Iñaki Bilbao: Profesionala Ez Den Pintatzailea

1984ko ekainaren 10an

Iñaki Bilbao artistari elkarrizketa
Euskal Arteari Buruz Hizketan
Iñaki Bilbao: Profesionala Ez Den Pintatzailea
Txikitan etxean pintatzen ohi zuen, igandero. Gero, Fakultatera joan eta kontrakulturatu egin zen. Gaur egun, eskeptiko xamarra, ez du Euskal Artea deritzon hori ikusten.
Itzelezko motor baten gainean dator. Larruzko txamarra, kaskoa eta takoi handiko botak. Lur finkorajaisten denean, bere altueraz ohartzen zara. Ile beltza, betaurrekodun begi ilunak: sudur krakoa eta esku zainduak. Haurtzaroan eroso bizi denaren itxura dauka. Intelektual antza.
Beti bere buruari garrantzia kendu nahian, hasi da: «Pertsonaia bati buruzko elkarrizketa bat egitea gauza interes gutxikoa gerta daiteke; areago, ni bezalako pertsonaia ezezaguna bada».
Umetatik Pintatzen
ARGIA.– Fotografian ibili zarela esan didate. Arteder-en agertu duzu zerbait, ezta?
IÑAKI BILBAO.–Bai, baina ez naiz profesional bat edo holakorik. Nik institutoan egiten dut lan, eta saiatuko edo saiatzen naiz profesionalki aritzen, baina klaseak ematearen oztopo handiz. Hala ere. ez daukat asko eginda...
A.–Kontaidazu pixkat zure hasiera.
I. B.– Bilbon jaio nintzen 1956.an klinikaren kariaz, baina beti bizi izan naiz Barakaldon. Arte Ederrak ikasi nituen 1973-1978 tartean eta gero 78.an bertan Barakaldoko Institutoan sartu nintzen.
Txikitan hasi nintzen margotzen pixkat nire familiarengatik. Gurasoek pintatzen zuten; ama, mojekin eta aitak ba zeuzkan adiskide pintatzaileak. Etxean beti egon da zenbait pintura. Igandero pintatzen zen: ez dakit, betiko zera izan da. ohizko gauzatzat hartu dut.
Ez uste, gauza asko esateko edo itzelezko zaletasuna daukadalako pintatzen dudanik: aitzitik, txikitan egin dudalako, bizitza osoan. Gero izebek beti erosten zidaten koadroren bat eta «bodegoi»ren bat egiten nuen. Behin, batzu egitera heldu nintzen, arrakasta handia izan bait nuen, eta bi izebek eta amaren lagunek erosi zizkidaten. Geroago txoilo bat bezala ikusi nuen pintatze delako hori: orain, aldiz, gutxiago....
«Apurtzeko Asmoz Genbiltzan»
Bere aurpegian mineria antzematen da, Fakultatearen garai mugitua kontura datorrenean.
I.B.– Gero. Arte Ederrak egin nituenean. Fakultate hau ibiltzen zeneko garaia zen. Aldatzen zara apur bat, beste ikuspuntu batetik ikusten saiatzen zara. Hortik ibiltzen ginen gauza kontrakultural xamarrekin enroilaturik. Dadá eta surrealismoak asko jaten zidatela burua gogoratzen dut. Beno. apurtzeko asmoz genbiltzan, ezer ez apurtzeko azkenean, ezer ez bait zegoen eta ez dago ere uneotan. Ez baginen hausleak izan, merkatu eta zer urratzerik ezarengatik izan zela uste dut.
Ikasleen gehiengoa talde batetan geunden. eta gero talderik gabe, erakusketak egiten, honelako gauza guztiak... Erakusketa indibidualak oso guttitan egin ditut: bat 78.an. Arteder biak eta gero beste pertsona batekin zerbait ere. Hori... izena jartzea, ba.... beti talde bat bezala. Behintzat, inoiz ez dudala galeriarik ordaindu esan dezaket.
Orain Kultur Ministraritzaren beka batekin nabil eta hori, baina nahiko zirriborraturik. Beti jarraitu dut pintatzen, inoiz ez diot utzi, baina profesionaltasunerako gogorik gabe.
A.–Agian, horretara behartuta zaudelako?
I.B.–Ez, ez da hori ere. Hemen pintatzaile profesionalak irents ditzakeen merkatu bat ez dago. Ez dago ia-ia profesionalki, bospasei figura izan ezik: Txillida, Basterretxea eta besteren bat. Alde batetik, besteok beste gauza batzuekin eraman behar dute batera; bestetik, paisajistak daude, gela gehienetan erakusten dutela eta agian, profesionalak izan daitezkeela uste dut, ez dakit.... Baina. azken finean, ez dago artisten merkatu profesional bat. Hainbeste entzuten den Euskal Artea delako hori, eta nik ez dut oraindik ikusi.
Euskal Artea Eta Urre Alemaniarra
A.– Horretaz galdetu nahi nizuke.
I.B.– Nire aburuz, Euskal Artea ez da existitzen, nik ikusten dudanez bederen. Harriak botako dizkidutela suposatzen dut.
A.–Ez ote da hori gogor samarra?
I.B.–Begira, ez dago jatorri izeneztapenik, Errioxako ardoak bezala. Hemen lan egiten duten pintatzaile batzu daude, baina ez dut uste Euskal Arte bat bere izate propioarekin existitzen denik; berez justifkatzeko identitate nahikoa euki beharko luke. «Euskal» etiketa, beste ezer baino gehiago, zentzu txarrekoa da nire eritziz; zera suposatzen du: abangoardiako pintura multzo batetik (eta nik ez dakit jada zer den abangoardia hori), aurreragarria ez den pintura multzo batetik beste multzo ezeso bat isolatzea. Ea azaltzen dudan...
Europako artea, eta batik bat Espainiakoa, merkaturik gabeko arte atzeratu bat da, profesional eta tankerazko irteerarik gabe. Eta euskal artea–oraindik egoera txarragoan, gizarte hau krisis haundiagoa jasaten ari baita–, hartatik bakartzen baldin baduzu, orduan ezerezean gelditzen zara.
Euskal arteak, jende askorentzat, izate karta bat suposatzen du, zerbait garrantzitsua egitearen zentzazioa, gauza hobeagorik ez dagoelako agian. Hau da, ni naiz nire eskailerako pintatzailerik hoberena, José Antonio kaleko artearen hoberena neu naiz: jatorri izeneztapena daukat eta hau nahikoa dela ematen du.
A.–Eta zein litzateke zure proposamena?
I.B.– Euskal Artea, existitzekotan edo noizbait existituko balitz, bere identitatea eskuratu beharko luke faktore bereizgarri batzuengatik, ez geroago jarritako etiketa batengatik. Baina. jakina, euskal artista ez dena ezin daiteke artista izan. Hemen erakusketa guztiak (niri barregura sartzen zait) euskal artistenak dira. Lehen hitz egiten zeneko urre alemaniarra bezalakoa da, zuri beharbada ez zaizu ezaguna egiten... Lehen saltzaileak barraketara etortzen zirenean, urrezkoak ez ziren gauzak ekartzen zituzten; orduan, Alemaniako urrea zela esaten zuten, esaterako, erlojuen uhalak. Euskal Arteari berdin gertatzen zaio eta hau bai dela pena handia! Moscu-ko urrea balitz, behintzat; horrek ba zeukan identitatea, fikzio bat izan arren, baina urre alemaniarra, nori axola zaio...?
Niri beti sortu dit hainbat gatazka. Euskal Artisten erakusketetan parte hartu dudanean, pasatu ahal izan dudan lotsa horregaitik izan da, joer. Euskal artisten erakusketak «euskalartistak» komila artean esatea suposatzen zuela konturatzen zinen. Noski euskal jendea dagoena eta noski artistak daudena, eta beraz. hizkuntz ikuspegi batetik bakarrik izan arren, euskal artistak izan daitezke. Baina euskal artisten erakusketa txitxarrak ziren eta, halere. euskal artistenak ziren....
A.–Ze nolako pintura egiten duzu?
I.B.–Errealismoarekin hasi nintzen; gero, komikiak egiten nituen, koadroetan hitzak edo letrak sartu ere. Orain beste zera bat saiatzen dut, pixkat fantastikoagoa, gauzak nolabait asmatzea, errealak ez diren horiek.... Nik ba dakit abstraktoa ez dena hain euskalduna, baina euskal artisten gehiengoa abstraktoa da. Hain errealista ez den zerbait egiten saiatu naiz eta ez zait oraindino irten.
Kafea bukatu da, eta baita ere geneukan denbora. Etorri zen moduan, bere motor zaratatsuaren gainean ba doa Iñaki fantasien bila, hain erreala ez den horren bila.
Rosa Maria MARTIN SABARIS

Iñaki Bilbao, pintore eskeptikoa.
34-35

GaiezKulturaArteaPinturaPintoreakBILBAO1
PertsonaiazBILBAO1
EgileezBILBAO1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Olaia L. Garaialde

EAJko karguen senide harrobia

Ahoztar Zelaieta

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Jenofa Berhokoirigoin

"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

Miel Anjel Elustondo

"Gazteok zutik eta mugimenduan gaude, errealitate gordin baten aurrean"

June Fernández | Pikara Magazine

Azkenak

2024-04-29 | Nagore Iturrioz Lopez | Yolanda Porres García | Steilas sindikatua

Hezkuntza publikoari buruz hitz txintik ere ez hauteskundeetan!

2024-04-29 | Rober Gutiérrez

Errenta aitorpena, euskaraz

2024-04-29 | Iñigo Satrustegi

Beste 40 urtez esperoan egon nahi ez baduzue

2024-04-29 | Goiuri Alberdi | Aintzira Oñederra | Asunek

Ei politikariak, “pope” akademikoek esaten badizuete, aktibatuko al zarete behingoz?

Behetik gorako komunikazioetan ez da erraza mezuen garrantzia transmititzea eta makinaria politikoa aktibatzea. Askotan, gure mezuak "belarri batetik sartu eta bestetik atera" egiten direla sentitzen dugu. Beraz, gaurkoan, nazioarteko ikertzaile ospetsu batzuek... [+]

2024-04-29 | Egoitz Alkorta Miranda

Mundu mailako lapurra

Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.

Eguneraketa berriak daude