Euskadin ere historikoa izan zen 1968 urtea. Asko indartu zen Diktaduraren aurkako erresistentzia azken hamarkadan: langile mobimentu adoretsua, lan-greba iraunkorrak, errepresio ankerra.
Euskal apaizgoak ez zuen okasioa galdu, ekintza franko burutuaz, hots, Gotzaindegian itxialdiak, gose-greba... Berriro, euskal apaizgoak Francoren haserrea bereganatu zuen.
1960ko maiatzean 339 abadeek ageri deigarri bat plazaratu zuten, sistemaren askatasun gabezia eta torturak salatuaz. Sotana beltzez jantzi ziren Bilboko kaleak 1967an Bandasko grebaren alde. Oro har zabaldu ziren protestak. Donostiako Aberri Eguna eta Maiatzako 1go apartak atxiloketa ugari eragin zituen, hainbat abade tartean. Etxebarrietaren omenezko meza-kanpainak arrakasta bikaina izan zuen herri denetan. Eibarkoan, abade bi detenitu, zigortu eta espetxeratu zituen Konkordatuaz ahastuta. Bestalde, Dueñasko monasterioan Konkordatuaren arauaz apartaturik zeukaten abadeari zetozkion bisita mordoak konponbide honetatik atzera egitera behartu zuen Gobernua, beste irtenbide baten bilia. Non sartu hainbeste abade gatazkatsuok!
Uztailaren 22an ireki zuen, Konkordatu Kartzela Zamoran abadeentzako, kasu bakarra munduan. Preso politiko zibilengandik apartatzea zen helburua eta ankerkeri berdin edo gogorragoaz zigortzea. Ez zuen axolarik Konkordatua bihurritzeko. Berriro makurtu zen Eliza Diktadorearen aurrean. Urte berean 14 atxilotu zituzten, 53 hiru urtetan.
Hainbeste gorrotatzen zuen Konkordatuaren preso diskriminatuak izan ziren, ¨rojos separatistas¨ deituriko abadeek, Diktadura eta Elizaren arteko biktimak. Konstituzioagatik apur bat aldatu arren, ´Nacional Catolicismoaren´ Konkordatua bera dirau gaur oraindik, Francok 1951an sinatu zuena, naziar Alemaniak eta Italia faxistak sinatutakoen arabera. Pribilegioen trukean Elizaren morrontza lortu zuen, Obispoak eta Hierarkia hautatzeko almena eskuratuz.
Abade presoek hasieratik borrokatu zuen egoera hau, preso politiko zibilen kartzeletara pasatzea exijituz. Bat sekularizatu ere egin zen arrazoi horregatik. Ez da harritzekoa protestaz kartzelari su ematea azken 6 presoek. 1972az gero ez zuen berririk sartu, 1975an irten ziren arte. Konkordatu Kartzela egun hondatuta dago, baina Konkordatuak zutik dirau, naiz eta Estatu laikoaren kontraesanekoa izan.
Ez zen pribilegiozko kartzela, garaiko okerrenetakoa baizik. Apartheid gorrotagarriatik ba zen ere, garaiko preso politikoen taldea osatzeko ondra izan genuen Zamorako abadeek. Euskal Gobernuak, ordea, ez du talde hau errekonozitu. Bakea eta Elkarbizitzako Dekretuek isilik dute Diktaduraren errepresio atal nagusi hau. Harrigarria!
Tortura-etxeak ziren kuarteletan hasten ziren atxiloketak. Abadeek era jasan zuten, “Abadeek ere Torturatuak” liburuan azaltzen den lez. Hogeion zerrenda erraz bikoiztu edo hirukoiztu daiteke. Epai-mahiek ere ez ziren xamurragoak izan. Zamorako 53 abade presoetatik, 21ek Epai Sumarisimoak jasan zituzten, Burgosko Epaia adibidez; 21ek Orden Publikoarenak. Gose-greba 10 eta 12 urteekin zigortu zen; horri klandestino bat 10 urteekin; etakide izatea 50 urteekin. Edozein izan motiboa, ´rebelion militar¨ leporatzen ziguten, gaur egun espainiar Justiziak katalandar independentistei bezala, edo ´terrorismoa´ Altsasuko gazteei.
Frankismoaren krimenak babestu dituen inpunitateaz haserre, beste ehunka biktimekin batera, Goldatu Taldearen laguntzaz, hogei abade errepresaliatuek Argentinar Kereila sinatu dute, Maria Servini de Cubria Epaileak Francoren krimenen aurka Buenos Airesko Epaitegi Nagusian jarria. Transitzioa iruzurra izan da; aldaketarik nahi ez zuen bipartidismoa iraunarazi eta Erregimenaren krimenak zuritzeko erabili da.
Zutik diraute frankismotik datozkigun hiru zutabeak, Konkordatua, Monarkia eta Amnistia Legea, hirurak Konstituzioaren aurretikoak, baina sable artean sorturiko Legediari ondo atxikituak. Sozialista Gobernu berriak eremu guzietan, elkarrizketa eta proposamen liluragarriak darabilzki hitzetik hortzera, naiz eta une berean ezin direla aldatubaieztatu. Antza, legaltasun konstituzionalaren, hau da, espainiar batasunaren sostengutzat dauzkate haiek, koloniak galduz gero Espainiak duen xede nagusia. Baina, ze elkarrizketa itxaron daiteke kataluniar Parlamenturako demokratikoki hautaturiko Kontseilerrak espetxeratu eta funtzioetatik suspenditu dituenen aldetik? Trantsizioaren lekuko garenok, ezin ditugu toleratu bipartidismo konponduak 40 urtetan jasan erazi dizkigun ustelkeri orokorra, amaigabeko inboluzioa eta Exekutiboak interbenituriko justizi errepresiboa. Nahikoa da!
Albiste hau uriola.eus-ek argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.
Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.
Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]
Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.
Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]
GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.
Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]
Zazpigarren urtez, Adunako (Gipuzkoa) Zabala sagardotegian egin dute Ja(ki)tea sarien banaketa, euskal gastronomia tradizionala oinarri duten jatetxeen artekoa. Besteren artean, Getariako Kosta Aroak irabazi du bertako ekoizle onenaren saria, Tafallako Tubalek plater... [+]
Migratzaileak deportatzeko neurriez mintzatzeko, EB Europako Batasuna osatzen duten 27 estatuetako Barne eta Migrazio ministroak bildu dira asteartean, Kopenhagen. Ondorioztatu dute EBko herrialde gehienek babesten dutela etorkinak deportatzeko neurriak gogortzea... [+]
“Badirudi memoria kolektibotik ezabatu nahi dutela hiriak bizi izan duen polizia-indarkeria arrazistaren ekintzarik latzena”, salatu dute. Bestalde, azken boladako diskurtso eta eraso arrazisten gorakadaren aurrean, elkarretaratzea deitu dute Irun eta Donostiako... [+]