Osasunaz jostatzeko
“Iaz gripea izan nuen. Banago datorren urterako immunizatuta?”. Jakingo duzu ziurrenik galdera horren erantzuna. Baina ea honakoa dakizun: “Egia ala gezurra? Listuak entzimak ditu”. Eta konplikatuxeagoa: “Nola du izena azalaren kanpoaldeko geruzak?”. Erantzunak, gure gorputza hobeto ezagutzeko aukera ematen duen mahai-jolasean aurkituko dituzu: Bazen behin… bizitza.
Kira gaztearen gorputzean barneratuko dira jokalariak, xede argiarekin: haren gorputzeko bost zatitara (bi besoak, bi hankak eta garuna) oxigenoa eramatea, biriketara sartu nahi duten birusei aurre egin ahal izateko. Denek talde bakarrean jolastu behar dugunez, elkarrekin egin beharko dugu lan eta estrategiak garatu ahal izango ditugu, gorputz atal guztietara iristeko.
Jokalari bakoitza Hemo bat da, eta saskian hiruna oxigeno-burbuila urdin izango ditugu hasieran. Gainontzeko oxigeno-burbuilak biriketan jarriko ditugu eta hauxe izango da gure egiteko nagusietakoa: biriketan burbuila horiek mantentzea eta gorri koloreko birusez ez betetzea, orduan partida amaitu egingo bailitzateke. Izan ere, birusak harrapatuta, Kirak katarroa hartuko luke.
Dadoa bota eta arterietan aurrera egingo dugu, gure saskietako oxigenoa aipatutako gorputz-ataletara eramateko. Bidean, laukiz lauki galderak erantzuten joan beharko dugu. Oxigeno-galderak egokitzen bazaizkigu eta asmatzen baditugu, oxigeno-burbuila bat lortuko dugu saskirako; erantzun okerra emanez gero aldiz, burbuila bat kenduko zaigu. Birus-galderak badira, adi ibili: zuzen ihardetsiz gero birus bakarra jarriko dugu Kiraren biriketan, baina erantzuna okerra bada, hiru birus izango ditugu. Saiatu ondo erantzuten, ahalik eta burbuila gehien lortzeko eta birusek Kira ez gaixotzeko.
Txartelek bost osasun arlori buruz galdetuko digute: oxigeno txartelak baldin badira, nerbio-sistemaz, digestio-sistemaz eta zirkulazio-aparatuaz dakiguna erakutsi beharko dugu. Birus txartelak egokitzen bazaizkigu aldiz, gaixotasunei eta immunitate-sistemari buruzko galderak erantzun beharko ditugu.
Oker gehiegi egin dituzuela eta galtzen zoaztela? Lasai, oraindik Kirari laguntzeko aukera daukazue, baldin eta immunitate-sistema txartelak ondo erantzuten badituzue: birusak kentzen eta oxigenoa berreskuratzen joan ahalko zarete. Berriz ere hasi gara irabazten, ongi zaintzen ari gara Kira.
Gainera, norberaren jakintza mailaren arabera jolastu daiteke, galderak lau kategoriatan banatuta baitaude eta jokalari bakoitzak partida hasieran erabakiko du zein mailatan jolastu nahi duen: Hasiberriak (txikienentzat), Jarraitzaileak (zerbait gehiago dakitenentzat), Adituak (gaian jantziak daudenei zuzenduak) eta Profesionalak (galdera zailenak). Guztira, 2.200 itaun, dibertitu bitartean osasunaz ikasteko.
Irabazi ala galdu, inork ez du bakarrik egingo, taldean jostatuko baikara. Mahai-jolas kooperatiboa da, familian aritzeko pentsatua, eta gehiago dakitenek gainontzekoei laguntzea da asmoa, lankidetzan. Hala, partidaren amaieran jokalari guztiek elkarrekin galdu edo irabaziko dute; lortuko dute hanka, beso eta burmuinera oxigenoa eramatea, edota katarroa harrapatuko du Kirak. Azken finean, guztiok gaixotasunaren kontra borrokatzen ikasteko bidea ere bada Bazen behin… bizitza.
Marrazki bizidunak jolas bihurturik
Bere garaian, marrazki bizidun arrakastatsuak izan ziren mahai-jolaseko protagonistak: Bazen behin… bizitza telesailean, zauri bat egiterakoan edota gaixotzerakoan gure gorputzak nola erreakzionatzen zuen esplikatzen zitzaien etxeko txikienei –eta bide batez, baita heldu askori ere–. Marrazki hauek munduko hainbat herrialdetara zabaldu dira mahai-jolas bihurturik, hizkuntza ugaritan: frantsesa, gaztelania, alemana, ingelesa, katalana… Luditoys enpresak hutsunea ikusi zuen hor, eta baita abagunea ere, euskaraz jolas hezitzailea eta dibertigarria kaleratzeko. Ohiko legez, hizkuntzak garrantzi berezia izan du Luditoysen azken jolasean, eta horregatik mediku talde baten laguntzarekin egin zen itzulpena, osasunaren inguruko kontzeptuak euskara egokian egon daitezen.
Segi biriketara, lortu zure oxigeno-burbuilak eta ekin jolasari, Kira osasuntsu mantentzeko!
Sei urteko etenaldiaren ostean, maiatzaren 18an, Sortzen jaia ospatuko dute Takoneran D ereduko eskola publikoen aldeko jaia. Ikuskizunak, haurrendako jolasak eta Gorka Urbizu edota Borla taldeen kontzertuak izango dira.
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Ebroko Konfederazio Hidrografikoko (CHE) lehendakariak egin du iragarpena aste hasieran: Esako urtegia handitzeko lanen laugarren moldaketari aurten ekingo diote eta urtegiaren eskuin magala egonkortzeko 47 milioi euro gastatuko dira.
Gasteizko Udalak esan du enpresa negoziatzera deitzen ari dela. Sindikatuek eskatu diote Gasteizko langileak defendatu ditzala Enviserren jabea den AEBetako inbertsio funtsaren aurrean.
Bilboko, Gasteizko eta Donostiako herri jaietako ordezkariek agerraldi bateratua egin dute maiatzaren 8 honetan, txosnei jarritako zailtasunak salatzeko eta jai eredu herrikoa "desagertzeko arriskuan" dagoela ohartarazteko.
Aurreneko aldiz Euskaraldiaren barruan Hikaldia egingo da. 83 herrik eman dute izena. Iaz hitanoa bultzatzeko sortu zen ZirHika talde eragileak antolatu du ekimena, Tauparekin batera. Patxi Saez Beloki ZirHika taldeko kidea elkarrizketatu dugu. Bi helburu dituzte estreinaldian:... [+]
Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]
"Bake zubiak eraikitzeko laguntza" eskatu dio jendeari balkoitik egin duen lehen agerraldian.
“Proposamen oso eskasa egin du Hezkuntza Sailak, berme eta zehaztapenak txertatu barik”, kontatu dio ARGIAri STEILASeko bozeramaile Haizea Arbidek. Ostegun honetan bilera izan dute sindikatuek eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, EAEko irakaskuntza publikoko... [+]
Epaiak dio 2001ean Sorzabalek egindako autoinkulpazioa "tratu txarren ondorioa" izan zela, eta beraz, "baliogabea" dela. 1995ean Irunen lehergailu bat jarri izanagatik atxilotu zuten 2001ean, eta bost egunez inkomunikatuta atxiki zuten, gogorki torturatuz.
Sorionekuak mugimenduak larunbaterako mobilizazioa deitu du. Goizean herriz herri Nafarroako zubietan elkartuko dira eta arratsaldean Iruñean manifestazioa abiatuko dute, Kostarapea parketik (Trinitarios-Tren parkea) abiatuta 17:30ean. Ireki ateak euskarari lelopean... [+]
Txinako Shanxi probintzian, Tang dinastiako hilobi batean, hildakoen eguneroko bizitzako eszenak irudikatzen dituzten pinturak topatu dituzte. Eszena horietako batean gizonezko ilehori bat agertzen da. Ilearen koloreari eta aurpegierari erreparatuta, hilobia aztertu duten... [+]
Kartago, K.a. 814 inguruan. Feniziarrek kolonia bat fundatu zuten, eta Mediterraneo ekialdean nagusi zen zibilizazioa mendebaldera hedatu zen. Bi mende eta erdi geroago, Tiro feniziar metropolia gainbehera etorri zenean, Kartago independizatu egin zen eta bere eragina... [+]
Centre Delas erakundearen txosten batek 2023ko urriaz geroztik Tel Avivek eta Madrilek adostu dituzten armamentu salerosketak atera ditu argitara. Ikerketaren arabera, Espainiako Estatuko eta Israelgo enpresek ez dituzte inoiz hainbeste proiektu garatu elkarrekin, eta Israelgo... [+]