Historia ez-objektiboaren alde
Inor ez da harrituko esaten badut giza- eta gizarte-zientziak gutxietsiak daudela egungo kapitalismo berantiarrean. Gero eta ospe okerragoa dute antropologiak, soziologiak, etnografiak, filosofiak, literaturak edota historiak. Ekonomikoki errentagarriak ez direlakoan, askok ikasketa prozesuetatik kendu nahiko lituzkete.
Halaber, errentagarri ez izateaz gain, historiari leporatzen zaio doktrinatzailea, manipulatzailea eta ideologizatua izatea. Batzuen ustez, historiako eskoletan gertakari historikoak buruz ikasi beharko lirateke eta test erako azterketen bidez ebaluatu, makina neutro eta objektibo batek zuzendu ditzan.
Pentsaera hori ez da berria, izan ere XIX. mendetik heldu da gutxienez. Leopold von Ranke (1795-1886) historialari positibista alemaniarra izan zen historiari zientzia izaera eman nahi izan zion lehendabizikoa. Objektibotasuna bilatu nahian gertaera historikoak «egiatan gertatu izan ziren eran» kontatu behar zirela defendatu zuen. Esaldi hura gogoan hartuta historia neutro eta objektiboa aldarrikatzen dute askok.
Alabaina, historia ezin da iraganeko gertakizunen zerrendatze hutsa izan. Nire ikasleei azaldu ohi diet, ez dugula horiek buruz ikastera mugatu behar (eta ondorioz ezin direla test huts baten bidez ebaluatu). Historialariok gertakariak azaltzeaz eta interpretatzeaz arduratu behar dugu; hots, gertakari horien arrazoi, ondorio eta abarrei buruz galderak egin behar dizkiogu geure buruari; eta hor datoz, batzuen ustez, manipulazioak eta doktrinatzeak.
Gainera, historialariok aspaldi gainditu genuen objektibotasunaren eztabaida, gauza jakina baita horrelakorik lortzea ezinezkoa dela. Izan ere, historiagintza orainaldiaren eta iraganaren arteko elkarrizketa bat da, atzoari gaur-ko ikuspegitik begiratzen diogu. Bestela esanda, orainaldiko erronkei erantzuteko begiratzen dugu atzera, eta beraz, momentuko interesek, kezkek, eta pentsaerek gurutzatzen gaituzte. Erabateko objektibotasuna ezinezkoa dela onartzeak, ordea, ez du esan nahi zorroztasunari eta metodo zientifikoari uko egiten diogunik.
Rankek esaldi borobil hura esan bazuen ere, modu literalegian interpretatu izan da sarri. Ranke bera historiako gertakariak interpretatzearen eta azaltzearen aldekoa zen, diziplina historikoari objektibotasun zientifikoa ematen saiatu zen arren. Gainera, ezin dezakegu esan saxoniarra historialari erabat neutroa eta objektiboa izan zenik. Marseillesaren oihartzunak oraindik aditzen ziren XIX. mendeko Europa hartan, elite berri eta zaharrek iraultzaren mamuari beldur izugarria zioten. Ranke elite horien mesedetan aritu zen: bere lana baliagarria izan zen sortzen ari zen gizarte burgesa bermatzeko eta jaio berria zen estatu-nazio alemaniarra legitimatzeko. Kurioski, gaur egun ere interpretaziorik eta gaitasun kritikorik gabeko historia neutro eta objektiboa nahi dutenak aldaketa sozialaren beldur direnak izaten ohi dira; Ranke bezalaxe.
Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.
UEMAk antolatuta egin dituzte kontzentrazioak larunbat eguerdian, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboaren aurka eta euskararen alde. Euskara “benetan” babesteko “adostasun sendoak” eskatu ditu UEMAk, “euskarak eta euskaldunok... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.