Cambios na cotización á Seguridade Social

A finais de decembro o Goberno español aprobou o Real Decreto-lei 28/2018, que entrou en vigor a partir do 1 de xaneiro. Trátase dun conxunto de medidas que inciden directamente na Seguridade Social, mediante o incremento das pensións, a determinación das cotizacións mínima e máxima do ano 2019 e a reregulación da cobertura por autónomos, entre outras medidas.

A norma pon de manifesto que o Sistema da Seguridade Social está nunha situación de déficit e subliña a necesidade de incrementar a recadación en 3.150 millóns de euros. Para iso, incrementou as bases mínima e máxima das cotizacións ao Réxime Xeral da Seguridade Social nun 22% (de 858,6 a 1.050 euros) e un máximo do 7% (de 3.751,20 a 4.070,10 euros). Que significa isto? A Seguridade Social confía en incrementar a recadación para destinala, entre outros usos, ás pensións. Con todo, dado que existe un tope máximo de cotizacións, a cotización que pagan os salarios máis altos non é proporcional. Por exemplo, un traballador que gana 100.000 euros ao ano cotiza polos primeiros 52.250 euros, non polo salario total anual. Pola contra, un traballador que gañe 21.000 euros ao ano cotizará pola totalidade da cantidade recibida. No caso dos traballadores autónomos, a base mínima de cotización sitúase en 944,40 euros; no caso dos empresarios, directivos e xestores con máis de 10 traballadores, en 1.214,08 euros.

A Organización Internacional do Traballo (OIT) no seu artigo 189 especifica que os empregados de fogar deben ter os dereitos que asisten a calquera empregado. Con todo, o real decreto-lei non cumpre con esta resolución, xa que só aplica algunhas bonificacións. O Goberno do Reino de España, por tanto, non solucionou o problema e os empregados de fogar non terán os mesmos dereitos que os traballadores do Réxime Xeral.

Entre outras medidas importantes, a reforma modifica a situación dos contratos temporais e dos traballadores en prácticas. No primeiro caso, as cotizacións por continxencias comúns aos contratos inferiores a 5 días, como os que cobren enfermidades comúns, incrementáronse nun 40%. Ademais, aumenta o coeficiente de días en alta. Doutra banda, os alumnos que realicen prácticas cotizarán á Seguridade Social. Con todo, a norma non especifica quen debe pagar: o centro de ensino ou a empresa. Haberá que esperar a que se dea un desenvolvemento da norma.

Incremento do salario mínimo

O Decreto-lei 1462/2018 supuxo un incremento do salario mínimo de 900 euros mensuais ou 30 euros diarios. Só se terá en conta o que se cobra en efectivo, non podéndose pagar en metálico unha cantidade inferior a esa mínima (por exemplo, no caso de que se abone en xéneros).

Segundo os convenios colectivos de 2016 e 2017, que serven de referencia, a estes 900 euros seralles de aplicación un incremento anual do 2%. Ademais, o salario por traballar en domingos e festivos non chega aos 900 euros e abonarase de forma diferenciada. Non hai que esquecer que este incremento corresponde a unha mensualidade de soldo, e que tal e como establece o convenio colectivo establécese en dúas pagas extraordinarias, cun mínimo de 1.050 euros brutos ao mes.

Cando se expuxo a subida, as patronais e os economistas de dereitas mostráronse en contra da medida ao considerar que destruiría emprego. A evidencia empírica mostra o contrario: non afecta negativamente a todo o emprego e aumenta a produtividade a longo prazo, Iván H. Tal e como analizou Ayala no seu artigo “Verdades e mentiras da subida salarial mínima”.

Novidades en Inspección de Traballo

No verán do ano pasado aprobouse o Plan Director da Inspección de Traballo para os anos 2018-2022, no que se definen as liñas de traballo a seguir durante devandito período. Poranse en marcha 55 medidas e haberá que prestar especial atención ás inspeccións en 5 áreas.

O primeiro bloque está dirixido a evitar a fraude nos contratos eventuais. Para iso, darase un maior control dos datos de contratación e investigarase ás empresas cunha alta contratación a curto prazo. A segunda contén medidas para loitar contra os abusos que se producen no ámbito da xornada. Entre outras medidas, será obrigatoria a inscrición das horas traballadas nos contratos a tempo parcial. No terceiro analizarase a subcontratación das actividades das empresas, especialmente en materia salarial. A igualdade será a base da cuarta para reducir a brecha salarial por razón de sexo (14,2%) e analizar os procedementos internos en caso de acoso sexual. Por último, analizarase a situación dos bolseiros na economía mergullada.

Desconexión dixital

A Lei Orgánica 3/2018 supuxo un gran cambio no tratamento dos datos persoais, non excluíndo o ámbito laboral. No artigo 88 abórdase o dereito á desconexión dixital para que se respecte o período de descanso fóra do horario de traballo. Este dereito regularase a través de convenios de traballo. A empresa deberá determinar o tipo de desconexión e pór en marcha unha campaña de formación e sensibilización. Devandita desconexión será de gran importancia cando se traballe fóra do centro de traballo.

Que é a desconexión dixital? Non recibir mensaxes de traballo (whatsapp e correos electrónicos) fóra do horario laboral, por exemplo, ou limitar a súa dispoñibilidade. Noutros países o debate sobre este tema está moi desenvolvido e xa se están tomando medidas.

Francia é pioneira. A lei púxose en marcha en 2018 e é aplicable a todas as empresas. En 2014 os sindicatos e as patronais acordaron incluír este tipo de cláusulas nos convenios colectivos, que se xeneralizou na aplicación da norma estatal.

No Reino de España, en cambio, dise que haberá que pór en marcha, pero a aplicación práctica déixase en mans dos convenios laborais. Cal é a conclusión? Que non se garante a desconexión dixital a curto prazo. Ademais, dado o rumbo da negociación colectiva, non parece que se vaia a abordar de forma profunda e seria, xa que a patronal española CEOE en 2017 dixo que en determinados sectores e traballadores non se podía aplicar este dereito.

Neste artigo resumimos as principais conclusións ás que pode dar lugar o Decreto 3(2018, en base ao informe elaborado polo Colexio Vasco de Economistas.

Esta reportaxe foi publicado polO Salto e trouxémolo a Euskadi grazas a licénciaa CC-By-SA.