Gure Herrian IIIgarren Guda Mundiala Hasi Daiteke

1982ko martxoaren 28an

El Salvadorreko FDR-ri elkarrizketa
El Salvadorreko FDR Mintzo:
Gure Herrian IIIgarren Guda Mundiala Hasi Daiteke
A.- Nola dago eratua oposizioa Salvadorren?
FDR.- Bi zatitan gaude, alde batetik politiko-militar taldeak FMLN barruan: Fuerzas Populares de Liberacion, Ejército Revolucionario del Pueblo, Resistencia Nacional, Partido Comunista Salvadoreño eta azkenez, Partido Revolucionario de Trabajadores Centroamericanos. Bost talde hauen harduradunek "Comandancia General", delakoa osatzen dute. Gero beste aldetik FDR dago, non herri mugimenduak biltzen diren -elizako jendea, langileak, nekazariak, irakasleak, ikasleak, jabe txikiak, emakume erakundeak, Unibertsitateek ere laguntzen dute-.
A.- Legalak ez diren erakunde guztiak al daude FDR eta FMLN-ean?
FDR.- Beno, orain bi jokaera bakarrik eman daitezke: edo juntarekin, edo bere kontra. Ezin da erdian egon. Eskuin eskuindarrak ere ilegalak dira eta Juntaren kontra daude.
A.- Harriturik, Junta biguna delakoan azken hau dioten galdetzen diegu?
FDR.- (irrifarreak) Ez, errepresio mailan erabat ados daude, bainan estatuaren administrazioan ez doazte batera. Demokrazia Kristianak inolako erreformarik ez eginarren haietaz hitzegin zuen, eta zenbait jende bildurtu zen. Eskuin eskuin eskuindarra, eskuin eskuindarra ofizialaren aurka jartzen da.
A.- Zein da ekonomia, sozial eta kultural eta politikoki Salvadorren gaurko egoera?
FDR.- Nahiko zaila da hori dena laburtzea. baina nik zer esango nizueke, ekonomi mailan Juntak ez du krisisa gelditzea lortu, hareago krisisa haunditu du. Juntak partxeak jarri behar ditu eta irtenbide bakarra Venezuela eta USA-ko laguntzan oinarritzen du. Politikoki, sozialki, boterearen deskonposaketa ematen ari da, puskatua dago; oligarkiak hanka egin du eta dena korrupzio mundu batetan geratu da. Droga, kontrabandoa lagundu dute diru gehiago irabazten USA-ren laguntzatik lapurtzen dute gudarako edo beraien poltsikotarako. Deskonposaketa politikoa, boterearen barnean dauden eztabaidak direla eta, ematen da, bata bestea zaintzen ari da kolpea emango dioten beldurrez -orain dela gutxi izan da kolpe saialdi bat-; begira ezazue zein haundia izango den ñarraipen politikoa, Demokrazia Kristiana berak hauteskundeak atzeratzea eskatu duela. beraiek zeukaten irtenbide bakarra atzeratu nahi dute: beldur dira beraiek baino eskubiagokoek boterea hartuko duten; beno boterea ez, boterea jadanik daukatelako Gobernua hartuko dutelaren beldur dira.
Barneko eztabaida eta istilu guzti hauek, ejerzitoaren baitan ematen dira ere, eta oso desanimaturik dago, ez bakarrik jasan behar dituzten erasoengatik, baizik eta iskanbila hauek direla eta, ere. Egoera honen ondorioz sublebazio batzu ematen ari dira -txikiak oraingoz-; adibidez S. Carlos kuartelean, hiriburuko garrantzitsuena, non konpainia oso bat altxatu zen gerrilarekin negoziaketak eskatzen. Sublebazio hau 16 soldadu eta ofizial baten dententzioa ondoren bukatu zen. S. Miguel-eko kuartelean beste bat eman zen, ejerzitoa eta guardia nazionala elkarren aurka borrokatuz, 6 soldadu hil ondoren amaitu zen.
Beste 9 soldadu guk dakigunez, hil dituzte ez borrokatzeagatik. Giro politikoa nahiko txarra da beraientzat, gu berriz guda hirietara eramaten ari gara, iazko oreka militarra gure alde puskatu dugu, guk geuk eramaten buit dugu iniziatiba militarra. Jadanik ez dugu zirikatzen bakarrik, buizik eta etsaiak akabatzera goaz.
A.- Nola dago populazioa, eskualde liberatuetan ez dagoen populazioa?
FDR.- Beno, hirietako populazioa. berez oposiziokoa da. Juntaren aurka dagoen populazioa da. Jendea modu batean edo bestean FDR edo ta FM LN-an sarturik dago, prestatzen ari da beti, astiro errepresio giroan bait daude-eta ez bakarrik herri mailan.
A.- Eta zuek deuzkazuten eskualde liberatuetan nolako gizarte meta jarri nahi duzue, edo jartzen ari zarete?
FDR.- Guk ez ditugu eskualde liberatuak deitzen, kontrolatuak baizik, eskualde hoien kontrola gure pean bait dago; alkateak gure erakundeetako arduradunak dira, herri guztiak guda prozesu barruan dira, guda gertatzen ari dira eta era desberdinetan -herriak berreraikitzen, gudarako behar diren infraestrukturak eraikitzen (trintxerak, tranpak, gordelekuak), kanpainetan parte hartzen (alfabetizazioa, politikoki informatzea, armak erabiltzen ikasi, hezkuntza), janariak lortzen, armak egiten..., Jende guztia gureganatu dugu, batzu baso bat ur soilik ekartzen dute, beste batzuk etsaia non dagoen abisatzen digute, besteek etsaia desinformatzen dute, ea...
Eskolak, eskola militarrak, ospitaleak, haurtzaindegiak, dauzkagu ere eskualde kontrolatuetan... elizak ere bai.
A.- Prentsan aipatutako "liburu zuri" hori zer da?
FDR.- Juntak inbertsioak lortzeko eta besten aurrean garbi geratzeko, atera den liburu bat da. Gezurrez eratutako liburua, eta azken finean beraiek ere aitortu behar izan dute.
A.- Zer garrantzi dauka emakumeak borroka prozesu horretan. Zer lan egiten du borrokalari bezala?
FDR.- Salvador herriaren borrokan emakumeak aspaldidanik parte hartzen duela esan beharra dago.
1922-an adibidez emakumeen manifestapen batetan 7 hil zituzten. 1932-ko matxinadan ere parte hartu zuten, eta emakumeen taldeak sortzen joan dira. Aipatu beharrezkoak dira Fraternidad de Mujeres, eta erakunde politikoen barnean ematen direnak: "azokakoak", "maistrak".
Gaur egun bai FDR-en eta baita FMLN-en ere parte garrantzitsu bat dira, bertan bai politikoki eta bai militarki parte hartuaz.
A.- Zein da Ertamerikako egoera?
FDR.- USA-k ez du bakarrik El Salvadorren sartzeko asmorik, eskualdera batu egiten bait du. Subertsioa geldiarazi nahi du; Nikaraguan argi baino argiago daukagu hau. Ertamerikako arazo guztiak ekialde mendebalde arteko diferentzietan oinarritzen dira, USA-ren ustez.
Eta orain El Salvadorreko arazoak guda haundi bat sor dezake, Cubarekin ere sartuko liratekelako, beraz URSS-ekin ere bai, beraien harremanak egoera larri batetan aurkitzen diren unean. III garren gudaren hasiera izan daiteke.
A.- Orduan interbentzio baten posibilitatea urrutiago ikusten al duzue?
FDR.- Ez, ez, hortxe bertan dago, aski litzateke elkartasana jaistea piska bat eta sartuko lirateke. Falta zaien gauza bakarra une egokia da, eta orain kondizio hauek lortu nahi dituzte.
A.- Frente bezala zein harreman dituzue errefuxiatuekin?
FDR.- Herri zati bat denez gero, harremanetan gande beraiekin. alde egin duen herria bait da.
Badaude ere borrokatzen ari direnen lagun, senide asko hanka eginda... Beste modu batetan bizi behar dutenak eta beraiekin herri osoarekin dauzkagun harremanak ditugu.
A.- Zeintzu dira kanpotik Jasotzen dituzuen laguntzak?
FDR.- Politikoki dexente samarra daukagu, eta horri esker ez dira USA oso osorik sartu, eta ekonomiko aldetik, militarra barruan duelarik, nahiko diru jasotzen dela esan beharra dago. Lan honetan dabiltza munduan zehar l.OOOtik gora komite.
Gobernuen aldetik ez dugu languntzarik jasotzen, bainan herrien elkartasuna dugu eta bertatik sortzen da behar den diru guztia.
A.-: Hemen nahiko aipatuak diren hauteskunde hoiek zer suposatzen dute FDR-entzat?
FDR.- Politikoki gure irtenbideari begira ez dute ezer balio, maniobra politiko bat besterik ez da, herria errezago akabatzeko eta aurpegia garbitzeko diktadura honi.
Beste aldetik. nahiz eta hemen bozkatzea derrigortasuna ez izan Hondurasen bezala, beste sistemen hidez, jendea parte hartu araziko dute, eta beraz bertan hemango den partizipazioa ezingo da baliogarritzat hartu gauza seguro bezala.
A.- Zer egingo duzute hauteskundeekin? Boikoteatu?
FDR.- Ez, guk ez dugu boikota eskatu. Guda hauteskunde aurretik, bitartean, eta gero sakonduko dugu. Martxaren arabera ikusiko da egiten diren ala ez.
A.- Juntarekin negoziaketak egin nahi dituzue, edo negoziaketarik gabe irabazi?
FDR.- Guk beste herriekin dauzkagun erresponsabilitateengatik, negoziaketarako kondizio batzu bilatzen ari gara irtenbide politiko bat aurkitzeko.
A.- Zein da Elizaren jokaera? Apaizpikuak Juntaren alde, eta Apaizak eta kristauak zuekin?
.- FDR.- Bai, hori da gutxi gora behera horko egoera, badaude terratenienteekin eta gurekin borrokatzen ari diren apezpikuak. Gure artean bada jende kristaua, herri kristaua gara nagusiki.
A.- Erlijioa ez da opio bezala hartzen, pizgarritzat baizik?
FDR.- Bai, liberazio bezala. Bibliako exodoa bezala, askatzen ari den herri bat bezala.
A.- Bukatzeko zerbait erantsi nahi zenuteke?
FDR.- Behar bada dei bat jende eta gobernu guztiei. une honetan oso erabaki garrantzitsuak hartzen ari direlako. Lan haundia egin behar da pakea Ertameriketan lortzeko, ez El Salvador bakarrik, eta honetarako ematen diren pauso guztiak bultzatu behar direla.
A.-Nahiz eta hasieran PNV-k eduki duen jokabideari buruz ez hitzegin nahi izan azkenan baiezkoa eman dute.
FDR.- Asko sentitzen dugu egin duena. Penagarria da Juntaren alde jartzea. Napoleon Duarte-ren diktadura genozidioa laguntzea. Guk dakiguna zera da, El Salvadorreko Demokrazia Kristauaren aldeko boto bat eman zuela, Duarte-ren alde firmatu zutela eta hori guretzat oso penagarria da.
X.E.
7-9

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaEL SALVADOR
GaiezPolitikaNazioarteaGerra/IraulEl Salvador

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Nola landu desirak, aniztasun sexuala edota identitatea 12-18 urteko ikasleekin?

Mikel Garcia Idiakez

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

Gorka Bereziartua

Hezkuntza komunitateak protestara deitu du Palestinako haur eta nerabeen alde

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

2x11: Odei Barroso | Erabakiak hartzea

ARGIA

Pertsona afroamerikar bat erail du Poliziak AEBetan, belaunarekin lepoa estutu ostean

Gedar

Azkenak

2024-04-30 | ARGIA

Eneko Bidegainen 'Bichta éder' eleberriak jaso du 111 Akademiaren Saria

Karmele Jaioren Maitasun kapitala-rekin lehiatu da finalean. 2023ko “libururik gogokoen” izendatu dute Bidegainen “bihurgune askotako” thriller politikoa 111 Akademia osatzen duten literaturazaleek.

2024-04-30 | Bitor Abarzuza Fontellas

Sustapen sozialeko etxebizitzak herritar guztiontzat orain!

2024-04-30 | Eguzki Talde Ekologista

Turismofobia gogoan al duzue?

2024-04-30 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Manifestazio eta aldarri ugari Maiatzaren Lehenerako

ELA sindikatuak mobilizazioak egingo ditu Bilbon eta Iruñean, eta LABek, berriz, Iruñean.

2024-04-30 | ELA sindikatua

Amiantoa kentzeko protokoloak berritzea eskatu dute, dagoeneko 61 pertsona hil baitira

Eguneraketa berriak daude