"Zenbait komunikabidek txostenaren irakurketa interesatua egin dute"


1992ko uztailaren 26an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Fernando Armendarizekin Anmesti Internationa erakundeari buruz
FERNANDO ARMENDARIZ
"Zenbait komunikabidek txostenaren irakurketa interesatua egin dute"
Maiatzaren 9an iruindar honek Amnesty International-ek 1991ri buruz atera duen txostena aurkeztu zion prentsari. Komunikabideek oihartzun handia eman zioten berriari, nazioarteko erakunde honek plan tesmendu eta erizpideen aldaketa nabarmenak iragarri bait zituen bere baitan. Amnesty Internationaleko partaidea aspaldidanik, bera dugu erakundearen idazkari nagusia Euskal Herrian.
ARGIA. Duela bi aste kaleratu du AI-k (Amnesty International) bere aurtengo txostena. Zein ondorio ateratzen du erakundeak?
F. ARMENDARIZ. Gaur egun munduan giza eskubide oinarrizkoenak ere ez direla errespetatzen. Tortura, txirotasuna, indarkeria... oraindik ohizkoak dira gure gizarteetan.
A. Txosten horretan, "oposizioko talde biolentoen" aurkako salaketak egin dituzuen lehen aldia al da? Zergatik eman duzue aldaketa hau zuen planteamenduetan?
F.A. Orain arte instittizioen, batez ere gobernuen bidegabekeriak salatu izan ditugu. Giza eskubideak zaintzen ez dituzten erakunde instituzionalak dira, oraindik ere, gure aztergai nagusiak.
Baina ez gara horretara soilik mugatzen. Kontzientzia eragozleei laguntzen saiatzen gara. Desagertuak aurkitzen... Eremu zabala dago lan egiteko, eta sail guztien ardura ezinezkoa denez oraindik, batzuetan zentratu gara.
Baina azken urteotan, oposizioko talde biolentoen ekintza batzuk ikusirik, gure ustez giza eskubideen aurkakoak direlakoan, gobernuekin erabili dugun prozedura bera jarraitu dugu. Iazko txostenean Peruko Sendero Luminoso talde armatuaren zenbait ekintza salatzen genituen. Talde hau adibide garbiena izan daiteke, Estatuko Segurtasun Indarretako partaideak zein zibilak torturatu zein erabiltzen dituztelako. Beraz, mota honetako salaketak lehendik datoz.
Hala ere, AI-k ez du oraindik erabaki zehatzik hartu prozedurari buruz. Ez daukagu oso argi zer nolako kriterioei jarraitu. Dakigun gauza bakarra da hori ere giza eskubideen aurka doala. Horregatik hasi gara. Baina oraindik erabakitzear dugu. Gure funtzionamendu sistema konkretuaren gorabeherak dira.
A. ETA ere azaltzen da zuen txosten horretan.
F.A. Oraintxe aipatu dudan arrazoiarengatik. Gure lan eremua zabaldu egin da eta. Alde guztietako indarkerien aurka jo behar dugu, edozein eredu politikoren izenean izanik ere, indarkeria bait da.
A. Prentsak jaso du zuen txostenaren oihartzuna. Honen zer nolako balorazioa egiten duzue?
F.A. Ez gaude batere gustora komunikabide gehienek azaldu dutenarekin. Badirudi zenbait komunikabidek gure txostenaren irakurketa interesatua egin dutela. Berri zalapartatsuaren bila joan dira, txostenak benetan errakusten duenaren azterketa alde batetara utziz.
Askotan gertatu izan zaigu. Oraingoan Estatu espainiarreko komunikabideetan gehien azpimarratu den datua, ETAren atentatuen zerrendarena da, baina inor gutxik esan du 145 estatutan giza eskubideak urratzen direla oraindik. Edota hain europarrak diren Italia, Austria, Alemania, Erresuma Batua, Portugal eta Estatu espainiarrean Estatuko Segurtasun Indarrek tortura praktikatzen dutela oraindik ere. Edo demokraziaren sehaska den Estatu Batuetan gizalege guztien aurka doan heriotz-zigorra indarrean dela zenbaitetan.
Gure lehendakaria den Anette Fiseherrek duela gutxi Sevillan eginiko adierazpen batzuk ere guztiz eraldatu dituzte komunikabideek. ETAk biolentzia utz dezan berarekin kontaktatzeko prest jarriko litzatekeela zioela iragarri zuten, AIk helburu politikoko talde armatuekin jarraituko duen eskema definitu gabe dagoenean oraindik.
Hala ere, prentsaren beharra dugu. Komunikabideen bitartez zabal ditzakegu gure lan eta salaketak. Ezinbestekoa zaigu beraien arreta. Horregatik, askotan gobernuen esku egon arren, gure salaketen aipamena, besterik ez bada ere, zabal dezaten saiatzen gara.
A. Zuen txostenean arlo berriak landuko dituzuela esaten da. Zeintzuk izanen dira arlo hauek?
F.A. BEtidanik landu ditugun gaiez gain emakumearen alde kaleratuko dugun kanpaina dago. Zenbait herritan homosexualek jasaten duten eskubideen zapalketari buruzko ikerketa ere aurrera doa. Haurren hezkuntzari buruzko kanpaina bat ere plazaratuko du AIk. Gai hauek beti kezkatu izan gaituzte.
A. Aurten ere, iaz bezala, Irunberriko eta Mikel Castilloren kasuak aipatzen dituzue zuen txostenean.
F,A, Bai. Iazko txostenean esan genuen bazirudiela ikerketak oztopatzen zirela. Aurten ere aipatzen ditugu kaso hauek, baina egia esan nik zuek hainbeste dakit, Estatuko egoera aztertu duen taldea atzerrian bait dago. Hau AIren filosofiagatik da. Guztiz objetiboak izaten saiatzen gara., eta horretarako bertakoak ez diren ikerlariak beharrezkoak dira. Nik ere txostena irakurri behar izan dut hemengoari buruz AIk zein berri ematen duen jakiteko.
A, Behin baino gehiagotan leporatu zaio AIri 'epélegia' izatea bere salaketetan. Zer diozu horretaz?
F,A, Askotan entzun izan dugu gure funtzionamendua ez dela behar adina zorrotza, baina hori gezurra dela esango nuke. Gure bideak ikerketa, konstatazioa eta salaketarenak dira, eta gure ustez hori da zuzenena.
Badira beste modu batzuetara lan egiten duten beste talde batzuk. Guk horrela lan egiten dugu, barne eztabaidaren ondorioz eratzen joan den antolaketa jarraituz. Orain, bi urtez gure artean aztertu ditugun gaien ondorioz, berrikuntza ugari ezarriko ditugu. Gure ustez hau da jokabiderik zuzenena. Horrela ikusten ez dutenak beste modu batera arituko dira. Askok konprotnezu eza leporatzen digute, baina uste dugu txostenen zorroztasuna handiagoa dela talde bakoitzak bere ingurutik kanpoko arazoak aztertzen baditu.
Askoz ere aberasgarriagoa da lantzen ditugun gaiez hitz egitea. Heriotz-zigorra tortura, kontzientzi eragozpena, desagertuak, epaiketarik gabeko exekuzioak... Guzti horretaz edonorekin hitz egin dezakegu. Azal dezatela denek beren eritzia. Guk geurea azaltzen dugu.
Salaketa eta datu bilketaren ondorioz, zenbait preso politikoren egoera hobetu, desagertutako batzuk aurkitu edota ikerketa judizialak arindu ditugu. Guretzat hori nahikoa da oraingoz, ongi eginiko lana baldin bada behintzat.
A. Hego Euskal Herrian zenbat bazkide ditu AIk?
F.A. Zortzi talde ditugu, eta guztira 250 bazkide inguru. Baina horretaz gain, badira bolondres gisa aritzen direnak. Azken hauek aurrekoekin batuz gero 900 ingurura heltzen gara.
A. Noiztik zara HegoEuskal Herriko taldeen idazkari nagusia?
F.A. Ez naiz ondoegi gogoratzen baina hiru edo lau urte izango dira jadanik.
A. Gure gizarteak dituen ezaugarri bereziek zer nolako tartea uzten diote AI bezalako erakunde bati?
F.A. Egia da Euskal Herriko egoera nahiko berezia dela, baina badira mota honetako lana egiteko prest daudenak. Gure tartetxoa egiten ari garela uste dut. Estatu espainiarrean, adibidez, lehen bazkideak izan zituen herrialdeen artean Euskal Herrikoak zeuden. Elkartasun handiko herria dugu hau, eta ez gure inguruko gaietan soilik. Mugen gainetiko arazoez ere arduratzen gara.
A. Zer nolako harremanak dituzue Euskal Herrian funtzionatzen duten ekimen herritarreko talde desberdinekin?
F.A. Onak. Begirune handia diegu mota honetako ekimenei. Hala ere, esan behar da guk ez dugula inolako harreman berezirik hauetako inorekin. Behin baino gehiagotan saiatu izan dira zenbait komunikabide AI eta Amnistiaren Aldeko Batzordeak nahasten, biak bat izango balira legez. Eta guk ez dugu loturarik beraiekin. Beraiek ere preso politiko batzuen alde aritzen dira, baina guk arlo gehiago ere ukitzen ditugu, eta beste funtzionamendu bati jarraituz. Berdin gertatu zaigu duela gutxi Bakearen Aldeko plataforma zibikoarekin. Partaideen zerrendan AI agertzen da partaide gisa, eta guk ez dugu zerikusirik izan plataforma horrekin. Gure artean ideologia eta alderdi guztietako jendea dago, eta ezin gara horrelakoen bultzatzailetzat azaldu. Guk beste maila batean lan egiten dugu.
A. Zertan ari zarete lanean une hauetan?
F.A. Laster hasiko dugu indigenismoari buruzko kanpaina bat. 500. mendeurrena betetzen dela eta, inoiz egin den sarraskirik handienaren salaketa egin dugu. Izan ere, badirudi askok punto hori ahaztu egin dutela. Gainera, gaur egun ere indioen egoera oso latza da. Indarkeriak egiten dira oraindik, eta inork ez du ezer esaten.
Amagoia Iban

NORTASUN AGIRIA
36 urte ditu iruindar honek
Gaztetan boy scout-a izan zen, eta ondoren gazte talde anitzetan egon zen
1978tik da Amnesty Internationa:-eko partaidea
Bere ametsa: egunen batean AI bezalako erakundeak alferrikakoak bihurtzea giza eskubideak guztiz gordetzen direlako
Betidanik izan du Latinoamerikari buruzko jakinmina
Mekanikaria, fabrika batean lan egiten du, muntaketan
Hegoamerika osoan zehar bidaiatu du
Amagola Iban
34-38


GaiezGizarteaGiza Eskubi
PertsonaiazARMENDARIZ3
EgileezIBAN1Gizartea

Azkenak
Gazara Martxako Euskal Herriko ordezkaritzaren komunikatua Egiptotik
Okupazioa dagoen bitartean, erresistentzia egongo da

Euskal Herriko ordezkaritza gara Gazara Martxan. Egiptora etorri gara mezu argi batekin: genozidioa salatzeko, blokeoarekin amaitzeko eta Israel estatu genozidarekin harreman guztiak eteteko exijitzeko.

Gure elkartasun ekintzaren aurrean, aginte sionistaren eta... [+]


Donostiako Guardetxearen epaiketa urriaren 7an izango da

Donostiako Udalak jakinarazpena bidali dio Alde Zaharreko Gazte Asanbladari, epaiketaren data zehazteko. Asanbladak azaldu duenez, epaiketa aurreko hilabeteetan ezin dira desalojatuak izan, epaileak agindua eman arte.


Egiptok Gazarako martxaren aurkako errepresioa gogortu du, ekimena amaitutzat eman badute ere

Antolakuntzak salatu du Poliziak jarraitzen duela martxako partaideak atxilotzen eta tratu txarrak ematen. Kezka berezia agertu du Saif Abukeshek martxako presidentekidearen egoeragatik: astelehen arratsaldean atxilotu zuten, tratu txar “larriak” eman... [+]


Elkarretaratzea egingo dute Muxikan, jaietan gizon batek hainbat adin txikiko neskari eginiko sexu erasoak salatzeko

San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.


Yala Nafarroak jaurtiko du sanferminen txupinazoa

Palestinaren askatasunaren aldeko eta genozidio eta okupazioaren kontrako Nafarroako plataforma izan da hautagai bozkatuena.


Elektrikari bat amiantoagatik hil zela ebatzi du Gasteizko auzitegi batek

Gasteizko Lan arloko bigarren auzitegiak ebatzi du SIS Electricidad enpresarentzat lan egiten zuen eta 2019an hil zen behargina amiantoak eragindako minbizi batengatik hil zela. Udal galdarak konpontzeaz arduratzen zen elektrikaria, eta 1999tik 2017ra lan egin zuen enpresa... [+]


Txetxu Barrios Atarrabiako presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


17 urteko neska bat elektrokutatuta hil da Araiako tren geltokian

Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.


2025-06-17 | Mikel Aramendi
“Lur arraroak” edo “mineral estrategikoak”?

Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]


Israelek Irango telebista kate publikoaren egoitzari eraso egin dio, eta Netanyahuk mehatxu egin du Khamenei hilko dutela

Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]


2025-06-17 | Gedar
“Parte hartzeko dugun eskubidea aldarrikatzen jarraituko dugu, eta aurten ere ez gara jaietatik kanpo geratuko”

Ehunka lagun mobilizatu dira berriz Gasteizen, txosnetan GKSren eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistaren aurka mantentzen duten betoa dela-eta, irtenbide bat aldarrikatzeko.


Herri Sanferminak festarako prest

O plazan garatuko dute egitaraua. Bazkariak, bertso saioa, txikientzako antzerkia, pilota txapelketa, herri olinpiadak eta elektrotxarangak izango dira, besteak beste.


EAEko Kultura Sistemaren Legea, Espainiako eskuinaren esku?

Jaurlaritzak lizitaziora atera zuen proiektua, “lan teknikoegia” delako. Ia 80.000 euro jasoko ditu Estudio Jurídico Gabeiras y Asociados SLP enpresa madrildarrak, “egoeraren diagnostikoa” eta legearen hasierako proiektua egiteko. Enpresa horren... [+]


“Irunen alarde gatazkarik ez dagoela diotenen asmoa da gaiari garrantzia kentzea, inor busti behar ez izateko”

Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]


Eguneraketa berriak daude