E.H.E.: «Labaienekin Izan Gara»

1982ko abenduaren 12an

Euskal Herrian Euskaraz taldeko partaide batzuri elkarrizketa

E.H.E.: «Labaienekin Izan Gara»
Telebista noiz?
"Arrano Beltza" euskal-tokian antolatzen dira, tarteka bederen zenbait bilera, kultur ekintza batzu eta hamaika afaritxo... Ez dugu beti MASOKAK izaten jarraitu behar, denetik egin behar da mundu honetan afari onak ere bai...
Alde Zaharrean baso-erdi bat hemen, txikito bat han, gauza da azkenean "Arrano Beltza"n bukatu genuela eta han ji-ji eta ja-ja artean afari-merienda bikaina egin genuen, eta purpurina kolorezko sagardoa eta ardo gorri gorriz lagundurik honko elkarrizketa informala sortu zen Euskal Herrian Euskaraz taldeko partaide batzurekin.
A.- Aizue! Zer moduz Labaien jaunarekin izan duzuen bileran? Ba al duzue zerbait kontatzekorik?
Lasai.- Beno! Nik zerbait bazekiat horretaz baina gauza oraindik ongi aztertu beharra zegok eta ni ez nauk inor hortaz hitzegiteko.
Abendua.- Noski! Egia da orain dela gutti Labaienekin elkarrizketa luze bat izan dugula baina egia osoki esateko han ez ginen gu bakarrik izan, egunkarietan irakurriko zenuten zeintzu ziren besteak... Beraz ezin dugu hitzegin ez gure taldearen izenean eta ez da ere besteenean ere, hitzegitekotan gure ideiak eman ditzakegu eta informalak garenez, nahiko informalki.
A.- Bai erdal prentsaren bidez jakin genuen nortzu izan ziren han; dena den gaia mamitsua da eta konta iezaiguzue zerbait.
Martsaso.- Beno! Hi pertsonalki dela. e?
A.- Bai, bai, baina tira! guk ez diagu zuek bezalako piztirik jaten eta...
Lasai.- Begira! Iaz kristoren kanpaina muntatu genuen "Gabonetarako telebista-irratiak euskaraz", lema pean, eta pentsatu diagu arazoa gaur egun ere pil-pilean dagoela eta beharrezkoa genuela nola eta nondik nora bideratu nahi duten EITB. Geu bakarrik joan beharrean beste talde batzurekin jarri ginen harremanetan, ez indar haundia egiteko asmoz bakarrik. buizik eta EITB ikastolei eta euskararen arlo desberdinetan lanean ari diren beste gainontzekoei ere asko axola zaielako.
Martsaso.- Oso ondo dago bakoitza bere arloan lanean saiatzea, batzu irakaskuntzan, beste batzu lantegietan, beste batzu prentsan, etab..., baina baditugu helburu komun batzu, eta benetan lortu nahi baditugu bidea elkarrekin egitera behartuak gaude.
A.- Joan, joan zineten, baina... etorri nola?
Abendua.- Joan-etorriak autoz egin genituen, modan dagoenez; eta han egondakoek esan digutenez harrera nahiko ona egin zieten. Elkarrizketa luzea eta patsadatsua izan omen zen. Herri honetan arraro samarra baina optimistak itzuli ziren. (batzuren iritziz optimistegi).
Lasaia.- Hara joandakoek Labaieni galdera hauek egin zizkioten.
1.- Euskara eta euskal kulturarekiko Plangintza Orokorra zein den.
2.- Orain datorkigun ETB honetan:
a.- zein euskara erabilko den.
b.- zein ordutan izanen diren emankizunak.
d.- zein alor jorratuko dituen.
e.- zein hedadura geografikotan ikusiko den.
A.- Bazegok zeri erantzuterik, e? Galderak egin ondoren Labainek kontatu al zizuten zerbait?
Abendua. Guk eskatu bezala Kontseilaria ofizialki eta idatziz ematekotan geratu zen, eta hori gertatu arte han entzundakoaren berri ematera mugatuko gara:
Martsaso.- Emanaldiak haseran eta Urtarrilean hasiaz ordu t'erdikoak izango dira: lehenengo urtea behintzat esperimentala izango omen da: eta 1983ko Abendurako emisioak lau ordukoak izango direlakotan daude arratseko 7etan hasi eta gaueko 11etan bukatuz.
Lasaia.- Telebista honetan ikusi ahal izango diren programak hiru ataletan bana ditzakegu:
Entretenigarriak: programaren %tik 60 g.g.b., dagoenekoz material guzia euskaratua omen dute, Xabier Mendigurenen ardurapean.
Berriak: %tik 10 osatzen dute, eta legeak agintzen duen bezala erdizka: 15 minutuz españolez eta beste 15 euskaraz, hemen ere erabiliko duten euskara batua izango dela diote.
Erreportaiak: %tik 30. Dirudienez hau izan daiteke atal arriskutsuena ez bait dute oso garbi oraindik, erdal pertsonei egindako elkarrikusketa "off de record" sistemataz baliatuko diren ala ez. Ezezkoa ateratzekotan, honek zera esan nahiko luke: erdara eta euskalkiak barra-barra erabiltzeko arriskua legokeela, eta asma genitzake zer-nolako ondorioak ekar ditzakeen.
Abendua.- Hi, ez al haiz nekatu hitzegiteaz? Orain nere txanda duk. Ematen duenez alor guziak jorratuko ditu, giza hesparru guzietara zuzenduko da, baina ni Sto. Tomasekin bat nator: "lehendabizi ikusi, gero sinetsi ".
Martsaso.- Ez nekien santoen esaldiak hain ongi ezagutzen zenituenik, "Argia"koekin zenbat gauza ikasi dituzun, e?
Non ikusiko den? Bada, esan zigunez nola ez "comunidad Autónoma" osoan; Herribeherara ondo iritsiko litzateke, Iruiñean ikusteko berriz, posteren bat jarri beharko lukete bertako Udalaren baimenarekin, klaro! Ipar Aldeko kostaldean, Baionaraino helduko da baina euskal lurra menditsua den horrekin problemak azalduko lirateke Barne aldean ikusteko.
Lasaia.- Hori da dena modu labur batean esana. Dena den, erantzun ofiziala bidaltzekotan geratu zen, eta oraingoz ez dugu horren arrastorik.
A.- Eta zer diozu guzi horretaz?
Abendua.- Berriz! Zer nahi duk esatea? Guk geure iritzi pertsonalak ematen ahal dizkiagu hemen. Eta behar bada, hortan ere ez gaituk denok ados egongo.
Martsaso.- Begira! Eskeintzen dutena ez da osoki guk eskatzen genuena. Guk esaten genuen eta esango dugu Euskal Herrian baditugula telebista kate bi español hutsez, beraz minimoki beste kate bat euskara hutsez eskatzen jarraituko dugu. Baina Labaienek berak orain berriro hor barna esan duenez, hori "Hablar con las barbas del DiosPadre" omen da. Joño! ba hilabete batzu lehenago ez zuen hori esaten; nonbait garai hartan "Dios-Padre"k ez zuen bizarrik, edo tartean beste bizardun batzu agertu dira...
A.- Zuek beti kexu, hain gaizki al dago bada eskatzen dutena?
Lasaia.- Ene ustez, agindutakoak betetzen badituzte, beno ba... tira!
Martsaso.- Arazoak azterketa zabal eta sakon bat merezi du. Behar bada hasera batetan onartzeko modukoa da. Hala ere, (geure artean geldi dadila hau), baina nik ez dut promesa horietan sinesten, urtearen hasieran etorriko dira merke-aldiak...
Abendua.- Nik uste dut Labainek asmo zintzoak dituela, baina nahia, intentzionalitatea ez da aski. Bera bat da eta ez pisu gehien duena. PNVren goi-puntan botere faktiko asko dago, eta horietariko gehienentzat, euskara "no es rentable", nik garbi ikusten dut buruzagietako batzuri euskara bost axola zaiela.
A. Pentsa dezagun momentu batez telebista euskaraz dela, eta J.Rren pelikulak euskaraz ematekotan direla.
Lasaia.- Joño! Palta zitzaiguna! Berriro yanki-ak gure artean, gai horri buruz askotan hitzegin izan dugu baina denok berdinak ez garenez ez gatoz denok ados.
Abendua.- Guk euskara errebindikatzen dugu, beste batzu beste gauza batzu. Behar beharrezkoa ikusten dugu telebista bat euskaraz. Hori lortu nahiean gabiltza eta kitto!
Martsaso.- Beno, beno! Zuk sinesten duzu euskara borroka isolatu, independiente bat izan daitekeela: Arazoak erlazionatuak daude, eta euskararen arazoak badu zerikusirik beste arazoekin...
Lasaia.- Noski baietz! Baina utz iezaidazu bukatzen, please! Esaten ari nintzen gure borrokaren hesparrua euskararen errebindikazaioa dela. Baina benetan garrantzitsua da gizarte zanpatzaile, alienante ustel eta kapitalista batetan bizi garela konturatzea: eta horren ondorio bezala sufritzen dugu egoera larri hau. Egoera honetatik irteteko gauzak aldatu egin beharko dira /ditugu. (Ez gaituk PSOEkoak!). Pena bat litzateke J.R. eta antzeko pelikuien bitartez "burua jatea", eta euskaraz! "para más I N R I ".
Abendua.- Beno! pertsonalki hitzegin ari garela eta... nik garbi adieraziko dizuet, eta laburki gainera, nolako telebista nahi dudan: Euskalduna, publikoa eta iraultzailea.
Jatun onak gara, asko eta bapo afaldu genuen, afal-ostean betiko rekorridoa egiten ari ginela kopatxo batzu hartuz eta "abar", jarraitu genuen hitzegiten baina oso beste gauza batzuetaz... ez pentsa hau bakarra denik gure bur-muinetan duguna...
TXOMIN eta MINTXO
12-14

GaiezHizkuntzaEuskaraErakundeakEHE
GaiezKomunikabidTelebistaEuskaraz te
EgileezMINTXO1Hizkuntza
EgileezTXOMIN1Hizkuntza

Irakurrienak

Matomo erabiliz

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude