Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

igandea 2025eko ekainaren 15ean

Jesus Alberdi «Egileor»: «Guk ez dugu izan ikasteko modurik»

Joxe Mollarri

1985eko urtarrilaren 20an

Inprimatu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Egin ARGIAkoa

Jesus Alberdi "Egileor"ekin bertsolaritzaz
Aurten Elosuko bertsolariari tokatu zaio omenaldia
Jesus Alberdi «Egileor»: «Guk ez dugu izan ikasteko modurik»
Hau irakurtzen ari zarenerako pasea da Jesus Alberdi «Egileor»i aurten eskaini zaion omenaldia. Elurra zen beldurra baina bertsozaleek ederki erantzun zioten deiari. Omenaldiaren aurretik egon ginen gu Jesusekin. Elurrak erabat estalitako Bergara batean. Bere emaztearekin eta hiru seme-alabekin frontoi ondoan bizi deneko etsean. Hotza zen kanpoan. Hitza sukaldean.
ARGIA.– Elosun hasi zinen bertso kantatzen. Zenbat urterekin?
EGILEOR.–Hemezortzi hemeretzi bat urte inguru; hor hasiko nintzen. Lehenengo lehenengo han kantatu nuen, Elosun. "Bixko" zenarekin. Lehenengo ekinalditxoa harekin egin nuen. Hurrengo irteera Azkoitira egin nuen, «Txapel» zenarekin eta Joxe Lizasorekin.
A.–Plazan hasi aurretik ere aritutakoa izango zinen ba...
E.– Beti juntatzen ginen baten batzuk. Antzuolako gazte batzuk eta juntatzen ginen eta Elosun egiten genuen. Orduan Elosun dantzalotua eta hasia zen zerbait, estraperlo antzean baina hasia zegoen. Hara joatean, gazteak ginela eta, ez ziguten uzten. Guk handik aldegin eta piska bat apartetxo, gazte-xamarrak ginenak ez ziguten uzten, hori ere, hemezortzi urte gaztea ere ez zen baina ez ziguten uzten, orduan dantza-librea ikustea ere pekatu handia zen eta, aldegin eta tabernara joateko modu handirik ez zen egoten eta kanpoan ekinalditxo bat egin eta iluntzea ailegatzen zenean bakoitza bere tokira, etxera.
A.– Ze urtetan zen hori gutxi gora behera?. Gerra ondorenean?
E.– Bai, bai. Izango ez zen ba gerra ondorenean hori! Nik berrogeita hamalau ditut eta hemezortzi urte nituela...
A.– Esaten dizut hau irakurle bat baino gehiago izango direlako dantzaren debeku hori ezagutu ez dutenak.
E.–Tartean piezaren batzuk joaten ziren baina gazte-xamarrak hura ikustea ez zen komeni izaten. Piskat edadean aurrera zihoazenak, han Elosun atari batean egiten zen, taberna ere bertan zen eta, «Benta» ez dakit jakingo duzun non dagoen. Ez ziguten arrimatzen ere uzten gu hara orduan. Ez eta arrimatzen ere.
A.– Kuriosoa da Antzuolako jendearekin ibiltzea Elosukoa izanda.
E.–Bai. Edade horretan Antzuolako jendearekin ibiltzen nintzen ni gehien bat. Eta gero Aizpurutxora. Elosan bertan erromeria hori galdu egin zen. Erromeria ez zela egiten denbora askoan egon zen. Eta orduan Aizpurutxora joaten ginen. Aizpurutxon baltsetan jotzen zuten soinua eta han egiten genuen guk pasadizu hori. Igandeko pasadizua Aizpurutxon egiten genuen. Azpeitiko Urrategi horretan ere egiten ziren baina guretatik oso urruti zen hura. Eta geu ere goizago erretirazale sekula ez gara izaten eta orain piskat deskuidatu ezkero, eta handikan irten noizpait Elosura etorri, lo egin eta gero hurrengo egunean Plazentzira lanera joan behar izaten genuen eta hori trantze gogorra zen. Sasoia egon eta egin egiten genuen hori ere. Baina Aizpurutxora joaten ginen gehiena.
A.– Urola bailararekin harreman estuagoak izango zenituzten.
E.– Oso gazterik ginela bai, Antzuolakoekin. Baina behin Aizpurutxora hasi ginenez geroztik beti Azpeiti alderako joera izan dugu.
A.– Bertsotan ere Urola aldeko jendearekin gehiago.
E.–Bai. Aizpurutxon eta ere «Balentxi»rekin eta. «Balentxi»k urte batzuk bazituen baina, oso gizon alegrea eta txispa handikoa zen eta, lagun egin ginen eta behin lagun eginez gero... Joxe ere inoiz joaten zen. Lizaso. Hantxe ekinalditxo batzuk egiten genituen eta halaxe.
A.–Bertsotan nola ikasi zenuen?
E.– Ikasteko modurik guk ez dugu izan, ikasteko modurik.
A.– Aritu «Bixko» eta beste horiekin arituko zinen ba... Zeinen anparoan edo zeinen arrimuan edo...
E.– Hasiera hortik. Eta gero maisu handitsuekin juntatzen hasi ginenean ikasteko modu handirik ez genuen izaten... ikasi, ikasi ikasten da beti, jartzen joaten da beti ofizioan. Aurrerantzean Lizaso eta «Txapel» eta.
Baina ni gehiena bertsotan ezkondu arte ez nintzen ibili. Handik atzera gehiago.
A.– Bergara inguru honetan ere izango dira ba beste bertsolari batzuk...
E.– Hemen lehen Gorrotxategi genuen eta orain Narbaizarekin ibiltzen naiz.
A.–Eta zurekin hasitako Antzuolako koadrila hura?
E.– Hoiek sekula ez ziren plazaratu. Oraintxe ere egiten dituzte ekinalditxo batzuk. Ondo moldatzen dira baina ez ziren libratu. Eta hortxe daude. Gurekin batera abituak horiek ere. Gu beste ba ziren eh, garai hartan. Baina hor geratu ziren.
A.– Afalondotan bertsotan aritzeko usadioa ez al zen handiagoa lehen?
E.- Oraintxe bezalaxe. Garai hartan orain baino gehiago hasi egiten zela bertsotan. Orduan afalondoan jartzen bazinen mordoa igual azalduko zen. Zela edo hala segitzailea. Gaurko gazteak inportantzia edota ematen diotelako ez dute hasi ere nahi izaten. Baina antzera xamar uste dut dabilela afalondoko zera hori. Gaur eskandalo hori gustatzen da eta orduan ere bai.
A.– Baina kanbiatu direnak izan dira plazako saioak, ez? Jalaldiak.
E.– Bai, guregandik bai. Gaiak eta gauzak. Gu berriz ere urte pila galantean batere gairik jarri gabe hortxe ibili ginen eta...
A.– Zuek hasieran gairik jarri gabe ibiltzen zineten?
E.–Guk ez genuen hasieran gairik. Gaiak berri xamarrak dira. Hemen gaia jartzen hasi zirela... Irigoien hori, Bilbotarra hasi zen, ba dira urte batzuk. Txapelketa moduko bat egin zen Eibarren, Garmendia eta Agirre uste dut zirela gaztetatik sartu zirenak. Besteak ziren Zepai zena. Lasarte, Uztapide zena eta Lizaso. Nik lehenengo lehenengo gaiak orduantxe ikusi nituen. Soltero nengoela zen eta izango dira honez gero hogeita zazpi bat urte. Baina aurretik ez.
A.– Eta nola moldatzen zineten? Gaurko bertsolariek ematen du gaiarekin nahiago izaten dutela.
E.– Bai, gaurko gazteek bai hartako hezi direlako. Baina gu ez dakit, gai librean ondoena igual eh! Lizaso eta Lasarte batekin, beraiek ere hala nahiago izaten dute eta, holako pasadizo bat egiteko gai librean hobe.
A.– Zenbat denboran irauten zenuten gai librean hasita...
E.– Orain baino saio haundiagoak egiten ziren orduan. Orain gaia jartzen dizutenetik badakite gutxi gora behera. Ordubete iraun behar dik jaialdi honek . Baina orduan ez zen holakorik izaten. Aspertu arte.
A– Politagoak al ziren orduko saioak?
E.–Politagoak ez ziren izango seguruasko gaurko jaialdiak baino, baina, ba, elkarri erakusten hasi eta ekitaldi galantak egiten genituen. Orain ere sarritan pasatzen zaigu. Txorakeriatan hasi eta igual utzi ezinka. Gorputzaldia nola dagoen alde handia egoten da eta! Gorputzaldia on xamarra baldin bádago, gauzak azertatzen hasi ezkero, luzetxoago, eta bestela berriz ahalik eta lasterren bukatzera, eta holaxe.
A.– Gaiak jartze horrek mesede egin al dio bertsolaritzari?
E.– Nik uste mesede egin diola. Hartara hezi direnak ari dira esaten hori gabe ezingo luketela kantatu ere egin. Guretzat ere gaia jarri, eta ondo ulertzen badugu, ondo ulertzen den gaia baldin bada, sarritan hobeto ibiltzen gara. Gaiak igual jartzen dituzte kanpokoak eta guk berriz horretarako periodikua sarritan eskutan ez dugu erabiltzen eta...
Bertako gaia denean bale. Baina Ameriketakoa eta horrela tokatzen denean... Egia esan gu ezagutu ere egiten gaituzte eta ez digute horrelakorik jartzen. Baina Txapelketa batera joanez gero, han parean tokatzen dena eh!
A.– Saltsa ez ote zen lehen gehiago bertsolaritzaren inguruan?
E.– Saltsa izango zen lehen gehiago seguramente, baina joan deneko zazpi urte hauetan egon den baino beroago bertsolaritza lehen ez dut uste izango zenik. Kantatu ere ez zen orain adina egiten.
A.–Batekin gelditzeketan norekin geldituko zinateke?
E.– Bat esan behar baldin bada Lasarterekin. Neuk ez dakit zergatik baina harekin errexena ibiltzen naizela bai. Beti errezen errezena bertsotan harekin ibili izandu naiz.
A.– Xalbador eta bestaldeko jendearekin zer moduz konpontzen zineten?
E.–Horrekin ere jarrita geunden. Hasieran gaizki. Gaizki ibili ginen horrekin. Eskerrak gu baino aurreraxiagoko lagunak ezagutzen zituela eta haien anparura etabar berehala jarri ginen. Baina hasieran oso gaizki. Lehenengo aldian topetazo gogorra baina besteek ere hala izango zuten.
A.–Zergatik zen hori?
E.– Hizkuntza oso diferentea zuen horrek eta... Hizkuntzaz sarritan euskaraz jardun eta topetazo gogorra ematen zuten lehenengo lehenengotik, enteratu gabe ibiltzen ginen eta. Jaso bai. Baina iruditu baten ingurukoa igual eta erdia edo holaxe. Eta baju xamar gelditzen ginen. Baina berehala jarri ginen. Denbora piskat behar...
A.– Beste puntu bat da doinuarena. Lehen beti doinu berdintsuekin ibiltzen zineten ala orain haina...
E.– Lehen izaten ziren hiru edo lau bat bertsotan erabiltzen zirenak. Oraingo aldean doinu gutxi. Bueno! Orain doinuarekin kontuz ibili: beharra dago noiznahi ateratzen dute berria ere eta piskat belarri ona ez badaukazu jai dago eh!
A.–Hamazazpi hemezortzi urteko gazte-gazteak nola ikusten dituzu?
E.– Hor ba dira gazteak ondo ikusten direnak. Eguzkitze eta beste zarauztar hori, Egaña. Horiek biak seguru seguru. Arrasate aldeko hauek lotuxeago. Baina nik ez dakit. Aterako direla eta esperantza eduki beharko dugu.
A.– Txapelketek zer egiten diote bertsolaritzari, mesede ala kalte?
E.–Herriarentzat ez dut uste txarra izango denik. Bertsolaritza esango nuke txapelketa asunto horrek berotu egiten duela. Orain neretzat ez dela izan txapelketa hori. Hor ibili gara urte mordoan baina aspertuta nagoela ni behintzat horrekin. Ez dagoela neretzat egina. Hori gauza txarra dela.
A.–Tratu txarra.
E.–Bai. Gorputza jartzen da halaxe. Hori ez dago norberarekin. Estutu egiten da eta nerbioso. Eta oso egun txarra pasatzen dela. Txarra eh!
Joxe MOLLARRI ARTASO
23-25

GaiezKulturaBertsolaritEkitaldiakOmenaldiak
GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaALBERDI3
PertsonaiazALBERDI3
EgileezARTASO1Kultura
EgileezMOLLARRI1Kultura

ASTEKARIA

1044. zenbakia

1985eko urtarrilaren 20a

ASTEKARIA PDF-an

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Itzulera bat: señorak eta señoritak

Paula Amilburu

Lanbide Heziketa Dualaren “gezurra” salatu eta egoera aldatzeko eskatu du irakasle talde batek

Mikel Garcia Idiakez

Ertzaintzako kargu baten semearen drogen testaren desagerpena ikertzen ari da Polizia

Jon Fernández González

Bilboko San Frantziskon ertzainek egindako eraso bat ikertzen ari da Segurtasun Saila

Jon Fernández González

Tourism in the Basque Country: A wave which may drown us

Lander Arretxea

Azkenak

2025-06-15 | Basilika

Kairos #03: Egia gudu zelai, Galder Gonzalezekin

MULTIMEDIA - Basilika

2025-06-14 | Jon Hidalgo Gereñu

Gazara martxak bere helburua mantentzen du Egiptoko Gobernuaren errepresioaren gainetik

Egiptoko Poliziak militante ugari atxilotu ditu ostiralean, eta hainbat zauritu eragin, protesta oztopatzeko saiakeratan. Nazioarteko martxaren antolatzaileek adierazi dute aurrera jarraituko dutela, eta datozen orduetan erabakiko dituzte hurrengo pauso zehatzak.

2025-06-14 | Piszifaktoria Ideien laborategia

Takoidun zapata gorria

MULTIMEDIA - Antzezlana

2025-06-13 | Maite Goizueta Iaben

Euskadi nazioa da

2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.

Euskalduna naizen aldetik,... [+]

2025-06-13 | Jon Fernández González

Sader-Profersaren Zorrotzako lantegien jarduera etetea eskatu dute auzokideek osasuna kaltetzen duelako

Auzo elkarteak, herri mugimenduak eta ekologistak batu ziren asteazkeneko kontzentrazioan. Lantegien jardueraren amaiera itxaroten ari dira duela hamar urte.

2025-06-13 | Xabier Letona Biteri

Landaguneen despopulazioa

Perotx oinetxea birgaitu, Nafarroako Urraul Goiti biziberritzeko

Nafarroako landa gune asko daude despopulazio arrisku larrian eta horietako bat da Urraul Goiti Pirinioaurreko bailara. Hango Adoain herrian biztanle bakarra bizi da iraunkorki eta 93 urte ditu. Han da ere Perotx oinetxe zaharra eta berau birgaitzeko herri ekimena abiarazi dute.

2025-06-13 | Jenofa Berhokoirigoin

Tunisiatik Gazara abiaturiko ‘Al Soumoud’ auto-karabana geldiarazi dute Libiako Sirte hirian

Asteartean pasa zuten Tunisia eta Libiaren arteko muga, ondotik Egiptora sartu eta bertatik Gazara heltzeko asmoz. Berez, Libiako autoritateen babesa jasota du ekimenak, eta jarrera horri segika bidea berriz irekitzea galdetu diete poliziei antolatzaileek.

2025-06-13 | Xabier Letona Biteri

Israelen erasoaren aurrean, Iranek mendekua iragarri du eta 100 bat dronerekin erantzun du

Israelek Iranen aurka orain arte egindako aire eraso gogorrena egin du ostiral goizaldean, Leon operazioa-rekin. Erasoan, Israelgo Armadako 200 bat gerra hegazkinek hartu dute parte eta kalte handiak eragin dituzte Iraneko nuklear programa garatzeko eta misil balistikoak... [+]

2025-06-13 | Jon Fernández González

Bilboko San Frantziskon ertzainek egindako eraso bat ikertzen ari da Segurtasun Saila

Erasoa Bilboko kale horretako ile apaindegi batean egin zuten maiatzean. Erasoa grabatua izan zen eta auzokideek salatu zuten.

2025-06-13 | Stop THT 40 Kolektiboa

Nola justifikatu ekozidio bat trantsizio energetikoaren izenean?

MULTIMEDIA - solasaldia

2025-06-13 | Maria Ortega Zubiate

Agus Gorbea, Gazako martxatik deportatua

“Martxak ezin badu aurrera egin, beste alternatiba batzuk jarriko dituzte martxan; zerbait egingo dute ziur”

Gazarako Martxara bidean, Kairoko aireportuan atxilotu zituzten euskal herritarren artean dago Agus Gorbea, eta momentuz deportatu duten bakarra izan da. Euskal Herrira bidean dagoela erantzun ditu ARGIAren galderak.

2025-06-13 | Irutxuloko Hitza

Palestinaren aldeko bi eguneko baraualdia egingo du Argituz elkarteak Donostian

Palestinako herria pairatzen ari den genozidioa salatzeko bi eguneko baraualdia egingo du Argituz elkarteak Donostian asteburu honetan, larunbatean eta igandean. Garibai kaleko 19. zenbakian egingo dute elkartasun ekintza.

2025-06-13 | Mutriku natur taldea | Eguzki Talde Ekologista

Angula-arrantza dela-eta, a zer-nolako egurra eman dion Arartekoak Jaurlaritzari!

2025-06-13 | Jon Fernández González

Israel gosea arma gisa erabiltzen ari dela salatu du Nazio Batuen Batzar Orokorrak

Espainiako Estatuak eta Palestinak bultzatuta, 146 herrialdek alde bozkatu dute, 12k kontra eta 19 abstenitu dira. Ebazpenak Gazako sarraskia eta Israelen hedapena Zisjordanian salatu ditu eta nazioarteko ebazpen judizialak betetzea eskatu.

2025-06-13 | Hiruka .eus | Nahia Martinez Gondra

Zer egin Lemoizko zentral nuklearragaz?

1984an, Lemoizko zentral nuklearrak bere ateak betirako itxi zituen, konpondu gabeko urteetako gatazka eta zauriak atzean utzita; zentralaren azpiegitura ia berdin mantendu da, eta gertatutakoa, isilpean iraun du. Orain, tokikoek hainbat proiektu proposatu dituzte Basorda kalako... [+]

Eguneraketa berriak daude