Búsqueda de financiamento estable para durar
- Gerediaga xa anunciou no Parlamento Vasco a principios de xuño que a Feira de Durango tiña graves problemas económicos e económicos para a súa celebración. O atraso en outubro da decisión de aumentar a subvención puxo en xaque o actual modelo da feira. Tras a reunión convocada polo viceconsejero de Cultura do Goberno Vasco, Joxean Muñoz, e aínda que non aceptou todo o solicitado, deuse un paso adiante na resolución. A feira, que cumpre medio século, creou un debate: a quen corresponde garantir a duración da feira?
A petición da asociación Gerediaga chegou ao Parlamento Vasco da man de EH Bildu, o pasado 13 de xuño. Non como proposición legal, o obxectivo era tramitar 70.000 euros máis, ademais dos 80.000 que xa se entregaban á feira. Fronte á oposición de PSE, pp e PNV, a proposta non prosperou, a decisión dos políticos atrasouse até outubro, e os promotores da feira acenderon todas as luces vermellas. Que tipo de mercado vaise a organizar si até un mes e medio antes non se sabe que diñeiro vaise a recadar?
Así as cousas, o viceconsejero de Cultura do Goberno Vasco, Joxean Muñoz, convocou a reunión o pasado 24 de xuño. A reunión foi longa, e entre outras cousas, Muñoz comprometeuse a aumentar a subvención de 80.000 euros a 120.000. Ademais, comprometeuse a incrementar esa cantidade nos próximos anos.
Feira que cumprirá 50 anos
O sucedido no Parlamento Vasco puxo en dúbida o modelo actual da feira, que inclúe, ademais dos postos de venda, Saguganbara, Irudienea, K@bia e Ahotsenea.
Gerediaga Elkartea non só recibe axuda do Goberno Vasco, senón tamén das empresas privadas e do resto de institucións públicas. En concreto, o Goberno Vasco ha optado por igualar a cantidade de 120.000 euros que outorga a Deputación de Bizkaia ao Executivo autonómico. A Deputación de Gipuzkoa, pola súa banda, destina 30.000 euros á feira e o seu responsable de comunicación, Argi Dorronsoro, asegurou que “o noso compromiso é manter esta subvención nos próximos anos”. Por outra banda, Gerediaga Elkartea non se sumou á convocatoria e espérase que nos próximos días Martín Garitano tamén convoque unha reunión. A Deputación de Álava apenas dá 1.500 euros e do Goberno de Navarra non chega nin un só euro.
Joxean Muñoz puxo en valor o carácter nacional da feira e afirmou que necesita a colaboración de todas as institucións públicas. “Coincidimos coa viceconsejera de Cultura pero iso hai que equilibralo e acordalo entre todas as institucións públicas”, di a parlamentaria de EH Bildu Estitxu Breñas. “En Durango reúnese xente vinda de todo Euskal Herria, ten un carácter nacional, claro, e a cofinanciación entre todas as institucións paréceme a máis lóxica. Pero iso é unha petición moi afastada da feira”, di Gotzon Barandiaran, até agora xerente de Ahotsenea.
Parece que é un financiamento estable e un acordo entre todas as institucións públicas a forma de sacar a feira dunha situación económica tan complicada que garantiría a súa duración.
A vontade política dalgúns quedou ao descuberto e, como consecuencia diso, o PNV viuse incómodo a si mesmo. A asociación Gerediaga considera que a Feira de Durango non recibe suficientes axudas das institucións vascas, e ve necesario un acordo entre elas, xa que cada ano teñen que acordar as subvencións das institucións públicas, o que xera un gran malestar na asociación.
Ao parecer, a feira mantén o modelo actual. Segundo Gotzon Baradiaran, “as institucións públicas teñen a obrigación de colaborar coa feira. En lugar de mellorar a infraestrutura, estamos en peores condicións”.
O propio modelo a debate
No centro do debate, o viceconsejero Muñoz referiuse ao propio modelo da Feira de Durango 2010. Na súa opinión, hai que reflexionar sobre o modelo da feira. Pola contra, Estitxu Breñas de EH Bildu non está de acordo: “Nós sumámonos ao modelo de espazos creativos, que estimulou, enriquecido e atraído a máis cidadáns. Non pomos en cuestión a súa viabilidade, parécenos que é cuestión de vontades e decisións políticas. Hai que reflexionar sobre o modelo de financiamento da feira, e ao redor disto, EH Bildu reivindica o acordo para a feira, é dicir, o financiamento estable, tal e como reclaman os axentes de Gerediaga”.
Segundo Gotzon Barandiaran, “a feira xa ten modelo. Que digan que modelo cren que necesitarían. E si temos que falar entre todos, falemos, pero non só do modelo da feira, senón tamén do resto de modelos subvencionados polo Goberno Vasco. Digamos, por exemplo, por que cada ano se destinan 3,8 millóns de euros ao museo Guggenheim”.
O dato está aí: Co diñeiro recadado polo museo Guggeheim pódense realizar 60 feiras. En opinión de Barandiaran, “á cultura en eúscaro só dánselle as faragullas”.
Este ano, a feira cumpre 50 anos e móstrase precavida. A dependencia dos fondos públicos non beneficiou á feira. “Vemos moitas veces a cultura ligada ao diñeiro público, pero aquí calquera empresa recibe diñeiro público, mesmo aquelas que non teñen nada que ver coa cultura. O que a cultura achega á sociedade é a educación, a convivencia, a creatividade, o camiño para ser máis felices... A cultura ten moitos valores, pero non nos parece que sexa así. A cultura sempre é a máis castigada, os maiores recortes fanse nese ámbito. Hai que apoiar con seriedade os proxectos culturais que achegan”, explica Breñas.
Nola baloratuko zenuke Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburuordearekin izandako bilera?
Lan bilera berezia izan zen, gauzak bere lekuan jartzeko, eta batez ere, konponbideak bilatzeko balio izan zuena. Finantzaketari lotutako bilera izan zen; nork, zenbat, noiz galderei erantzuteko ahalegina. Alde horretatik, aurrepauso garrantzitsua eman zuen Jaurlaritzak, azokak 120.000 euro jasoko zuela hitz eman baitzitzaigun.
Nahikoa izango da azokaren egungo ereduari eusteko?
Azoka ez da erakunde bakar baten diru-laguntzaz egiten. Une honetan badakigu Bizkaiko Diputazioak eta Eusko Jaurlaritzak ehun eta hogeina mila euro emango dituztela. Momentuz, horiek izango dira azokaren laguntzaile nagusiak, baina bi erakunde horien ekarpena baino gehiago behar da azoka aurrera eramateko. Babesle pribatuak ere badira, eta horrez gain, standen alokairuak ematen duena, baina hori ez dugu jakingo iraila bukatu arte. Une honetan, beste erakunde batzuekin ari gara lanean, Gipuzkoako Diputazioarekin eta Arabako Diputazioarekin, esaterako. Durangoko udalarekin uztailaren 3an bilduko gara. Bermatuko den egungo eredua? Etxean bezala, kontu guztiak egin ondoren helduko da gure balorazio orokorra.
Eusko Jaurlaritzarekin egindako bilera aurrerapausoa izan da, eskatzen genuen diru kopuru osoa heldu ez bada ere. Gainera, Eusko Jaurlaritzaren erantzuna garaiz heldu da, eta hori oso garrantzitsua da plangintzarako, ezin baita inprobisatzen aritu. Erakunde publikoek datozen urteetan azoka aurrekontuetan sartzeaz ere jardun genuen.
Erakunde publikoen finantzaketa egonkorra aspaldiko eskaera duzue.
Urtarriletik gabiltza erakundeak bisitatzen. Ordu asko eman ditugu guztiok honetan, puntatik punta ibili gara. Urtero horrela ibiltzea ezin du elkarte batek jasan.
Azoka bikaina antolatzearen ardura gure gain hartu eta denboraz aritzen gara, eta edozeini azalpenak emateko arazorik gabe. Egonkortasun ekonomikoak izugarri lagunduko luke azoka. Enpresa pribatuek euren kontuak egin behar dituzte, zenbateko ekarpena egingo duten esan aurretik, baina erakunde publikoek minimo batzuk bete behar dituztela uste dut. Kopuruak ziurtatu behar dizkigute urtero.
Zein balorazio egingo zenuke Gerediagarekin izandako bileraz?
Azken egunotako ezinegonak garbi adierazi ditugu eta horrek beti laguntzen du ulermenean. Orain arte, Gerediagarekin izan dugun harremana ona izan da eta konfiantza hori berreskuratu da berriz ere. Gainera, bilerako gaietako bat, gure arteko harremana indartzea, sendotzea eta hurbiltzea izan da. Giro onean aritu gara.
Eskatutako guztia jasoko dute?
Aurrekoan esandakoa adierazi diet. Hau da, erakundeok, kasu honetan Eusko Jaurlaritzak, konpromiso serioa hartu behar dugula azokarekin, besteak beste egonkortasuna bermatzeko. Baina ez dugu uste erantzukizun hori geurea denik osoki. Aurtengo azokarako, Bizkaiko Diputazioaren ekarpena berdindu dugu [122.000 euro], eta hala, bi erakundeok izango gara azokaren babesle nagusiak. Horixe, aurtengo konpromisoa.
2015eko urtarriletik aurrera, hausnartu beharra dago, egonkortasuna nola eman azokari, eta etorkizuna nola bermatu. Bestetik, erantzukizuna erakundeen artean banatu beharko da. Ahalegin handia egiten ari gara, baina gainerako erakundeek ere saiatu beharko luketela uste dut, bakoitza dagokion neurrian.
Erakunde publiko guztien arteko ahalegin hori adostu eta orekatu beharra dago?
Prozesua Gerediagak gidatu beharko lukeela iruditzen zait, horrela egin du 50 urtez.
Erakunde publiko guztien adostasuna eta elkarlana bultzatzea ez ote da lan konplexua kultur elkarte batek bere gain hartzeko?
Dudarik gabe, eta horregatik, alderdi politikoek eta erakundeek horren alde lan egin beharko dute. Erabaki batzuk premiazkoak dira baina horrek ez du esan nahi hausnartu behar ez denik. Premiazkoak dira aurtengo edizioari dagozkionak, eta horiek elkarteak berak bideratu behar ditu. Bestalde, 2015etik aurrera hausnarketa sakona egin behar dugu, erakundeen ekarpenak egonkortu egin behar direlako. Eta, nahi badute, guk badugu foro bat, Kultura Auzolanean. Aldiz, aurtengoak konpontzeko, Gerediagak egin beharko du gidaritza lana. Zaila izango zaiela? Nire ustez, erakundeokin ez dabiltza borrokan. Bileran gauza asko bideratu ditugula esango nuke, eta gainerako erakundeekin ere berdintsu izan liteke.
Nola liteke Legebiltzarrean hartutako erabaki politiko batek euskal kulturaren erreferente nagusia kolokan jartzea?
Ez nago batere ados. Geredigarekin hizketan ari ginen aurretik ere. Guk deituta, bilera egin genuen otsailean, eta zulo ekonomikoa bazela esan zitzaigun orduan. Eragozpenak eta kezkak zeintzuk ziren ere azaldu zitzaigun. Eusko Legebiltzarrean gertatutakoak ez du askorik lagundu, baina ez dut uste, halaber, han agertzeak kolokan jarri duenik ezer. Proiektua haiek ikusten duten moduan planteatu zuten, eta sintonia berean jartzea eskatu zuten, irtenbidea bilatzeko. Gurekin behintzat lortu dute sintonia, eta Bizkaiko Diputazioaren ekarpena berdinduta, nolabait sendotu dugu erakundeon parte-hartze handi bat.
Lanean jarraitu beharra dago, eta sektore guztiek azoka nola ikusten duten argitu. Baina ez dut uste kolokan egon denik. Dena den, oso proiektu gutxi ari dira gorantz, ekonomikoki hazten.
Azken finean, zein zen planteamendua? 2014an egin daiteke azoka egungo ereduari jarraiki? Guregatik bai. Horixe izan da bileraren ondorio nagusia.
Levantouse da cama dun salto, coma se estivese nunha película nun flower. Saíu da habitación, foise á cociña, deulle á súa nai un bico gordo e duchouse, cantando Deus ex machina como banda sonora. Escucha na letra as auroras boreais, pero realmente hai pouco caso á... [+]
Aínda lembra moi ben como lle dixo onte a súa nai: “Iraitz, vaiche á cama, que xa é hora. E déixache o móbil, porque vas cegarche!”.
Por suposto, a miña nai tiña razón. Os ollos de hoxe non perdoan. Non pegara ollo esta noite. A miúdo, ao volverse e volver da... [+]
Estar é facer. Así o di este ano a Feira de Durango, e é certo, polo menos no caso da propia feira e tendo en conta a Euskal Herria. A presente edición é xa a 59 edición da Azoka, e o feito de que cada ano se celebre demóstrao que a Feira de Durango é unha forma de facer... [+]
A evolución que tomou Internet nos últimos 15 anos, unido ao seu modelo tecnolóxico e de negocio, fainos pensar que é unha ferramenta para incrementar os peores aspectos da humanidade. En todo o mundo creáronse axentes que non están satisfeitos con esta idea. Traballan... [+]
