Manuel Maria Poeta Galegoa Bilbon: Oroimina Da Bidea
Idazle ahaldun eta oparoa da Manuel Maria: hogeita hamar poesi liburu, zenbait narrazio, antzerki eta saiakera, Literaturaren arlo denak urratu ditu, eta sona haundia lortu dute honen lan batzuk: "Barriga Verde" antzerkiaren liburuak 3 edizio izan ditu, 15.000 ale saldu dira, eta agortuta dago orain.
Behin Aresti ezagutu zuelarik, euskaldunen eta galegoen arteko ezinikusiaz bere kezka agertu zion, eta hori gainditzen saiatuko zirela egin zuten promesa lagun biek: hiru soneto idatzi zituen Arestik horren grinaz, eta «cantiga» estiloko bertso batzu Manuel Mariak, eta Barakaldon Santiago egunean (Galiziaren Aberri Egunean) argitaratu zituzten. Azken abendu honetan, berriz, Arestiri omenaldia egin zion Barakaldoko «Rosalia de Castro» elkarteak, eta horrexek ekarri zuen berriro Manuel Maria Euskal Herrira.
Poesiaz mintzatzea maite du, eta galiziar poesiaren bilakaera horrela ikusten du berak:
Rosalia de Castro aurkitzen da galiziar poesia modernoaren iturburuan. Berarengan aurki daitezke mende honetako poesia lerratzen duten hiru ildo nagusiak: poesia abertzalea, poesia hiritarra deituko nukeena, eta poesia paisajistikoa.
Lehena, poesia abertzalea, Galiziaren defentsa bizi-bizia egiten duena, sarritan Espainiari edo Gaztelari kontrajarria, Rosaliarengan aurkitzen dugu, gero-Pondal poetarengan; bide horretan lerratzen dira gero Cabanillas bat, eta oraintsu Dario Xuan Cabana.
Poesia hiritarra deituan, Celso Emilio Ferreiro dugu adierazgarriena.
Oraintsuago, «Poemas pra construir unha patria», 1977koan, hizkuntzaren apurketa burutzen ahalegindu nintzen. «Os poemas labarada estrecida», 1980.ekoan,eta ondorengo liburuetan, nostalgiara eta oroiminera itzultzen den poesia lantzen dut.
Hirugarren lerro nagusia poesia paisajistikoarena da; ikaragarrizko indarra du paisaiak galiziar poesian: pertsona eta lurra bat egiten dira; sarritan sujerentzia ilunen bidez azaltzen da lurmina. Rosaliak hasi eta Pondal, Noriega, Novaneira bezalako poetek jarraitzen dute bide hau. Azken honen liburu bat, "Os Eidos", 1955ekoa, oso adierazgarria da zentzu honetan.
Urte beretik aurrera, poesi lehiaketa inportanteak ematen dira Galizian, eta sari horien inguruan eman dira ezagutzera zenbait poeta gazte. Belaunaldi berria bide dator poesiara. Lirismoaren berreskuratzea ezaugarritzat duena. Agian poesia paisajistikoa deitu dugunaren jarraipena ere ematen du.
Nire ustez, talderik inportanteena. La Coruñakoa litzateke: Seoane, Xulio Bexar, Fernan Belo, Pilar Pallares, Cesareo Sanchez, Manolo Rivas.. dira izen batzuk; talde homogeneoa. Iiburu kolektiboak ere argitaratzen dituena, adibidez. "De amor e desamor" obra...
Vigon beste talde bat dago (Victor Baqueiro, Vilanova...), baina sakabanatuago aurkitzen dira.
Lehena da Xuntak babesten duena, eta beraz ofiziala, baina jakin behar duzue Akademia Galegoa ez dela Hizkuntz Akademia, Kultur erakundea baizik, eta bertan ez dago idazle galego inportanterik. Bigarrena, aldiz, galizierazko irakasleek bultzatua du, eta zenbait idazlek berea egiten duena. Eta hirugarrena, AGAL taldekoa edo «berrintegrazionismoa», portugesarekin hurbilketa proposatzen duena, zenbait ikasle, irakasle eta idazlek ere onartzen duena.
Pentsa ezazu galizieraz dugun astekari bakarrena, «A nosa terra», askatasuna ematen zaiola idazle bakoitzari arau batzuk edo besteak erabiltzeko. Baina horregatik hain zuzen, Xuntak ez dio subentziorik ematen.
"Crucei o Gran Bilbao ou Gran Babel
coa lembranza viva coma brasa
dunha maxica verba inextingible
de Gabriel Aresti Segurola...".
"O camiño é unha nostalxa" liburuan, noizbait Bilbotik iragan zen arrastoa irakurri duzu poema batetan, eta berton izandako adiskidetasun baten froga. Beste poemen tituluetan–Caracas, Bretaña, Cataluña, Suiza–diaspora baten arrastoak, eta nostalgia bat - Lisboa–, galegoentzat beti erreferentzia den ziutatearen izena.
Bagira prozesuaren emaitza, Herri bidea bide-orria izan zen. Bide-orri honetan, abertzaleen helburua herriari boterea itzultzea dela aipatzen da, eta boterea itzultzeko, herriari burujabetza maila maximoa emanen dioten instituzioak herriari eskaintzea adierazten da. Zehazten da... [+]
Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilutik herritarrak animatu dituzte azoketan erostera eta ekoizleak gertutik ezagutzera. Uztailaren 29an Zigoitian izango dira, eta abuztuaren 23an, Zarautzen. Urriaren 27an amaituko dute udako denboraldia, Villabonan.
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]
1984ko urriaren 23an ETAren garaian Espainiako Barne Ministerioak onartutako aginduan, “arriskugarritasun eta nekagarritasun” kontzeptuengatik “ordainsari” bat zehaztu zuten Espainiako Polizia Nazional eta Guardia Zibilarentzat, “eremu... [+]
Ikusiker Ikus-entzunezkoen Behategiak Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) 2.800 ikasleri egindako galdetegiaren arabera, plataforma digitaletan gazteek edukiak ez dituzte euskaraz kontsumitzen. Horrekin “arduratuta”... [+]
Ekida Arte Ekimen Sozialistak arte eskola antolatu du Donostian, asteazkenean hasi eta larunbatera bitartean. Paraleloki, lau egunez, bi formakuntza saio egingo dira: muralismoari eta arte bisualei buruzkoa bata; eta antzerkiari eta arte eszenikoei loturikoa bestea. Sarbidea... [+]
Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.
Lakuak bere eskumenei muzin egin die berriro langile publikoen dekretua Madrilen onartu aurretik??Hiru urtean, EAEko langile publikoek erosahalmena %6 galdu dute, sindikatuaren aburuz.
"Kereilatuei –Chorche Tricas eta Iker González kazetariak– egotzi eta iraingarritzat jotzen zaizkien artikuluak "adierazpen- eta informazio-askatasunaren barruan daude", eta Zaragoza en Común-eko zinegotzi Suso Domínguezen kasuan... [+]
Dimako Udalaren atzen osoko bilkuran, garagarrilaren 17an, Dimener Dimako Energia Barriztagarrien Komunitatearen estatutuak onartu eta Udala alkartearen kide laguntzaile izatea eztabaidatu eta onartu zen.
Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.