Gloria Rekarte: Emakume Presoak Indarrean


2021eko uztailaren 23an
Gloria Rekarte presoari elkarrizketa
64 Urtetako Kondena Gainean
Gloria Rekarte: Emakume Presoak Indarrean
Hogeitabost urte ditu Gloria Rekartek eta bi daramatza gartzelan. Egin dizkioten epaiketetan guztira 64 urtetako zigorra ezarri diote, "Egin" egunkarian azaldutako gutun batengatik zintzilik duen erabakiaz aparte. Heldutasuna ikusten zaio hogeitabost urtetan askotan ikusten ez den bere begiradan. Beso zabalik hartu gaitu ARGIAkoak, eta ez da sakrifizio kaxkarra kanpoko jendea behin ezagutuko eta orduan galderei erantzuten ihardun beharra. Baina ez du bere buruan pertsonalizatu nahi. Yeseriasko espetxean dauden 12 emakume preso euskaldunen artean Iruñeko neska hau da denborarik gehien daramana, «nagusia». Hala beharko du irten, atera, arte.
GLORIA REKARTE.–Une honetan santziopean gaude, hemen polizia sartu zenaren ondoren. Halako barrikada tankerako bat ipini genuen, sartu ez zitezen. Baina sartu ziren, jakina, eta zigorra sartu digute: zazpi asteburutan gure zeldetatik atera gabe egon behar dugu.
ARGIA.–Motiburen bat izango zenuten halako istilu bat antolatzeko.
G.R.–Bi polimili eraman nahi zituztelako sortu zen gorabehera. Lleidara eraman nahi zituzten, eta zenbat denboratarako joango ziren ez zekitenez, peemeek esan zuten ezetz, ez zihoazela. Behin kalapita hasi zenean badakizu: Instituciones Penitenciarias erakundeko inspektore bat etorri zen, betiko leloarekin, hobe zela pakean bukatzea txarrera jo beharrik izan gabe eta guzti hori. Baina zerbait egin beharra zegoen, ezin genuen ametitu bi presoekin egin nahi zutena, eta ahal zen bitartean behintzat irauteko barrikada bat eraiki genuen, eskura genuen guztiarekin. Ondorengoa prentsak esan zuen: normala den bezala, txakurrak sartu eta beren ordenua ezarri ziguten.
A.–Zail egiten da emakumeak holako kristo bat montatzen imajinatzea; egia esan, emakume bat bonba bat jartzen imajinatzen ez dugun legez. Era berean, emakumeen gartzela ere bigunagoa iruditzen zaigu.
G.R.- Beno, eta neurri batean hala da. Hau ez da Herrera de La Manchan dagoen egoera bera. Yeseriasen PSOEk eta bere gobernuko Justizia Ministeritzak experimendu bat egin nahi izan dute, espetxe «zibilizatu bat egin, nola esango nizuke... "la cárcel del cambio". Justiziaren alorrean orokorki egin nahi izan dutena: leku batzuetan irudia hobetu. Uste dut horretan jokoa hautsi egin diegula: «la cárcel del cambio» mito hori erori egin zaie.
Eta gartzela hau, bestela, nola dagoen ikusten duzu. Edifizioa kristo bat egina dago, zaharra, hondatua, zatika erortzen ari dena. Oraintxe hasi dira dutxak konpontzen baina ikusi egin behar zenituen dutxak. Arratoiak nonnahi dabiltza. GRAPOko presoek arratoiak harrapatu izan dituzte, funtzionariei emateko. "vis a vis" gela hau bera: berez «harreman intimoak edukitzeko» omen da; ikusten duzu: pasilo honetan, mahai hau eta hiru aulki, jendea pasaran...
A.–Zer moduz zaudete momentu honetan, animoz eta?
G.R.–Une honetan oso preso gutxi gaude, euskaldunak esan nahi dut, Yeseriasen. Hamabi denetara, ETA-Militarrekoak, peemeak eta autonomoak kontatuz. Orduan, beti aurpegi berak ikusten dituzu, oso unibertso txikian bizi zara. Dakizun bezala, Yeserias emakume espetxe bat denez, preso komunak ere badaude, baina horiekin oso kontakto gutxi dugu. Oztopo pila bat ipintzen digute haiekin harremanetan sartu ez gaitezen, badakizu, «kutsatuko» ote ditugun edo... Gero, preso sozial horiei iruditzen zaie guk halako pribilejio batzuk ote ditugun. Ez dira konturatzen askotan borroka eta lan egitearen ondorioz lortzen ditugun ditugula posibilitate urriak. Ongi arduratzen da zuzendaritza haien eta gure arteko harremanak galerazten.
A.–Euskaldunak ez diren beste preso politikoak ere badira Yeseriasen, GRAPOkoak. Zer moduz konpontzen zarete horiekin?
G.R.–Oso jende berezia da GRAPOkoa, asko mintza gaitezke beren izakeraz, beren jokamoldeaz. Baina borroka batzuk izan dira gure artean, euskaldunon eta haien artean esan nahi dut, eta ez dugu harremanik elkarren artean. Istilu batzuk izan genituen... baina hobe da ez kontatzea, zertarako?
A.–Beste espetxeetan dauden preso euskaldunekin zer nolako harremanak dituzue?
G.R.–Gutunez komunikatzen gara elkarren artean. Baina Herrera de La Manchan daudenekin askoz ere zailagoa da. Hango batekin kartak gurutzatu ahal izateko konbibentzia paperak erakutsi behar dituzu. Pentsa ezazu. Herreran baduzu mutil lagun bat eta harekin idatzi bakarrik egin ahal izateko ere apaiz batek egin behar dizu paper bat justifikatuz nola mutil haren eta zure artean elkarbizitze harreman bat badagoen. Gutun alu bat sar ahal izateko, eta hura zentsuratua. Badakizu, dena dela. orain Herrera de la Manchakoak komunikazio greban daudela, jasan ezinezko bizimodu haren kontra zerbait egiteko.
A.–Nola ikusten dituzu Herrera de la Manchan dauden presoak?
G.R.–Ederki eusten diote, ez dakit, ondo aguantatzen dute. Hura bai dela ikaragarria. Han jasaten duten sistema ongi estudiatua dago: dena, edozein mugimendu baita txikiena ere, normapean dago dena arauz betea, presoari iniziatiba guztia kentzeko. autonomia puskarik txikiena ere ohosteko. Azken finean beren nortasuna anulatzeko
Animatuak ikusten ditut hala ere. Asumitua daukate berekin estatu espainolak zer erdietsi nahi duen, eta ongi dakite, hasieratik, Barrios kapitaina hil ondoren hara eraman zituztenetik, ongi dakite Euskal Herria umiltzeko eskarmentua beren buruetan ari direla egiten. Presoei ematen zaie zuzenean, eta inori baino gogorrago Herrerakoei, gure Herriarentzat erabaki duten zigorra. Baina resistitzen dute, eta hor ari dira norma guztiak hautsi nahiean. Ez dute amore ematen: etsitzea anulazioa onartzea baitda. Orain kanpotik lagundu behar da gehiago, kaleko mugimendua zabaldu behar da.
A.- Askotan presoetaz multzo bezala pentsatzen dugu, eta kalean debilen euskaldun askok ez du imajinatzen preso politiko abertzale konkretu bat. Eta gutxiago gainera emakumezkoa. Alegia, zer sentitzen duen egun baten ondoren beste bat eta gero hurrengoa, hogeitalau orduak hemen eman behar dituenak.
G.R.- Uste dut jende askok pentsatuko duala gu hemen lur jota gaudela, egun osoan hortik botata, erdaraz esaten dena "tiradas". Eta itxura hori kendu behar da. Konbibentzia behartu honek erreflexiora ere bultzatzen zaitu. Egia esanen dizut: hamen barruan daramadan bi urte eta piko honetan sekula baino gehiago erreflexionatu dut. Egin duzun aukera sakonagotik aztertzen duzu. Sentsibilitatea ere findu egiten zaizu, detaileak, gauza txikiak gehiago baloratzen dituzu, falta zaizkizulako seguru aski.
Gero hamen helburu berdinen atzetik gabiltzan jendea gaude atxiloturik. eta horrek harremanetan sakontzea ere errexago egiten du. Zure ingurua mugatua duzu. eta hor hornitu behar duzu.
A.- Baina kanpotik begiratuta hemen depresioak nagusi izan behar duela dirudi.
G.R.- Ez da horrela, e? Momentu onak badira eta txarrak ere bai, baina jendeak uste duenaren aldean beste aberastasun bat badago. Kolpea jandea joaten denean izaten da, hori bai. Lagun batzuetara ohitu zara eta bapatean falta.
A.- Eta ziur aski zuen kasuan, lehen gehiago egon eta orain hain gutxi geratzean...
G.R.- Beti dabil jandea sartu eta atera, detentzioen arauera. Orduan, datozen berrietara moldatu behar duzu, eta beti balio dizu aberasgarri bezala ere. Baina gero berriro bakarrik gelditzen zara, ikusten duzu adiskide egin duzun jande bat galizen duzula. Jende berriak mesede egiten dizu, joateak sortzen dizun mina baino haundiagoa.
A.- Hirurogeitalau urtetako gartzela ezarri dizute, eta "Egin"eko gutunagatik duzun epaiketaren ondorioak oraindik ezagutu gabe. Kondena luzea da.
G.R.- Epe laburrera begiratu behar duzu eta "al dia" bizi. Badakit gu kalera ateratzea ez dela bihar goizeko gauza, eta egun bakoitzari bere zukua atereaz bizi gara. Ezin zara aurrean dituzun urteei begira egon bestela...
A.–Baina kanpoan bizi den egoeraz konsziente al zarete? Zuen alde zenbait jende mugitzen da baina beste hainbat... Gogorra da baina egia hori da: asko eta asko zuetaz ahaztu egin zirela, baita adiskideak ziruditenak ere.
G.R.–Eta zer uste duzu, ez garela konturatzen? Gure Herrian ze egoera bizi den ondo dakigu. Kalera irteteko itxaropenez bizi gara, baina gure itxaropenak errealitatean ere oinarritzen dira.
Eta... bueno, azken hauteskunde honen ondoren oso une majoa ikusten dut. Iruditzen zait hauteskunde hauetan bizi izan den giroa, esan direnak, gertatu direnak, egoera baten erreflejo direla. Alegia, badakigula bihar ez garela irtengo, baina baita ere oso garbi galditu dela prozesuak aurrera jarraitzen duala. Ez guituzte menderatu, eta hori baita erresultatuetan ere agertu da, etsaiak egin dituen ahalegin guztien gainetik, eta gainera gora ere egin dugu. Orain ikusten da sekula baino garbiago zein gogorra den borroka, galdetu bastela akabatu diztuzten errefuxiatuei.
Gainera askotan esan dugu gure kaleratzea aldaketa sakon batean enmarkatzen dugula. Denak berdin jarraitzekotan ezin da ulertu gu kartzelatik ateratzea.
A.–Espetxetik irteteko beste formulak ere hor daude, eta batzuek atera dira.
G.R.–Asko hitzegin eta idatzi da horretaz, eta ez dakit nik zar berri esango nizukeen. Behar bada hemen are eta gogorrago sentitzen dela zein mailatako traizioa den. Tranpa bat da, tranpa gogor bat, atzetik ondorio ikaragarri batzuk dakarzkiena. Borroka harmatu osoa saltzea bait da joko horren helburua.
Bestalde, peemeen inguruan hedatu den negoziaketa bat dela ere ez dugu ahaztu behar. Behar bada horretaz orain gehiegi hitzegiteak ez du mereziko baina uste dut garbi dagoela damutuen operazio hau eszisiotik datorren linea batean englobatzen dela.
A.–Zu euskalduna zara, preso politikoa eta emakumea. Ezberdin tratatzen al zaituztegu kanpokook barruan zareten gizonezkoak eta emakumeak?
G.R.–Guztiok preso politikoak izanik eta denok borroka berean parte hartzen dugularik, ezin da «gutxiago» eta «gehiago» nor den bereizketarik egin. Baina diferentzia egin egiten da. Gure jendeak berak ere egiten du, subkonszienteak traizionatzen duelako. Gure astekari batek ezarri zuen izenburutzat: «Alcalá–Herrera, garraisi bera».
Espetxe bakoitzak bere ezaugarriak ditu baina guztiak dira espetxe. Herrerakoa gizakia suntsitzeko propio eraikia dago. Yeseriasen berezitasuna bere txiki izatea da, zarpaila, eta presoak jende gutxirekin aurkitu behar du. Orain, jendeak askotan preso emakumezkoak bigarren klasekotzat jotzeko joera du.
A.–Eta zuk ezagutzen duzunetik, desberdin jokatzen al dute espetxe barruan gizenak eta emakumeak?
G.R.- Emakumeok behar bada inkietoagoak gara, egonezina gehiago nabaritzen dugulako-edo. Eta lantxo gehiago egiten dugula esango nuke: zeramika dela edo hau eta bestea. Jakina, gutxiago ere bagaude, gure errejimena ere lasaiagoa da, ez dakit, behar bada kolejio estu baten antzekoa askotan. Baina egiten dugun hainbat gauza ere borroka bidez lortuak ditugu. Zeramikaren kasuan, esate baterako: Markinako tipo batekin lan egitea posibilitatzea, materialeak sartzea, produktuak atera ahal izatea, saldu ere bai... Eta garrantzia haundikoa da holako gauzak egitea.
A.–Presoez ari garenean oso gutxitan aipatzen da sexoa. Eta zuek ez zarete noski sexo gabeak. Alde horretatik zuen bizimoduak gogorra izan behar du.
G.R.–Begira, harremanak Herreran edo Alcalan dagoen beste preso batekin badituzu, zer eginik ez duzu. Gutunez eduki ditzazkezu harreman bakarrak, eta Herrerakoen kasuan, harreman horiek ere kasu batean bakarrik dira posible: demostratzen baduzu ezkondurik zaudela edo berekin bizi zinela. Eta orduan ere zuk esango didazu ze «harreman intimo»: bi zentsura pasa behar dituen gutun batez. Jakin behar duzu, gainera, gartzela batetik beste batera doazen eskutitzak bide berezi batetik doazela, korreo normalez ez da posible.
Eta kanpoan baduzu laguna? Hemen ikusten duzu «vis a vis» egoteko gela famatuak nolakoak diren. Hau da hainbeste aldiz «presoen harreman intimoak errezteko» prestatu diguten gela. Bueno, Herrerakoak hau ere ez daukate, pentsa ezazu, han ez da «vis a vis»ik ematen. Horrela, zuk gehien maite duzun pertsonarekin ez duzu askotan komunikazio indirekto bat baizik: familiarren bidez duzu erlazio guztia.
Baina beno, hori gu isolatzeko antolatu duten egitura guztiaren barnean ulertu behar duzu. Kanpoko berriak ere hala iristen zaizkigu, berandu, egunkaria ez da beti sartzen.
A.–Zertan pasatzen duzue denbora guztia?
G.R.–Lehen esan dizudan bezala, preso komunengandik erabat aparte gauzkate. Eta horrekin batera espetxe barruko hainbat lekutara sarrerarik ez dugu, ekonomatora adibidez, beste presoekin hitzegin ere egin ez dezagun. Espetxe txiki batean gaude beste espetxe baten barruan.
Gero, gure sekzioan ere sala batean egin behar ditugu gauzarik gehienak, sala «poli» batean: ikasi, otorduak, telebista, lana, jolastu, hitzegin... Ia ahaztu zitzaidan: esan ezazu ikasteko oztopo haundiak ditugula. Ni adibidez kazetaritza ikasten hasi naiz eta badakit astean behin 4etan deitzen didatela; baina dirudienez sekula «ez nago». Sendagileen asistentzia ere aipatzekoa da; badago GRAPO bat paralizaturik dagoena eta hospital batera eraman gabe dago.
Geletan orain ongi gaude, bakoitza berean, nahiko lasai. Baina udaberrian eta udazkenean «hostoak erortzearekin» batera erori ohi da jende asko ere eta orduan betetzen da berriro gartzela. Nork ikasiko du hiru lagunekin? Nola galeraziko diozu zure albokoari musika entzutea?.
A.–Hemen utziko dugu elkarrizketa. Ez dakit, beste mila gauza esaterik ere balegoke baina... Esaidazu nola bukatu.
G.R.–Zaila da. Gure jendeak badaki dena eta ezer berririk seguru ez diedala esango. Beste batzuk berriz eroarena egiten dabiltza, "pasando" ezer gertatuko ez balitz bezala. Zenbait sinesten hasi da etsaiek hainbestetan esan dutena, kriminal batzuk garela. Eta guzti horiei esan behar zaie hemen gaudela presoak eta behin eta berriz errepikatu behar zaie barruan zergatik gauden. Lan asko egin beharra dago, guk ahal dugun pixka barrutik emanaz, eta kanpokoak gogor eginaz. Ez gu ateratzeko bakarrik, beharrezkoa dugun aldaketa lortzeko, eta orduan bai aterako gara burua ondo zutik dugula. Neketsua dela ezin da ukatu, askotan gogorra ere bai, baina eutsi egin behar zaio, gezurrezko bideek inora ez daramatelako. Eta aurrera goazela esan beharra dago. Irabaziko dugula uste dut.
Iñaki Zubiondo

Kanpotik egin behar den indarraren itxaropenean beti.
Hormen artean tartea estua da. Hiria entzun besterik ezin egin.
Gloria Rekarte da Yeseriasko preso euskaldunen dekanoa
7-10

GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakEspetxeak
GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakAtxiloketakAtxiloketak
PertsonaiazREKARTE1


Azkenak
2025-05-20 | Jon Torner Zabala
Futbola akuilu, sekula baino hegazkin pribatu gehiago Bilboko zeruan

Kirol ekitaldi handi xamarrak egiten diren bakoitzean, agintariek hauspotzen duten "inpaktu ekonomikoaz" edo "hiria mapan kokatzeaz" harago, ohikoa da ostatuen garestitze basatiaz, garraio publikoan daukaten eraginaz edota segurtasun kontuez hitz egitea. Ohikoa... [+]


Larrialdietako 112 zenbakiaren arazoa konpondu bitartean 900 112 088ra deitzeko eskatu dute

Telefonicak intzidentzia bat izan du eta horrek sare finkoan eragin du. Arazoa konpondu bitartean, 112 larrialdietarako telefonora ez deitzeko eskatu du Eusko Jaurlaritzak. Nafarroan ere eragina izan du, baina 09:00etatik zerbitzua "normaltasunez" ari dela jakinarazi du... [+]


Seaskak salatu du Parisek hurrengo kurtsorako eskaini dizkion baliabideak ez direla nahikoa

Herri Urrats jaialdiko hasiera ekitaldian Seaskako zuzendaritzako kide Erik Etxartek salatu zuen Parisek oraindik ez ziela irakasle postu gehigarrien proposamenik egin hurrengo ikasturtera begira. Asteburuan heldu zaie Frantziako Hezkuntza Ministerioaren erantzuna, eta... [+]


Gizon bati hamasei urteko kartzela zigorra ezarri diote alaba bortxatzeagatik eta tratu txarrak egiteagatik

Gipuzkoako auzitegi baten arabera 2016 eta 2018 urteen artean bost aldiz bortxatu eta beste hainbat sexu eraso zein tratu txar egin zizkion, neskak 12-14 urte zituenean. Gizonari hamasei urte eta hiru hilabeteko kartzela zigorra eta kalte ordainetan 50.107 euro ordaindu beharra... [+]


2025-05-20 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Agintaldi erdiko hauteskundeak Filipinetan: korapiloak agerian

Filipinetako politikagintza klan oligarkiko ahaltsu batzuen esku dago gaur egun ere. Eta horregatik, emaitzen irakurketa xehatuak ñabardura asko ditu.


2025-05-20 | Aiaraldea
Etxegabetzea burutu gabe joan da AMA Desokupa enpresa Amurriotik, “herri erantzunari esker”

Airaldeko Greba Batzordeak (SOS Aiaraldea) jakinarazi duenez, larunbatean hartu zuten itzulera hegazkina desokupazio enpresako kideek. 


Pepe Mujica eta Lucia Topolansky
“Bi euskaldunek Peperi eta Lucíari poema bana xuxurlatu nahi diete”

2015eko urtarriletik maiatzera bitartean, 25 urterekin ikasketak amaitu ondoren, Irati Astobieta laguna eta biok Txilen, Argentinan eta Uruguain zehar ibili ginen Kalabazan Ibiltaria proiektuaren barruan. Poesia xuxurlatua tresna poetikoa baliatuz euskal poemak ahotik belarrira... [+]


2025-05-20 | ARGIA
Behatokiak uko egin dio “gaztelania sustatzea helburu duten” jardunaldi batzuetan parte hartzeari

Hizkuntz Eskubideen Behatokiak argudiatu du kontraesanean daudela jardunaldien helburua, hau da, gaztelania bultzatzea, eta euskararen normalizazioa eta biziberritzea. Observatorio Global del Español erakunde antolatzaileari gutunez eman dio erabakiaren berri, eta 2024an... [+]


65.935 etxebizitza turistikoren iragarkiak kentzeko agindu dio Espainiako Gobernuak Airbnb-ri, tartean Euskal Herriko zenbait

Espainiako Gizarte Eskubide eta Kontsumo Sailak enpresari eskatu zion Espainiako Estatu osoan 65.935 etxebizitzaren iragarkiak webgunetik kentzeko, araudia betetzen ez zutela egotzita. Airbnbk helegitea aurkeztu zuen, Madrilgo Auzitegi nagusiak arrazoia eman dio gobernuari,... [+]


Aroztegiako epaiketaren kronika (lehenbiziko eguna)
Akusazioek izen bat nabarmendu dute lehen saioan: Garbiñe Elizegi

Goiza epel esnatu da Iruñean, eta Nafarroako Justizia Jauregiaren aurrean epela beroa zen, elkartasunaren beroa. Baztandik hurbildutako Aroztegiko Elkartasun Komiteak karpa jarrita zuen auzitegiaren aurrean eta dozenaka pertsonak haien elkartasuna adierazi diete zazpi... [+]


Iheslarien kolektiboko sei kidek Auzitegi Nazionalean deklaratu dute

Bideokonferentzia bidez deklaratu dute Euskal Iheslari Politikoen Kolektibo sei kideak, astelehen goizean. Zitazioetan adierazten zenez, 2013ko gertakarietan oinarrituta ireki dira eginbideak. Sumarioa sekretupean dago.

 


Sorzabalen epaia oinarri hartuta tortura bidez eraikitako frogak indargabetzeko eskatu du Euskal Herriko Torturatuen Sareak

"Erantzukizun publikoa hartzeko ordua" dela esan du Euskal Herriko Torturatuen Sareak, Auzitegi Nazionalak Iratxe Sorzabal Guardia Zibilak torturatu zuela onartu eta horregatik errugabetu ostean. Eusko Jaurlaritzari eskatu dio EAEko aitortza eta erreparaziorako... [+]


2025-05-19 | ARGIA
Aroztegiako epaiketari jarraipen berezia

Aste osoan ARGIAko kazetari bat dedikazio osoz izango da auzitegi barruan gertatzen denaren berri ematen, baita kanpoan Aroztegiko Elkartasun Komiteak auzipetuen absoluzioa eskatzeko antolatutako egitarau zabala jarraitzen ere. Argia.eus-en aurkituko duzue informazio guztia... [+]


2025-05-19 | Bertsozale.eus
Maiatzaren 23an eta 30ean jokatuko dira Nafarroako Bertsolari Txapelketako sailkatze saioak

Iruñean eginen da lehen saioa, maiatzaren 23an, eta Jauntsaratsen bigarrena, maiatzaren 30ean. 12 bertsolarik hartuko dute parte, aurreko txapelketan aritu ez zirenak. Horietatik, sei sailkatuko dira urrian hasiko den txapelketara.


Eguneraketa berriak daude