"Euskal Herrian hiru talde nazional desberdindu daitezke autodeterminazioaren inguruko lehiari dagokionez; alde batetik, euskal nazionalistek osatzen duten gizartearen zatia, Euskal Herria autodeterminazio eskubidedun nazio gisa aldarrikatzen dutenek osatua, eta bestetik, hainbat sektore espainolista biltzen dituzten kategoriak, Espainia erreferente nazional dutenak edo nazionalista frantsesak, Frantzia dutenak erreferente. Baina, sentimendu nazionalen banaketa neurtzeko erabiltzen den adierazlea ez da zehatza (…). Formula (hainbat ñabardurarekin) txarra da, datuak interpretatzen laguntzen ez duten erantzun posibleak eskaintzen dituelako. Adibidez, CIS bezalako organismo ofizialek honela galdetzen dute: ‘Ondorengo zein esaldirekin identifikatzen zara neurri handiagoan? Espainiar bakarrik sentitzen naiz; espainiarragoa sentitzen naiz euskal herritarra baino; espainiar bezain euskal herritar sentitzen naiz; euskal herritarrago sentitzen naiz espainiar baino; euskal herritar bakarrik sentitzen naiz’".

"Galderak gutxi argitzen du inkestatu bakoitzaren sentimendu nazionalaren inguruan (aipatu ere ez du egiten). Donostian jaioa den nazionalista espainiar batengandik espero da espainiar bezain euskal herritar gisa identifikatzea (edo espainiarragoa euskal herritarra baino). Baina ez da espero euskal herritarra dela ukatzea, izan ere, nazionalismo espainiarrak Euskal Herria bere lurraldearen barnean sartzen du. Are gehiago, Euskal Herriaren sezesioaren aldeko mugimendu politikoak daudenez, zentzua dauka euskal herritar espainolistek indar handiagoarekin defendatzea euren euskal identitatea, horrela Euskal Herriaren espainoltasuna berresteko".

"Gauzak horrela, EAEn euskal nazionalistak eta espainiar nazionalistak lurralde berdinarengatik ari dira lehian edo, hain drastikoak ez izateko, segmentu biek etorkizun desberdina xerkatzen dute lurralde berdinarentzat. Hau da, lehia ez dago euskal herritar sentitzean edo ez sentitzean, nazio baten parte izanda euskal herritar sentitzean edo erregio baten barruko euskal herritar izatean baizik. Baina CISetik hasi, Euskal Soziometrotik eta Euskobarometrotik pasa eta hedabide batek eskatutako edozein enkarguzko lanetaraino, denek errepikatzen dute intentzio politiko argiarekin sortu zen eskema: identitate nazionalaren gatazka bigundu edo estaltzen saiatzea; izan ere, inkestatuari eskaintzen zaion graduazio zehaztugabearen bidez, jasotzen diren erantzunek ulertarazten dute ez dagoela konfrontazio handirik, elkarren kontrako identifikazio dei genezakeenaren ordez, espainiar nazionalitatea vs. euskal nazionalitatea, gehiengoak euskal identitatea eta espainiarra partekatzen baititu".

"Euskal Herriko identitate nazionalei buruzko edozein lan zorrotzek galdera argiagoak erabiltzea kontuan hartu beharko luke, ikerketa-objektuarekin lotuagoak (…) adibidez, ‘Zein da zure identitate nazionala? Euskal herritarra, espainiarra, besteak’; ‘Uste al duzu Euskal Herria nazioa dela? Bai, ez’, eta abar".

"Hala ere, horrelako galderek ez dizkigute erakutsiko herritarren lehentasun politikoak zein diren. (…) Identitatearen eremutik politikora translazio perfektuak egitea okerra da (…). Euskal herritarrek zein autogobernu nahi duten jakiteko edo balizko erreferendum batean zer bozkatuko luketen, argi galdetu behar zaie. Zorionez, kataluniarren bultzadari esker, inkestetan geroz eta gehiago sartzen dira mota horretako galderak, modu gutxi gorabehera agerikoan. Falta den bakarra da, galdera hautestontzietan egitea, beste gauza batzuen artean, inkestek izan ohi duten problema saihesteko: sukaldea".