Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko maiatzaren 01an
Xabier Kintanarekin Eginiko Elkarrizketa
Gauza berria da euskara Unibertsitatean sartzea, eta behar den bezala gelditu arte, hori da Batzordearen egitekoa.
Gaur egun, egiteko garrantzitsuenak dira Fakultate desberdinetan euskarazko irakaskuntza finkatzeko egiten diren proposamenak aztertu, egiten ez direnean antolatu, eta informe bat pasatu Unibertsitatearen Gobernu Batzordeari beronek aurrera atera ditzan.
Beraz. Batzordea berez aholkularia da. Honez gainera, Batzordearen egiteko hat bada Unibertsitatean euskarak izango duen status-a edo Estatutua antolatzea.
Beraz, egin behar duguna da ikusi hemendik aurrera hizkuntza biek zenolako estatutua duten, zenolako egoera. Hortaz nik esango nuke helburua oso erraza dela. Berdintasun kriterio batekin, unibertsitatera datozen, edo bertan lanean ari diren hiztun guztiei, eskubide berberak eskeini behar zaizkie. Horrek ez du esan nahi, berez berdintasuna aplikatu behar denik, zeren, badakigu zer gertatzen den berdintasunarekin: hamar dituenari eta ehun mila dituenari bostna emanez gero, ez ditugu bedintzen. Berdintasuna aplikatzen dugu baina lehen asko zuenak beti gehiago izango du.
Nik uste dut, nolabait esateko, bai erdara eta bai euskara parean geldi daitezen zenbait urtetan euskarari orain arte izan ez dituen baliabideak indartu, gehitu eta bilatu behar zaizkiola, helburuz biak parean geldi daitezen. Hau da, euskaldunak eta erdaldunak nork bere hizkuntzan zerbitzu, irakaskuntza, publikazio eta administrazio harrera guztiak izan ditzan. Hori da helburua.
Horretarako, berdintasunezko printzipio horren ondoren artikulatu bat ezarriko da: eskubide orokor hori zertan oinarritzen, mamitzen den azpimarratuaz.
Gainera hizkuntza biak Estatu horretan ez bada, beste batetan ofizialak izaten dira. Demagun, Errumanian errumanieraz gainera, txekoa, hungariera, poloniera eta alemana ere mintzatzen direla. Errumanian bizi diren milioi bat hungariarrek Hungarian, hantxe hungarierak ofizialtasana duenez gero, azpiegitura guztiak eginda dauzkate (testuliburuak, etab.). Bakarrik pasatzea da.
Errumaniako alemaniekin beste horrenbeste gertatzen da. Alemanian duten azpiegitura Errumaniara eraman dezakete.
Gauza bera esango nuke Puerto Ricoz. Antza denez, han ingelesa da nagusi eta hango gaztelania berriz, ahul samarra dago ingelesaren presiopean. Baina bertako erdaldunak nahi izanez gero, Espainiako Unibertsitatean erabiltzen diren erdal testuak, baliagarriak diren lez, eraman litezke.
Alde horretatik beraz, munduan Euskal Herriaren antzekoak ez dagoela kasu asko esango nuke. Agian Katalunyan daukagu halako zerbait. Katalana, Katalunyatik aparte, Andorran da ofiziala, baina han ez dago Unibertsitaterik, eta beraz, katalanek barrutik egin behar dute lan hori, guk egin behar dugun bezala, hau da, euskara Euskal Herritik aparte ez da beste inon mintzatzen.
Beste Unibertsitatetatik jasoko ditugun datuak izango dira, zenbait kasutan, honako aplikatzeko onak baina seguraski barne lana izango da gurea. Eredu eta orientabide gutti aurkituko dugu munduan seguraski.
Euskararako Batzordearen barnean azpibatzordeak eratu dira. Bi izan dira, oraingoz, sortutako azpibatzordeak: Euskararen Estatuturako azpibatzordea eta Irakaslegoaren Eskoletako azpibatzordea.
Estatutuaz aritzen den azpibatzordean dauden partaideen artean, legegizon bat aurkitzen da, Edorta Cobreros, arazo juridikoetaz kontseilatzen duena.
Bigarren azpibatzordea, Gasteiz, Donostia eta Bilboko Eskoletan Euskal Sailetan diharduten zenbait irakaslez osaturik dago. Hiru Magistergo Eskoletan euskararen prozedura luzea izan da. 1979. urtean Euskal Filologia sortu zen, eta 1981-82. ikasturtean, edozein espezialitate euskaraz egiteko aukera eman zitzaien zetozen ikasle berriei (Donostian eta Bilbon batipat).
Baina momentuan hiru Eskoletan egoera bera ez dagoenez, arazo amankomunatu bat hartzea erabaki zen: erdaldunen euskalduntzea, euskaldunen eta irakaslegoaren plangintzak aurreragorako utziz.
Euskararako Batzordeak bigarren azpibatzorde honi eman zion lehentasuna, maisu-maistra euskaldunak ateratzea duen garrantziagatik.
Honela, kurtsoaren amaiera ez bada arinegi hurbiltzen, datorren ikasturtean Unibertsitate Barratiko hiru Eskoletan erdaldunekin jarraituko den plangintza erabakiko da, euskararen onurarako behar diren ahalegin guztiak eginez.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Bereziartua
#2
Mikel Garcia Idiakez
#3
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
2024-04-30
ARGIA
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
34.000 palestinar baino gehiago hil ditu Israelek urriaren 7az geroztik Palestinan, eta beste milaka dira desagerturik edota larri kolpaturik. Jarraipena egiten ari gara.
2024-04-30
Zigor Olabarria Oleaga
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
Israelek 40 eguneko su-etena eta preso trukea eskaini dio Gazari, baina akordioa lortu edo ez Rafah inbadituko dutela adierazi du Netanyahu lehen ministroak. AEBk eta Erresuma Batuak Hamas presionatzen ari dira Israelen eskaintza onar dezan. Astelehenean 47 palestinar hil zituen... [+]
2024-04-30
ARGIA
Hil egin da Artzentalesen zauritu zen basogintzako langilea
Langilea larri zauritu zen apirilaren 24an, eta astelehenean, hilak 29, hil da. 22 urte zituen eta sektorean bi hilabete soilik zeramatzan lanean. 2024 urtean hildako 22. langilea da.
2024-04-30
ARGIA
Eneko Bidegainen 'Bichta éder' eleberriak jaso du 111 Akademiaren Saria
Karmele Jaioren Maitasun kapitala-rekin lehiatu da finalean. 2023ko “libururik gogokoen” izendatu dute Bidegainen “bihurgune askotako” thriller politikoa 111 Akademia osatzen duten literaturazaleek.
Eguneraketa berriak daude