Co primeiro disco ensinastes de onde sodes; viaxastes co segundo e coñecestes o de fóra; e co terceiro recollestes todo. Como será o próximo traballo?

Vai ser moi innovador. Tanto no molde como musicalmente. O noso DJ está a buscar algúns sons musicais, estamos a facer bastantes estudos para traer aquí o que se ouve fóra. Xa o fixemos en anteriores ocasións, pero nesta ocasión queremos profundar máis. Algunha canción é típica de Esne Beltza, pero gustaríanos facer catro ou cinco cancións diferentes e innovadoras. Tamén queremos cambiar os directos do ano que vén.

“Esne Beltza: sen vós nada, si estamos convosco”. Que vos achegan os seguidores?

Levamos moitos anos no mundo da música e vivimos de todo. Pero tivemos moita xente por detrás desde os inicios, e son eles os que nos dan forza para facer cancións. A recompensa é a creación dun novo disco todos os anos.

Cal é o segredo para ter tantos seguidores –e de todas as idades–?

É asombroso. Co primeiro disco tiñamos ao noso lado a xente da nosa idade; desde que fixemos a canción do Kilometroak, a mozos; e con Esne Zopak, a xente maior e maior. Os nosos concertos son raros, xa que abarcan desde os 12 até os case 80 anos. É rara e bonita.

Fai Esne Beltza world music?

É posible que mesturemos diferentes culturas. Tentamos aprender de fóra, pero tamén do que aprendemos aquí. A xente de aquí mira ao ausente, sen fixarse no que trae de alí. Pero hai que facer as dúas cousas, os de fóra teñen interese por nós e temos que demostrar a nosa identidade. Nos concertos sempre temos unha sección para mostrar a nosa, a do noso pobo.

É verdade que Esne Beltza é un grupo totalmente asembleario? Que sempre toman as decisións entre todos?

[Risas] Si, facemos reunións en todo momento. Somos moitos e non foi dito por un nin seguido polos demais. Por exemplo, si un grupo non pode dar un concerto, non chamaremos a outro trombonista.

O feito de que os membros do grupo teñan outros traballos ten os seus proles e os seus contras: non poder dar máis ao grupo, pero ter as pernas na terra en todo momento, por exemplo…

Si. Todos os membros do grupo traballamos. Na época de Etzakite vivía de música, pero non me sentía moi cómodo porque sempre estaba preocupado por como chegaría a final de mes, preocupado pola necesidade de dar concertos. Non quero ter esa necesidade, é o desexo o que quero ser. Hai dous anos fixemos moitos concertos, uns 70, e para o final démonos conta de que non estabamos tan motivados. Por iso, o ano pasado decidimos tocar menos para ter moitas ganas.

Como son as palabras de Jon Garmendia ‘Txuria’? Que lle pedides?

Txuria e eu temos unha conexión moi especial. Cando lle damos unha canción, enseguida sabe que tipo de canción queremos facer. E o mesmo sucede cando se pon música ás palabras. El é o noso autor de letras e eu son o seu autor musical. Txuria é o compañeiro número 11 da Real Sociedade de Fútbol Profesional.

En Euskal Herria, desde os anos 80, as melodías duras foron as que máis seguidores tiveron. Vós rompestes isto engadindo danza e cor?

Só estivo aquí durante moito tempo o rock. Eu escoitaba moitos outros estilos, pero aquí sempre había a mesma música –que tamén me gusta– e non nos abriamos. Agora, por fin, a xente ábrese á música e, ademais do rock, ouve moitas cousas. O Leite Negro ha saído tamén de aí, non por iso, pero si de aí.

Hai máis xente do que se cre que grita Freedom no mundo?

Máis do que un cree, pero normalmente fan calar o que quere gritar. Na viaxe aprendemos moito, por tanto, que hai moita xente gritando; e nós demostramos que tamén aquí se grita.

Que importancia ten a trikitixa e o folk vasco hoxe en día en Esne Beltza?

Máis que folks vascos, as músicas populares, diría eu, convén distinguilos. Recordo o que sucedeu unha vez que tocamos os montañeiros. Con este tipo de cancións queremos reivindicar as festas dos pobos pequenos, que somos a favor delas. Un crítico escribiu que ao tocar esa canción parecía que estabamos nun campamento de nenos. Fíxome moito dano, eu son dun barrio e esa canción é moi emocionante para os vascos. Ademais, cando tocamos, a xente comeza a cantar a canción, e iso é enerxía, forza. Iso é ambiente popular, e non folk vasco. Tamén me gusta o Folk vasco, pero non é o mesmo. Nós facemos esa canción en Bilbao, Ereñozu, Arrasate ou Xapón, para mostrar de onde somos, para alegrar o ambiente, para tocar a trikitixa, e para reivindicar as festas dos pobos, as nosas festas.

As cancións foron feitas a petición de varias asociacións, grupos e movementos sociais: Udalbiltza, Kilometroak, Piratak, Korrika… Que sente ao facer esa canción e despois cantala?

Nós non chamamos para facer esa canción, eles chámannos, e non nos sae dicir que non, sería feo, porque eles fan un traballo incrible. Tentamos facelo o mellor posible e sempre levando esa reivindicación o máis lonxe posible. A canción axuda a seguir adiante co proxecto, pero o máis importante é o proxecto en si.