Paulo Iztuela: «Arazoa Ez Da Ikastola; Nazional Eta Pribatuak Dira»

1983ko urriaren 30an

Pablo Iztuetari elkarrizketa.
Paulo Iztuela: «Arazoa Ez Da Ikastola; Nazional Eta Pribatuak Dira»
«Edozein bide hartzen delarik ere oso oso inportantea da, eta ikastolen historia erreibindikatiboak hala frogatzen du, gurasoen partaidetzari eustea, hau da, oinarri sozialari. Hori galtzen bada galdua daukagu dena.» Honela mintzo dena Paulo Iztueta dugu, bai EIKE eta bai EEPAren alde nahiz kontra aritu zaiguna. Bere proposamenak luzarora begira egindakoak dira. Ikastolen auzi honetan kabida dutelakoan gaude.
ARGIA.–Ze kritika egiten diozu EIKE proiektuari?
PAULO IZTUETA.–EIKEren arazoa batez ere ikusten dut, begira, lehendik ere pauso batzuk emanak ziren; lehen komenioak eta beste zenbait gauza ziren eta Euskal Gobernutik etorri den zenbait arau eta zenbait jokabide horren linean ikusten dut, beraz EIKE ez da lehenengo proiektu bat, baizik eta zenbait urratsen ondorio bat. Nolabait Euskal Gobernutik ikastolak instituzionalizatzeko urrats bat. Behar bada ez azkenekoa, baina ez eta ere aurrenengoa. Eusko Gobernuak bere esku hartu nahi du Ikastolen arazoa.
A.–Bai, eta?
P.I.- Zentzu horretan EIKEk fase berri bat ezagutzen du. Eusko Gobernuak bere historia du eta nolabaiteko agintea erakusten du, eta eskaintza konkretu bat egiten du. Eskaintza mugatu bat dudarik gabe. Alde batetik Eusko Gobernua bera mugatua delako botere aldetik eta Madrila begira, eta ondorioz mugatua ikastolari begira. Eta proiektu hori mugatua da bestalde bere antolakuntza aldetik hain zuzen ere bere eskaintza egiterakoan bere kondizioak eta baldintzakjartzen dituelako. Prozesoan ere faseak egon dira. Gobernuak aurrena aurre proiektu bat egin zuen, proiektua gero eta azkenik beste proiektu bat ere agertu da Ikastolen Federazioaren bidez. Proiektua oso hertsia zen ikastolako zuzendariak besterik ez zuelarik errepresentatibitatea e.a., baina geroko beste honekin reajuste bat etorri da pittin bat demakratikoagoa eginaz.
A.–Halaz eta guztiz ere mugatua da zure iritzirako.
P.I.–Mugatua da alde batetik, botere aldetik, eta bestetik ikastolaren kontrola oso zehatza delako. Bai, eskaintza sujestiboa da alderdi ekonomikoari erantzuten diolako, eta nik uste dut larrialdi ekonomikoan dauden ikastola askorentzako erantzun bat dela, nahiko erraza, baina ez inondik inora ikastolak behar duen erantzun praktiko eta funtzionala. Eta etorkizunerako ...ez.
A.–Zergatik ez?
P.I.–Bada lehenengo, Euskal Gobernuaren agintea murriztua delako eta oso erlatiboa. Euskal Gobernua aipatzerakoan, ipsofakto, Nafarroa kanpoan geratzen delako. Hain da inportantea hau ze ezin duela plan bat egin ikastolaren izenean.
A.–Iparraldea ere kanpoan geratuko litzateke...
P.I.-...Eta Iparraldea ere kanpoan geratzen da eta hor ere Euskal Herriaren zatiketa dator. Zatiketa ez da aurrera pauso bat baizik eta atzera pauso bat. Euskal Gobernuaren jaiotza bera da hankabakarra. Eta gero, daukan boterea mugatua da eta horregaitik bere ahalmenen neurrian agertzen den haur bat da proiektu hori, nolabait bere giroko ikastola batzuk babesteko. Zentzu horretan bai, pribilejiatzen du sektore bat baina ez sektore guztiak. Ez Euskal Herria. Helburua Euskal Herri osoa euskalduntzea baldin bada, murriztua dago, aipatu arrazoietaz aparte, ikastolen babeste horretatik biderik zabaltzen ez duelako euskal eskola publikoaren alde. Ez faserik, ez biderik ez ezer markatzen duelako. Ea nola euskaldundu Eskola Nacionalak eta aparte Pribatuak!. Eta alde horretatik ez da biderik ikusten. Euskal Herri zatitu horretan beste zati bat egiten du hau sekulan ere euskaldunduko ez duena.
A.–Eta EEPAri buruz zer?
P.I.–EEPAri buruz bi ohar egingo nituzke: sortu zen EEPA, presentatu zena, eta EEPAk nahi lukeena. Uste dut bi gauza arras diferenteak direla. Sortu zen EEPA asmo bat bezala sortu zen, eta ez planteamentu teoriko gauzatu bat bezala. Ez dut uste behintzat. Esperientzia baten ondotik sortu zen, behar larri baten ondoan eta proiektu murriztu horren beste alternatiba bat bezala. Nere ustez zenbait akats aurrean eta barruan zituela sortu zen.
Dohaintasuna, Publikotasuna eta eskatu ziren bere garaian baina zehaztu gabe. EEPAren proiektoa, Euskarazko Eskola Nazionala asmo eta helburu bezala uste dut hori dela asmo bakarra; hori dela helburu zuzena. Besterik ez dago niretzat. Eskola Nazionala egin eta Euskalduna izatea...ba proiektu horretan ezin murriztu ditugu, helburu bezala behintzat, Nafarroa eta Iparraldea.
A.–Goazen gauza konkretutara ordea.
P.I.–EEPA gaurko koiunturan presentatu da. Madrilgo Gobernuak eta Eusko Gobernuak eskaintzen dutenaren aurrean. Nolabait esateko planteamendu erreformisten barruan. Orduan, nahiz eta helburuak argi markatu EEPAk, problema asko ditu. Problema tekniko eta politikoak.
A.–Zeintzuk dira problema politikoak?
P.I.–Bai Gasteizen bai Madrilen dauzkate irakaskuntzari buruzko planteamenduak. Gatazkarik egongo balitz, bai EEPAren kasoan bai EIKErenean, Madrilgo Gobernua nagusituko litzateke. Beraz EEPAk dioena, funtzionarioak lehengoak mantentzea, eredua berdina izatea, ikasleak ez zatitzea eta guztiori, orain oraingoz PSOEk ahoz emandako aginduak eta promesak dira. Ez dago legean deus idatzirik. Berdin Eusko Gobernuarekin, beti bestearen baldintzapean jokatzen ari da; «Baldin eta errespetatzen badu...». Baina azken batean erabakiko duena izango da indarren erlazioa. Eta arriskutsua da alde horretatik. Honekin esan nahi dut gure planteamenduak urrutira begira egin behar ditugula, eta nahiz eta orain erreformaren bidetik ibili errealistak izan behar dugula, eta pentsatu behar dugula noizpait etendurarekin egin behar dugula topo.
A.–Eta urrutirako begirada horretan zer ikusten duzu?
P.I.–Hor sartzen gara ja bigarren fasean edota maila teknikoan. Euskal Herrian jende gehiena erdalduna da. Lehen mailako irakaskuntzan euskaraz ari dena 11 da. Ikastoletako jendea, zeren eta B ereduak praktikoki ez du fruiturik eman eta besteak ere ez. Eta hor dagoena zera da: arazoa ez da ikastolena. Arazoa da ikastola ez direnena. Gaur egun eskola publiko eta pribatuena. Eta problema dira horko ikasleak, batzuk euskaldunak, besteak ez, eta horko irakasleak. Horregatik diot oinarrizko planteamendua dela, gerorako ezin utzizko problema dela, gaurdanik pentsatzea, eta problema teknikoa da, hainbeste urteren buruan hainbat ikaslek zenbat irakasle euskaradun behar dituen. Problema da behar hainbat irakasle euskaldun ez daukagula eta horiek sortzeko bideak jarri behar ditugula. Berriak sortuz ala lehengoak euskaldunduz. Eta beste problema da lehengo irakasle hauek euskalduntze prozesu horretan sartu nahi ez izatea. Orduan horiekin eta administrazioarekin egingo dugu topo. Medioak jarri behar dira baina euskaldundu nahi ez badute...Nere hipotesia da haur guztien irakaskuntza osoak euskaraz izan behar duela. Eta euskaraz bakarrik. Garbi eduki behar dugu monolinguea izan behar duela.
ARLANTZ J. MOLLARRI
24-25

GaiezGizarteaIrakaskuntzEskolakEuskal Esko
GaiezGizarteaIrakaskuntzEskolakIkastolakIkastolak
PertsonaiazIZTUETA1
EgileezARLANTZ1Gizartea
EgileezMOLLARRI1Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude