertsolari zarela enteratzen direnean "ze guai" esaten dizute.
A.– Zure euskalkia (Aretxabaletako bizkaiera), jendaurrean erabili beharreko hizkera, eta batuaren artean sumatu al duzu txokerik?
A.L.–Nik uste dut ezetz. Inoiz esan didate oso euskara arraroa dudala, baina bertsoak egiterakoan ez, uste baitut bertsoak egiteko hizkuntza espezial bat dagoela, ez da ez batua eta ez euskalkia, nahasketa bat da, eta hori erraza da gainditzeko, ta mundu guztiak ulertzen du, ta alde horretatik ez dut oztoporik izan.
A.– Gai preferentzirik edo madarikaturik?
A.L.– Madarikaturik ez dut uste, madarikatua izan daiteke errepikatzen bada, leku guztietan gai bera jartzen badizute adibidez. Nahiko nazkatu naiz emakumearen gaiarekin, noan leku guztietan gai hori jartzen baitidate, ez da batere atsegina. Egunaren araberakoa da ere, batzuetan gai batekin gustora ari zara, bestean beste batekin.
A.–Noraino zoazte plazara lezioa jakinda, errima sailak landuta?
A.L.–Bai, zuk baduzu zure errimen zerrenda eta beharrezkoa da gainera, baina askotan mugatuegia, eta beti horietan ibiltzen baldin bazara mundu guztia konturatzen da hortaz, eta arriskua dakar, pobrezia dakar, begira Laxarteri, horrek sekulako aberastasuna du horretan, eta gaur egungo bertsolari askotan ez da hori gertatzen, betiko errimak errepikatzen dira.
A.– Errespontsabilitaterik?
A.L.– Bai, askotan zuk eman dezakezuna baino gehiago eskatzen dizutelako, txapelketa edo edozein lekutan, eta konturatzen zara ez daukazula gaitasunik, momentu horretan behintzat, eta hori errespontsabilitate bat da, jendea defraudatu egiten duzu. Plazetara joan beharra ere konpromezua izaten da batzutan.
A.–Momentu txarrik?
A.L.–Bai askotan, gehien bat nerbioengatik, txapelketa eta abarretan. Batzutan jendearen hoztasuna, adibidez saio batzutan konturatu izan naiz neska naizenez ez didatela beste bati adina eskatzen, total neska batengandik zer espero daiteke, halako hoztasunik nabaritu dut bai, baina baita berotasun gehiegi ere txapelketaren batean, .,ea neska zer egiten duzun!, neska izateak aldezle asko bait dakar.
Iñaki CAMINO
"Jende gazte askok identifikatzen du bertsoa baserritarren gauza balitz bezala; dena den, orain alderantzizko fenomenoa ere badago".
41


GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaLOIDI1
PertsonaiazLOIDI1
EgileezCAMINO1Kultura

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude