EL SALVADORKO EMAKUME LANGILEAK ADIDAS-ENTZAT LANEAN 4 EUROREN TRUKE


2002ko irailaren 01ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Erruz esplotatzen dutenez, irabazi ere erruz irabazten dute kirolaren arloko multinazionalek. Bat ez datorrenak galde diezaiela Hego Amerikako San Salvadorko emakume langileei, 4 euroren truke Adidasentzat 13 orduko laneguna osatzen dutenei. Egitate horren berri ematen du orain dela hilabete gutxi argitaratzen hasitako «Artículo 20» izeneko Madrilgo astekarian elkarrizketatu duten lekuko batek. Hona hemen zer eta nola dioen:

"San Salvadorko gazte bat da Violeta Vega, eta oraintsu arte Formosa Textile, S.A. enpresan ibili da lanean. San Bartolo de Llopango herrian dago fabrika hori, dena hesiz eta txarrantxaz inguratuta. Segurtasuneko zaintzaileak edukitzen ditu sarreran, eta benetako kontzentrazio esparru bat ematen du. 1.500 bat enplegatu dauzka: %95 inguru emakumeak, 14 eta 18 urte bitartekoak. San Salvadorko fabrika horretan, 1997ko azaroaz geroztik fabrikatzen dute Adidas enpresarentzat. Langileak goizeko 7:00etan sartzen dira lanera eta iluntzeko 20:00etan ateratzen. Astelehenetik larunbata bitartean aritzen dira lanean, eta eguerdiko ordu eta erdiko etena bakarrik izaten dute egun osoan. Egunean bi aldiz soilik joan daitezke komunera, eta kontrolatu egiten diete denbora. Egun bateko soldata, hots, 43 kolono edo 4 euro, kentzen diote hiru minututik gora pasatzen dituenari.
Formosa Textile enpresan, emakumeei probak egiten dizkiete, haurdun ote dauden jakiteko. Probak baiezkoa emanez gero, dena delako emakumea kalera botatzen dute ziztu bizian. Halaxe gertatu zitzaion Violetari ere. Alemaniako telebistak salatu zuen kasu hau, eta, besteak beste, garbi adierazten du Adidas enpresak iaz onartu zuen karta deontologikoa hutsaren pare geratu dela. Horixe salatu du Francisco Corretjék, hots, Setemek koordinatzen duen "Ropa Limpia" kanpainaren arduradunak: "Nike eta Adidas enpresek produzitzen duten herrialdeetako sindikatuek esaten digute kode etikoak itzuli ere egin gabe eta fabrikan jendaurrean jarri gabe daudela leku askotan, eta, horrenbestez, langileek ez dutela beren eskubideen berri".
Corretjék dio aldaketaren bat sumatu dutela, Niken batez ere. Izan ere, Amerikako 60 unibertsitatetako ikasleek boikota egiteko mehatxuaren presiopean daukate enpresa. Mugimendu horrek lortu du, gainera, Andrew Young-ek, AEBetako NBEko enbaxadore ohiak, bere kabuz ikuskapen batzuk egitea.
Azaldu dugun bezalako arazoak dauzka Adidasek Salvadorren, eta antzekoak dauzka Nike enpresak munduko beste parte batzuetan. Asian, esate baterako, gutxiago fakturatu zuen iaz, eta, ondorioz edo, milaren bat lagun utzi ditu kalean. Bestalde, irudi soziala zimeldu dio "Ropa Limpia" kanpainak, zeinetan gogortxo salatzen baita zer lan baldintza kaskarretan dauzkan Asiako Hego-ekialdeko enplegatuak. Internet ere etsaitzen ari zaio: gogotik ugaritu dira Nikeren kontrako orriak, azken bolada honetan.
Amerikako Nike multinazionalak Espainiako Estatuan ere izan du gorabeheraren bat. Auzitegi Gorenak, iaz, Nikeren kontrako epai bat eman zuen: galarazi egin zion Espainiako Estatuan saltzen zituen ehunezko produktuetan markaren izena erabiltzea (100 milioi euroko fakturazioa da hori, gutxi gorabehera). Auzitegi Gorenak Cidesport enpresari eman zion arrazoi. J. Rosell ehungintzako enpresaren eskubideak erosi zituen Kataluniako enpresa txiki bat da Cidesport. J. Rosell enpresak marka baten izenean fabrikatzen zuen 1932az geroztik. Markak Samotraziako garaipena irudikatzen zuen eta Nike hitza (garaipena, grekeraz) zeukan barnean. Azkenean, joan den azaroaren bukaeran, Bartzelonako epaitegi batek bertan behera uztea erabaki zuen Nike enpresak eskatuta Cidesport enpresaren kontra hartutako neurriak, zeini esker 3,5 milioi euroko fakturazioa egin baitu. Aurrerantzean, Kataluniako enpresak merkaturatu ahalko ditu bere jantziak Ipar Amerikako kirol markarekin


Azkenak
Espainiako Vueltako Bilboko etapa geldiarazi dute Israelen aurkako protestek, eta ez dira helmugara iritsi

Bilboko erdigunean amaitu behar zuen txirrindularitza etapak, baina Deustun sartzear zirela antolakuntzak erabaki hori hartu du, helmuga ingurua manifestariz beteta zegoelako. Aurretik ere igaro dira helmuga puntu horretatik, eta istiluak izan dira. Gutxienez pertsona bat... [+]


Analisia |Txiki eta Otaegi, fusilamenduaren 50. urteurrena
2025: Egiaren Ministerioa

Valle de Odietako makroetxaldearen epaiketa
Digestato kutsadura handia izan zen, eta isurketa, antza, Valle de Odietak eragin zuen

Astearte honetan egin da Valle de Odietako makroetxaldearen aurkako epaiketa Iruñeko Justizia Jauregian. Epaileak ebatzi behar du ea 2021ean haien lur sailetan egindako isuri baten ondorioz, lur eremu horiek larri kutsatu zituzten ala ez, eta nork eragin zuen. Aditu... [+]


2025-09-03 | ARGIA
Baionako Atalante zinema-ohia jarduera politiko eta kulturalerako okupatu du Kontseilu Sozialistak

Baionako Herriko Etxearen jabetzapean, eraikinak bost urte daramatza hutsik, eta espazio hori hartu du Ipar Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak, “elkartzeko, kolektiboki pentsatzeko eta borrokak antolatzeko”.


Euskalduntze prozesu osoa doakoa izateko pausoak eskatu ditu AEK-k

Aurtengo ikasturtean A2 mailara arteko ikastaroetako dirua itzuliko dute EAEn, baita C1ekoak 16-18 urteko ikasleei ere. Nafarroan A1 mailan matrikularen prezioa itzuliko diete.


2025-09-03 | ARGIA
Israel-Premier Tech txirrindulari taldearen aurkako protestek Vueltaren Nafarroako etapa hartu dute

“Israelgo Estatuaren enbaxadore” gisa datozen txirrindulariei parte hartzen uzteagatik, zale ugarik protesta egin du Vueltaren aurka, hamargarren etapan. Irunberrin, errepidea mozten saiatu diren herritarrak baztertu eta bi pertsona identifikatu ditu Poliziak.


Venezuelak gezurtatu egin du AEBek ontzi baten aurka egindako erasoa

Trumpek asteartean baieztatu du Venezuelako ontzi bati eraso egin eta bertan zeuden 11 lagunak hil dituela. Hildakoak Tren de Aragua "talde terroristako" kideak zirela eta droga trafikoan ari zirela adierazi du Donald Trumpek. Venezuelak dio bideoa Adimen Artifizialez... [+]


Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua:
“Jaurlaritzarena zehaztasunik eta daturik gabeko txosten politikoa da”

Pentsioak osatzeko 145.000 sinadura bildu dituen herri ekinaldi legegilea eztabaidatzeari ezezkoa eman ondoren, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua oso gogor agertu da Eusko Jaurlaritzaren jarrerarekin eta "bi aldiz engainatuta" sentitu direla azaldu du. EH Bilduk eta... [+]


Analisia |Txiki eta Otaegi, fusilamenduaren 50. urteurrena
2025: Egiaren Ministerioa

Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]


2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


2025-09-03 | Jesús Rodríguez
Zarata egiteari utzi, gora begiratu

Abuztuan 411.000 hektarea baso eta lursail erre dira León, Asturias, Ourense, Cáceres eta Zamoran. Bizkaiko eta Gipuzkoako azalera osoa beste. Irmotasunez esan dezakegu muturreko baldintza meteorologikoek sutu zituztela suteak, berotze global antropogenikoaren... [+]


Teknologia
Turistak eta aktibistak

Oporretan nengoela, gorputza eta burua gozatzera bideratu ditut. Turista bilakatu naiz, eremu digitalean zenbait trebezia dugunontzat, oso erraza. Motxila hartuta familiarekin handik hona ibili naiz, poltsikoan dibisa asko barik, mapa fisiko barik, plan asko barik…... [+]


2025-09-03 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Progre

Gizonezkoak ziren gehienak Sanferminetako entzierroetan; gizonezkoak ia denak Frantziako Tourrean; gizonek hartu dute udako musika jaialdietako oholtza eta backstage-a; gizonezkoak dira nagusi bertso-plazetan; gizonezkoak dira Donald Trump, Vladimir Putin eta Benjamin Netanyahu... [+]


Eguneraketa berriak daude