Entzule guztiak adi-adi, ikusminez, zain eta halako batean agertu da Xabier Amuriza taula gainera. Beltzez jantzita, solemnitate ukitu bat ere nabari zaio. “Bat-batean konturatu nintzen Ulises nintzela”, ekin dio errezitaldiari. Hala, munduko gorabeherak ikusten, baina ez beti ulertzen, hasiko da Ulises izeneko mutikoa, bizitzaren bidaia harrigarrian.

Bost ekitalditan banatutako entzunkizuna da Zein ongi bizi zen Ulises. Hitza tresna bakar duela, ordu eta laurdenez entzule guztiak istorioari kateatuta izan ditu Amurizak eta minutuak bizkor pasa dira. Gogoetatik badu saioak, umoretik ere bai. Pasadizo barregarriak, istorio liluragarriak eta hausnarketa burutsuak tartekatuta, Ulisesen bizi ibilbidea ezagutu dute bertaratutakoek eta beren buruari galdetu diote fantasiazko errelato bat entzuten ari ote diren, ala errealismo biziko kontakizun bat.

Izan ere, Ulisesen munduan, pertsonek Grezia klasikotik hartutako izenak dauzkate eta abereek, aldiz, pentsalari ospetsuenak, hala nola Descartes, Newton eta Kafka. Era berean, haur denboran lehenengo eta postari lanean ondoren, Ulisesek baserri giroko gizarte tradizionaleko pertsonaiekin topo egingo du: apaizak, artzainak, bertsolariak eta abar.

Ume baten xalotasunetik agertuko du mundua Ulisesek entzunkizunaren aurreneko zatian. Bigarrenean, pixka bat koskortuago eta postari lana hartuta, bizitzaren gazi-gozoak ikasiko ditu, pertsonaia bitxien bidez. Hirugarren eta laugarren zatiak laburragoak dira, umore garratzagora eta exageraziora jota.

Bosgarren atalean, gogoetarako tartea hartuta biribiltzen du entzunkizuna. Urteen talaiatik, behin bizi izanda nahikoa dela deritzo Xabier Amurizak, bigarren aldiz biziko bagina berriro gauza bera egingo genukeelako. “Heriotza usnatu behar da bizitzaz gozatzen hasteko”, bota du, Gabriel García Márquezi aipua eginaz. Horretan dihardu, bizitzari zukua atera nahian, Zein ondo bizi zen Ulises entzunkizuna lekuko: “Ez naiz erretiratu, ontziz aldatu baizik”.

Ulisesek, postariaren etengabeko bidaian, bizitzaren zirrikitu gehienak ezagutu ditu, Xabier Amurizak ere ezagutu dituen bezala. “75 urte behar izan ditut konturatzeko Ulises izeneko haur hura neu nintzela”. Etxera itzultzeko unea iritsi zaio, baina ez du Itakako bidea hartu. “Euskal Herrira, Zornotzara, Etxanora, Torreburura itzuli naiz eta bidean zuek guztiak aurkitu zaituztet”.