EAE-ANV, bisagrak eta itxitako ateak
Duela gutxi Jose Luis de la Granja historialariak II. Errepublikari buruzko bere ikerlanaren berrikuspena argitaratu du honako izenburupean: Nacionalismo y II. República en el País Vasco. Estatutos de autonomía, partidos y elecciones. Historia de Acción Nacionalista Vasca: 1930-1936. EHUko katedratikoak dio ANV giltzarri izan zela Euskal Herrian Errepublikako urteetan. El País egunkariari emandako azalpenetan EAJ eta PSOE artean kokatzen du alderdi "ekintzailea", "alderdi bisagra" izan zela, alegia.
De la Granjaren ustez erakunde txikia izan zen, liberala eta ezkertiartu egin zena, laikoa, autonomista eta errepublikarra. Hori guztia egia da. Historialariaren aburuz baina Trantsizioan "beste ANV bat" jaio zen, Herri Batasunaren barruan "erradikalizatu" egin omen zena: "ANV historikotik siglak eta bandera besterik ez dira geratzen" dio De la Granjak El País-eko entrebistaren titularrean. Errepublikan EAE-ANV alderdi moderatua eta posibilista izan zela dio, bere ustez Euskadiko Ezkerraren aitzindaria, ezker abertzalearena baino. Baina jakin beharko litzateke urte haietako "moderazioa" zein ote zen.
Izan ere, egunkari madrildarrari ez dio esan 1934ko urriko iraultzan alderdi horrek izan zuen parte hartzea. Sozialistek sustaturiko matxinadan EAE-ANVko kide ugari atera ziren kalera gobernu eskuindarraren kontra egiteko, ordurako ezkerrera bide luzea egina baitzuen alderdiak. Iraultza biolentoa izan zen dudarik gabe, orduko sistema eta legeak gainditu zituena. Errepresioa ere itzela izan zen; eskuindarren prentsak "kriminalak" eta "biolentoak" deitu zieten greba iraultzailean parte hartu zutenei. Horrela, EAE-ANVren sedeak itxi egin zituzten, buruzagi ugari atxilotu, eta edozer ekitaldi egitea debekatu. Jakina, errepresioak alderdi sozialista eta EAJ ere harrapatu zituen, Agirre diputatua atxilotu zuten eta Indalecio Prieto buruzagi sozialistak erbestera jo behar izan zuen.
Eta aiba! Gaur egun irudi ia parekoa ikus dezakegu: Barakaldoko egoitza nagusiak ateak itxita ditu –herri horretan EAE-ANVk indar handia izan zuen Errepublikan–, inputazioak, atxiloketak eta debekuak... EAE-ANVko eta ezker abertzaleko gainerako kideei "terrorismoarekin" kolaboratzea egozten diete eta legediaren barruan ez daudela esanez ilegalizatu nahi dituzte. Irudi horretan salbuespen bat dago noski, lehenago barrikada-kide eta gerrako aliatu zirenek agindu dituztela neurri horiek ekintzaileen kontra. Eta orduan, De la Granjaren hitzak gogoratuz, galdera bat etortzen zaio derrigorrean bati burura: siglak eta bandera bakarrik geratzen al zaie?
Informazio gehiago:
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]
Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]
Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]