Erradikalizatzen ari den matxismoari aurre egiteko fokua gizonengan jartzea proposatu dute
Sexu-erasotzaile gehienak biktimaren inguru sozialekoak direla eta “kaleko bortxatzaile mamuaren ideiatik” aldendu beharra dagoela nabarmendu du Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketak. Ikerketak gazteengan jarri du arreta, “sakonera zabaleko erradikalizazio patriarkalaren eta matxistaren diskurtsoak” nagusitzen ari direlako. “Fokua aldatzea” proposatu dute, matxismoaren eta erasoen aurka gizonak "inplikatzeko".
Nafarroako Emakume Gazteen kontrako Sexu Indarkeriari buruzko I. Azterketaren ondorio nagusiak aurkeztu ditu astelehenean Felix Taberna Lehendakaritza eta Berdintasun kontseilariak, Patricia Abad NABI Nafarroako Berdintasunerako Institutuko zuzendari gerenteak, Rut Iturbide Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) irakasleak eta azterketaren koordinatzaileek. Nafarroako emakume gazteek gaur egun bizi duten sexu-indarkeria aztertzea xede duen azterlanaren arabera, iaz 369 emakumek aurkeztu zituzten sexu-indarkeriagatiko salaketak, horietatik %70 30 urtetik beherakoak.
Azterketan datu ofizialen analisi kuantitatiboa (poliziak, gizarte eta osasun-zerbitzuek emandakoak) eta kualitatiboa (14 urtetik 29 urtera bitarteko emakume gazteen lau talderekin egindako talde-elkarrizketetan oinarritua) uztartu dituzte, etorkizunean sexu indarkeriari aurre egiteko estrategiak garatzeko.
Mugimendu feministaren aurrera pausuek “berrarmatze kontestatario matxista” ekarri du, azpimarratu dute, eta horren agerpena emakumeen aurkako indarkeriak areagotzetik pasatzen dela azaldu, “mekanismo eta estrategia berrien bitartez”.
Sexu-erasotzaile gehienak biktimaren ingurukoak dira
Iaz aurkeztutako 369 salaketetatik 150 salaketa baino gehiago adin txikikoenak izan ziren, eta 110 inguru 18 eta 29 urte bitarteko gazteenak. “Kaleko bortxatzaile edo erasotzaile mamuaren ideia iruditegitik baztertzearen garrantzia” azpimarratu du Iturbidek, azterketak aditzera eman baitu sexu-erasotzaile gehienak biktimaren inguru sozialekoak direla; iazko sexu erasoen %89a biktimek ezagutzen zituzten pertsonek egin zituzten. Ikerketak jasotzen duenez, sexu indarkeria espazio guztietan ematen bada ere, batez ere familietan eta aisialdi guneetan ematen da. Tabernak ere gehitu du errealitate hau “unibertsala dela, kultura eta lurralde mota guztiei eragiten diena”, eta nabarmendu du emakume ahulenak direla, hala nola adin txikikoak, etorkinak edo buruko gaixotasunak dituztenak, indarkeria sexuala gehien pairatzen dituztenak.
2024an 2023an baino 13 salaketa gehiago egon ziren (356). Sexu indarkeriaren salaketek etengabeko gorako joera izan dute azken urteetan. Kontzientziazio, ezagutza eta detekzio handiagoa eta sexu-indarkeria egoera baten aurrean zerbitzu espezializatuetara jotzen duten emakumeen kopuruaren gorakada ere eman delako, txostenaren arabera.
Gazteen egoera "konplexua”
Sexu-erasotzaileak biktimak baino zaharragoak izan ohi dira, erasotzaileen batez besteko adina 30-49 urtekoa baita (%38,9 2018-2022 laurtekoan). Azken bost urteetako salaketen hazkundea adin-talde gazteenetan da nabari: 2023an 17 urtetik beherakoen aurkako 142 salaketa, 18 eta 29 urte bitarteko 115, 30 eta 49 urte bitarteko 74, 50 eta 64 urte bitarteko 21 eta 65 urtetik gorako 2.
Iturbidek adierazi du egun gazteek “egoera konplexu samarra” dutela, “berdintasunean aurrerapen asko egin diren arren, espektro eta sakonera zabaleko erradikalizazio patriarkalaren eta matxistaren diskurtsoak” nagusitzen ari direlako. Tik Tok, Youtube Shorts, eta Instagrameko bezalako plataformen edo "porno mainstreing" bidez iristen zaizkie gazteei diskurtso matxistak. “Erabat desnaturalizatuak diren egoerak eta giza eskubideen urraketak naturalizatu” ditugula azaldu du irakasleak, “informazio-intoxikazio handia dugulako eta informazio hori lantzeko irizpide gutxi”. Iturbidek ohartarazi du neska askok ikusten duten pornoa dagoela, “sexu-harremanetan zer egin behar duten jakiteko”.
Ondorioak
Azterketak “premiazkotzat” jotzen du gizonak sexu-indarkeria mota ezberdinen aurkako borrokan inplikatzea, fenomenoaren izaera estrukturala aldatzeko eta biktimek bizitako esperientzien larritasuna ukatzen, deslegitimatzen edo minimizatzen duten diskurtsoak saihesteko. Sexu indarkeria “oso naturalizatua eta isilarazia” dagoela nabarmendu du azterketak, eta “fokua aldatzea” proposatu dute, “gizonak inplikatuz indarkeria horien prebentzioan, detekzioan eta abordatzean, eta emakumeei erantzukizuna kenduz”.
Sare instituzionaleko lana indartzea ere planteatzen du txostenak, bai eta mugimendu feministarekin eta gizarte zibil antolatuarekin proiektu eta estrategia bateratuak sortzea.
NABIko zuzendariak, Patricia Abadek, azaldu du ikerketaren xedea “egoera modu kritikoan aztertzea” izan dela, geroago ematen diren proposamenak errealitatetik “deskonektatuta” egon ez daitezen. Beste aldagai batzuei ere arreta berezia jartzea proposatu du, migrazioa edo landatartasuna kasu.
Andrea Velasko dietista eta nutrizionistak elikaduraren bidez menopausiak eragindako aldaketak kudeatzeko zenbait gako eman ditu.
BRN + Auzoko eta Sain mendi + Odei + Monsieur le crepe eta Muxker
Zer: Uzta jaia.
Noiz: maiatzaren 2an.
Non: Bilborock aretoan.
---------------------------------------------------------
Ereindako haziek ura, argia eta denbora behar dute ernaltzeko. Naturak berezko ditu... [+]
Sei urteko etenaldiaren ostean, maiatzaren 18an, Sortzen jaia ospatuko dute Takoneran D ereduko eskola publikoen aldeko jaia. Ikuskizunak, haurrendako jolasak eta Gorka Urbizu edota Borla taldeen kontzertuak izango dira.
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Ebroko Konfederazio Hidrografikoko (CHE) lehendakariak egin du iragarpena aste hasieran: Esako urtegia handitzeko lanen laugarren moldaketari aurten ekingo diote eta urtegiaren eskuin magala egonkortzeko 47 milioi euro gastatuko dira.
Gasteizko Udalak esan du enpresa negoziatzera deitzen ari dela. Sindikatuek eskatu diote Gasteizko langileak defendatu ditzala Enviserren jabea den AEBetako inbertsio funtsaren aurrean.
Bilboko, Gasteizko eta Donostiako herri jaietako ordezkariek agerraldi bateratua egin dute maiatzaren 8 honetan, txosnei jarritako zailtasunak salatzeko eta jai eredu herrikoa "desagertzeko arriskuan" dagoela ohartarazteko.
Aurreneko aldiz Euskaraldiaren barruan Hikaldia egingo da. 83 herrik eman dute izena. Iaz hitanoa bultzatzeko sortu zen ZirHika talde eragileak antolatu du ekimena, Tauparekin batera. Patxi Saez Beloki ZirHika taldeko kidea elkarrizketatu dugu. Bi helburu dituzte estreinaldian:... [+]
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]
"Bake zubiak eraikitzeko laguntza" eskatu dio jendeari balkoitik egin duen lehen agerraldian.
“Proposamen oso eskasa egin du Hezkuntza Sailak, berme eta zehaztapenak txertatu barik”, kontatu dio ARGIAri STEILASeko bozeramaile Haizea Arbidek. Ostegun honetan bilera izan dute sindikatuek eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, EAEko irakaskuntza publikoko... [+]
Epaiak dio 2001ean Sorzabalek egindako autoinkulpazioa "tratu txarren ondorioa" izan zela, eta beraz, "baliogabea" dela. 1995ean Irunen lehergailu bat jarri izanagatik atxilotu zuten 2001ean, eta bost egunez inkomunikatuta atxiki zuten, gogorki torturatuz.
Sorionekuak mugimenduak larunbaterako mobilizazioa deitu du. Goizean herriz herri Nafarroako zubietan elkartuko dira eta arratsaldean Iruñean manifestazioa abiatuko dute, Kostarapea parketik (Trinitarios-Tren parkea) abiatuta 17:30ean. Ireki ateak euskarari lelopean... [+]