Lehortea: gure mendiak inoiz baino gorriago

1985eko urriaren 14an

Euskal Herriko Nekazari Elkartearekin elkarrizketan.
Lehortea: gure mendiak inoiz baino gorriago
Lehortea dela eta jo beharra geneukan Euskal Herriko Nekazarien Elkartera. Nekazariak izan dira hurboletik jarraitu eta lehorte honen ondorioak jasan beharko dituztenak. Elkarte horretako bi partaide bizkaitarren hitzak dira ondorengoak.
EHNE.–Oso zaila da kalteak zenbatekoak izan diren kountifikatzea. Milioi asko, ehundak milioi izan dira, baina guztiz erlatiboa da eta ez da batere erraza hori koantifikatzea. Beharbada Arabako produzioan, erremolatxa, zereala eta patata produzitzen den horretan, argiago ikusi ahal dira kalteak, aurtengo produzioa iazkoarekin konparatuz. Baina hemen, kontutan harturik kalterik handienak soroan izan direla, ez da hain erraza koantifikatzea.
ARGIA.– Baina kalteak handiak izan dira...
E.–Dena dela argi dagoena da baserritarrarentzat fundamentalak diren lau hilabete aurten nuloak izan direla. Ekaina, uztaila, abuztua eta iraila dira hilabete horiek. Oinarrizkoak dira hilabete horiek, ze baserritarrak merke eta ondo produzitzeko aktore garrantzitsua da alimentazioa. Udaberrian eta udan negu guztirako forrajea ateratzen du. Aurten udaberrian bakarrik atera ahal izan du forrajea. Udaberrian izaten da belarrik onena eta ensilaje teknika erabili duena nahiko ondo konpondu da. Bestela egin duena nahiko gaizki ibiliko da, bigarren mailako forrajea edukiko duelarik, nahiko zikina etabar.
Halaz eta guztiz ere silotan sartutakoa normalean ez da erabiltzen azaro edo abendua bitartean. Aurten ordea lehenago erabili beharrean aurkitu dira guztiak. Uztailan eta abuztuan egote, da belarra erabili ahal izateko, gainontzekoa silotan gordea den bitarlean negurako. Aurten nola uztailean eta abuztuan ez den belarrik; egon soroetan jendeak pentsuak erosi behar izan ditu eta siloetan gordea zuena erabili. Aurten askoz ere garestiago atera da alimentazio prozesua.
A.–Ze prebisio edo ze neurri hartu dira lehortearen aurrean?
E.–Orain arte ez da neurririh hartu. Duela urte bi, aurtengoa baino txikiagoa baina lehorte bat izan zen eta neurri batzuk hartu ziren azkenean. Atzo bertan izan genuen batzar bat Eusko Jaurlaritzarekin eta antzeko neurriak hartuko direla ematen du. Edozein modutara neurri hauek partxeo bat baino ez dira. Neurri horiekin ez dira inolaz ere gure arazoak konpontzen Konkretuan zera lortu zen atzo Jaurlaritzan, sei hilabetetarako prestamo bat jendeak forrajea erosteko interes barik. Gaur erosi forrajea eta interesik gabe sei hilabetetan ordaindu. Eusko Jaurlaritzak egin du baremo bat eta horren arauera estimatzen du baserritarrak 14.000 peztako kreditoa eska dezakeela behi bakoitzeko. Arazo puntual hau konpontzeko, partxeo hau egin beharrean, egitea zeukaten beraiek hona ekarri hemen galdu den forraje guztia. Horrelako erosketa bat merkeago aterako litzateke gainera dena batera eginez gero.
Guk gure kexak agertu genituen Jaurlaritzan. Sei hilabete gutxi dira kredito horiek ordaindu ahal izateko.
A.–Mendi eta baso mailan ze kalte izan dira?
E.–Suteak asko izan dira eta kalteak handiak izan dira. Ez naiz hasiko baloratzen sute horietako batzuk norbaitek piztuta izan diren ala ez. Baina argi ikusten dena da hemen bakoitzak nahi duen lekuan jartzen duela pinua basoetan. Gero ez dira neurriak hartzen, ez dira egiten kortafuegosak, ez dira seguridade neurri minimoak hartzen... sua hasi eta hektarea pila batek hartzen du su. Batere planifikatu gabe dago hau, ordenatu gabe. Zuk pinua jarri nahi baduzu honenbeste hektareatan, neurri hauek, hauek eta hauek bete behar dituzu. Horrelako zerbait esan beharko litzateke, baina ez dago ezer.
Kalteak asko sortu dira gaizki antolatuta dagoelako hau.
A.–Ze kalte izan dira?
E.–Zenbat izan den ez dakit, baina milaka hektarea izan dira Bizkaian bakarrik. Gainera leku askotan irrebertsiblea izan daiteke kaltea. Zenbait tokitan, depende ze lur klase eta ze nolako sute izan den, posible da lur horrek gehiago balio ez izatea lurra bera ere kiskalita gelditu delako eta bizi guztia akabatu delako.
A.– Desertizazio prozesua asko areagotu da?
E.–Ikusi gabe ze masa forestal erre den ezin esango dizut ezer. Baina Galizian esan ahal da hori. Iaz ikusi nuen eta argi eta garbi ikusten da.
A.–EHNE bezala ba al duzue planik guzti honen aurrean?
E.– Hemen lehorte bat egon da. Gauza natural bat da eta ez dago prebeitzerik. Ez da inoren errurik hor.
Baina lehorteak kalte gehiago egiten ditu gauzak lanifikatu gabe daudenean. Eta hemen ez da egon planifikaziorik. Guk EHNE moduan ezin dugu besterik soluzionatu alimentazioarekiko. Beste irtenbide zabalago eta sakonago bat eman nahi genioke horri. Oraingo irtenbidea epe laburrekoa da. Baserritarrak ez dauka forrajerik orain. Eta behar du, Andaluziatik edo ahal den tokitik ekarriko ditugu forraje eta produkto sekundarioak. Partxeo bat da.
23,24,25

GaiezEkonomiaLehen sektoNekazaritza
GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaEHNE
GaiezGizarteaientziaMeteorologi

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

Gorka Bereziartua

Hezkuntza publikoari buruz hitz txintik ere ez hauteskundeetan!

Nagore Iturrioz Lopez | Yolanda Porres García | Steilas sindikatua

"Badugu frustrazioa bueltatzeagatik, baina pozik gaude ere Palestinaz pentsarazi diogulako gizarteari"

Askatasunaren Ontzidiko euskal aktibistak

"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Olaia L. Garaialde

Pertson(alismo)en politika

Zigor Olabarria Oleaga

Azkenak

2024-04-29 | Ahotsa.info

Elikadura burujabetza eta nekazaritza eredu agroekologikoa defendatu dute Iruñean

MULTIMEDIA - Albistea

2024-04-29 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Hezkuntza komunitateak protestara deitu du Palestinako haur eta nerabeen alde

Gasteizko dozena bat ikastetxe eta institutuk pasa den astean egin zuten publiko komunikatua, eta astelehen honetan Bilboko beste hogei eskola batu zaizkie, publiko zein Ikastola. ELA, LAB eta Steilas sindikatuak ere tartean daude. Sinadura bilketa abiatu dute.

2024-04-29 | Gorka Bereziartua Mitxelena

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

2024-04-29 | Nagore Iturrioz Lopez | Yolanda Porres García | Steilas sindikatua

Hezkuntza publikoari buruz hitz txintik ere ez hauteskundeetan!

2024-04-29 | Rober Gutiérrez

Errenta aitorpena, euskaraz

Eguneraketa berriak daude