Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

ostirala 2025eko uztailaren 18an

Euskal Herria-Kultur Bideetan

1981eko ekainaren 14an

Inprimatu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Egin ARGIAkoa

JAKIN aldizkariko 25. Urtemuga dela eta, Juan Mari Torrealdai eta Joxe Azurmendiri elkarrizketa.

Euskal Herria-Kultur Bideetan
Agian, norbaitek esango du herri honetan maizegi ospatzen direla urtemugak eta antzekoak. Dena dela, oraingoan beste urtemuga bat hartu dugu aste honetako mintzagaiarien aitzakitzat: JAKINen 25. urtemuga. Bai, duela 25 urte jaio zen, eta hori aipatu beharrezko gertaera delakoan edo, elkarrizketa bat gauzatzera jo dugu bertako langileongana. Normalean Joan Mari Torrealdai izaten da horrelakoetan mintzakide. Guk beste batekin batera eratu duguo, Joxe Azurmendiran. Biekin eta kaseta tartean, bazkalondo atsegin bat igaro genuen. Bazkalondo horren ispilu fidela ondorengo elkarrizketa duzue.
ARGIA.–Nolabait hastearren, konta ezazue piska bat JAKIN Arantzazutik Tolosara jaitsi zen garaiko zerbait, nolakoa zen giroa, etabar...
JOAN MARI TORREALDAI.– Beno, hor haseran esan beharra dago gure belaunaldia eta gerokoak oso diferentziaturik ageri direla. Gure belaunaldia, nolabait esateko, kultural-politiko horietakoa da. Eta gure ondoren datozenak, bai edukazio aldetik edo, askoz "erlijiosoagoak" dira eta beste dimentsio batzuetara prestatuak, frantziskotasuna, parrokia, etabar. Eta hori guztia nola guk gehiago herriaren zerbitzurako ulertzen genuen, zentzu kulturalean, zentzu sozialean zentzu politikoan. Eta orduan gu ateratzen garenean, hango maisutza eta gidaritza beste korronte batek hartzen du, eta gu, orduan, handik kanpora goaz.
ARGIA.–Eta noiz eskuratzen duzue berriro JAKIN aldizkaria?
J.M.T.–Ni garai hartan Zarautzen irakasle nengoen, 1967n, eta JAKIN Arantzazuko teologia estudioak egiteko eta, mesede ez zelako–ez dakit kaltegarri zen ala ez–, laguntzen ez zuelako handik kentzea erabaki zuten. Eta orduan, nik berriz hartu nuen, Tolosara eraman, eta gero Joseba Intxaustik hartu zuen, eta historia luze bat... Bainan orokorki, hau izan zen JAKIN Arantzazutik ateratzeko arrazoina.
ARGIA.–Hori guztia, gainera, seminarioen hustutzearekin batera gertatzen da, ezta?
J.M.T.– Bai, kontutan hartu gure denboretan larogei baldin baginen, 1968an berrogei bakarrik zirela. eta bitartean, esan behar da, JAKIN beti estudianteek eraman izan dutela, geroago nik hartu arte. Hasieratik estudianteen aldizkaria izan da, beti.
ARGIA.– Eta zergatik sortu zen Arantzazun hain zuzen, ideia eta bere inguruko guztia.
JOXE AZURMENDI.– Hirurogeigarren urteetan –ni zaharrago nauk eta horregatik aurreko garaietaz hitzegiten diat–Arantzazu tokatu zen leku ikaragarri pribilijiatu bat. Lehenik Oteiza ari huen han lanean; gero Muñoz pintorea; nik Blas de Otero han ezagutu nian; Aresti etortzen huen ia peregrinazio modura eta han ere ezagutu nian; gazteek egiten zituzten gaueko ibilaldiak. Euskadi osoa mementu hartan, bai kulturalki eta bai sozialki, haruntz begira zegoen; Arantzazu huen seguru aski Euskal Herriak mementu honetan ez duen zentro bat. Denak han hiltzen hituen, bai kulturan, bai erlijioan, etabar. Adibidez mementu hartan pinturak izugarrizko zera hartu zian, hura sutan jarri huen: denok pintura estudiatzen eta pintaketak egiten. Eta idazteak ere piska bat funtzio hori zeukan. Lan artistiko bat huen JAKIN egitea ere, errenazimendu horren barruan zegoean.
ARGIA.– Bai, santuario sozio-kulturaleko imajina huen airean...
J.M.T.–Bai, hor bazegok mistika bat, eta mito bat, Arantzazuren mito bat, gure baitan ere asko funtzionatu duena: gerra ondoko erresistentzia giroko zera hori. Han egin zitezkeen gauza batzuk eta beste tokietan ez. Toki pribilejiatu bat, azken finean. Eta gu eta JAKIN giro horretan sortu gintuen.
ARGIA.–Bainan JAKIN hasi, aurreko beste batzuek hasi zuten, ezta?
J.M.T.– Bai, konkretuki 1956 urtean. Joxe bera bigarren belaunaldikoa duk, eta ni oraindik geroagokoa. Haitetatik gaur egun kultura idatziaren munduan jarraitzen duen bakarra Fernando Mendizabal duk. Beste izenak hituen: Iñaki Bereziartua, Iñaki Baztarrika, Manolo Urbieta, Sabin Berasaluze, bainan horiek denak atera hituen.
J.A.–Beno, hor gauza bat zegok nire ustez nahiko inportantea dena. Hau duk gerra ondoan belaunaldi berriak egiten duen lehen lan autonomoa. Normalean gaztea zaharrago batekin hasten duk lanean, zaharrago batzuek eramaten duten aldizkari batetan, etabar. Hemen gazte mordo batek bere aldizkaria sortu dik, eta hor elkartzen hituen, esan dezagun, Euskadiko seminario guztiak, Ipar Euskadikoak, Bizkaikoak, etabar. Eta alde horretatik ezin duk ahaztu bizkaitarrek eta gipuzkoarrek bere borrokatxoak izaten zituztela, atletik-real, korrikalariak, eta gainerantzekoak zirela medio. Izugarrizko probintzianismoa zegoen garai hartan. Eta piska bat horrekin puskatu zuena JAKIN izan huen, hain zuzen horregatik, bakoitzak bere euskalkian eginez, aldizkaria ikaragarri irregular ateratzen zela. Eta nahasketa hartatik hasten duk iadanik planteiamendu bat egiten, lehenik batasunarena. Aldizkariak gutxienez ortografia batu egin behar du. Ortograñatik hurrengo pausua aditza duk, eta hortik aurrera.
ARGIA.– Eta nola argitzen hituen auziak?
J.A.–Urteoro egiten ziaten bilera bat arazo guzti horiek planteiatzeko, eta programazioaren gauzak ikusteko ere. Eta orduko erabakiak eta eztabaidak begiratzen baditugu, izugarri duk zein garbi ikusi zuten, 19S6 eta ondorengo urteetan, geroko arazo guztia, hau da garbi-mordoilo, euskara batua, euskararen normalizatzearena, etabar. Guzti hau oso garbi ikusten zuten,eta planteiatu ere.
J.M.T.–Eta inportanteena beharbada duk arazo guzti horiek ez direla teorizazio batzuetatik sortu, beren idazteko esperientziatik sortutakoa baizik. Eta hartarako prestatzen zizkiaten erantzunak.
J.A.–orduan asko aipatzen zen adibide bat huen, ez zeukala izaterik «jota» bat. Badakizue «jota» delako kantak askotan jotari berari buruz hitzegiten ditek. Alegia, ez daukagula hori egiten segitzerik. Euskal aldizkariek ia beti euskarari boruz hitzegiten ditek, eta hori puskatu behar, zela. Euskaraz egingo huen, bainan gai modernoak eta interesanteak erabiliz, zirkulu hori puskatzeko.
ARGIA.–Eta nola konkretatu huen linearen aldatze hori, noiz eta noren eraginez?
J.M.T.– Beno, hor planteiatu huen JAKINek hamar urte bete zituenean, Rikardo Arregik artikulu bat idatzi zian, JAKIN aukera baten aurrean zegoela esanaz: hiru posibilitate zeudean. Bat huen euskal teologarien aldizkari bat egitea, premia bait zegoen; bestea, pentsamendu katolikoaren aldizkaria egitea, beharrezkoa zela eta hori guztia; eta hirugarrena huen aldizkari ireki bat eta interkonfesionala . alde horretatik egitea, bainan kultur aldizkari bat. Beraz, hiru horien aurrean erabaki bat hartu behar zela, eta hirugarren hori aukeratu huen. Hau dena 1966an.
ARGIA.– Eta planteimendu hori suertatu baino lehen nolakoak izaten hituen gaiak eta tratamenduak? Ez bait da kasualitatea hori horrela planteiatzea...
J.A.– Beno, hor kontutan eduki behar duk sortu zenean oso posibilitate eta medio eskasekin sortu zela, eta orduan euskaraz hitzegitea eta, debekatua zegoela. Orduan, hasieran JAKIN sortu zenean izan huen batez ere bakoitzak bere gaia euskaraz emateko zuen aukera bat, eta ez diagu ahaztu behar orduan galak teologia eta filosofia zirela. Beraz lehenengo zenbakiak hartzen badituk, ikusiko duk beti teologia-filosofia ingurukoak direla. Gizartea ere azaltzen huen hala ere. Ezin diagu ahaztu orduko kleroak izugarrizko tradizio soziala zuela, eta horren eragina ere garbi zegoean. Hiru horiek izango hituen, bada, gaiak.
ARGIA.–Eta hortik aurrerako eboluzioa nola gertatzen duk?
J.M.T.– Bai, hor garbi azaltzen duk gaien ekilibrioari begiratuz gero, teologia eta filosofiazko gaiak urrituz doazela, eta horien gutxitzearekin batera kultur saila beti handituz eta handituz doa. Bainan, hori garbi utzi beharra zegok, sortu zenean klaseetan erabiltzen ziren gaiak eta, emateko plataforma bat zen. Orduan normala duk hori aldatzen joatea.
J. A.– Eske sortu zenean, honek ez zeukaan kontzientziarik aldizkari bat izan behar zuen edo zer kristo izan behar zuen. Esperimento bat izan huen, beharbada oso zaila esplikatzen, merezimendu handiko esperimentoa nire ustez. Erdi tranpan botatakoa. Aldizkari baten programaketa inondik ere azaldu gabe. Geroagokonturatzen dituk aldizkari baten forma ari dela hartzen, eta gaiak ere alde horretara aldatzen dituk. Lehenbizi duk berek egindako lan batzuek kaleratzeko, eta gero dagoeneko duk publiko bati erantzuteko.
ARGIA.–Nolako harrera izan zian aldizkariak orduko kultur gizonen artean?
J.A.– Izugarri ondo jaso zuten ordukoek intentoa, eta oso erreakzio onak jaso zizkian, herbestetik etabar. Jose Antonio Agirre, Zaitegi, Goikoetxea, Zabala, etabar. J.A. Agirrek izugarrizko animoak eman zizkian, animoak eta laguntza ere. Oso inportantea izan huen garai hartan jakitea Orixek, Zaitegik eta besteek ondo ikusten zutela, eta abertzale politikock ere bai, orduan asko animatu hituen eta bertan hasi hituen zerbait egiten, publiko baten aurrean.
J.M.T.–Gainera garai hartan izen horiek izugarrizko mitoak hituen. ezta? Animoak ematen agertzen ziren Jaurtarkol, Mitxelena, Zaitegi, Zavala, etabar. Horiek baietz esanez gero, ba aurrera.
ARGIA.– Beraz, 1967an geudek, eta erabaki hori hartu ondoren bide berri bat hasten duk...
J.M.T.–Bai, Oinatin egin zen bileran, piska bat ikusi huen zein bidetik jarraitu behar zen, eta bilera hartan parte hartu ziaten Santamariak, Sarasolak, Saizarbitoriak, Rikardok, Aranak, Matijak eta beste askok. Eta garbi zegoen Rikardoren perspektiba horretatik segitu behar zela, bainan ez zegoean oso garbi ere nola egin behar zen konkretuki. Azpititulua ere aldatua zian ordurako. Lehen "euskal teologarien jardunak" baldin bazen, gerora «euskal gazteria kultur bideetan» izango huen, eta horrek adierazten dik piska bat nolakoa behar zian bideak. Hala ere, aurrekoari uko egingabe, zeren JAKIN beti plataforrna bat izan bait da, eta bere taldeak izan dizkik beti unibertsitatean, alde horretatik ez huen aldatu. Bainan gaien aldetik etabar asko aldatu huen orduan.
J.A.–Bai, garai hartakoak izan hituen polemika famatu haiek: Rikardo eta Igararen (Txillardegi) artekoak. R. Arregiren «Euskalzaleen Jainkoa hil behar dugu» artikulua, nire "euskaldun zertarako" izenekoa, etabar. Hain zuzen, permeabilitate ikaragarri zegoelako inguruan.
ARGIA.–Eta etapa berri horrek zenbat iraun zian?
J.M.T.–1967 hasi eta debekatu arte, zehazki 1969an. Hiru urte pasa nizkian, beraz, JAKINen zuzendanitza eramaten.
ARGIA.–Eta debeku bori zein arrazoinez eman zizueten?
J. M.T.– Teknikoki gaitik ateratzeagatik, hasieran gaia filosofia-teologia bait zen, eta horretatik ateratzeagatik izan huer, teorian, politika eta honek ez zeudean eta aipatzerik. Hala ere, garbi zegok arrazoina politikoagoa zela, aldizkari batek komeni ez zaigun oihartzun bat ari duk hartzen eta hori desagertzea monei zaigunez, behar den aitzakia erabiltzen diagu. Nonbait hori duk mekanismoa. Eta orduz gero, ez duk posible izan oraintsu arte, 1976 arte.
ARGIA.-Eta debekatze horren ondoren liburuetara pasatu zinetan, ez al duk hala?
J.M.T.– Gure liburuetan pasatzea probisionala izan huen, debekatu zutelako pasatu gintuen liburuetara, eta ez osoki gainera, zeren formula bat asmatu genian –JAKIN SORTA izenekoa– aldizkariaren luzapena besterik izan ez zena. Sorta horretako lehenengoa aldizkari bezala ateratzeko prestatua zegoean, eta debekuaren ondoren liburu gisa atera genian sorta horretan. Eta formato berdinarekin, eta itxura berdinarekin atera genizkian beste hamar monografia gehiago, aldizkari-liburu formula horren bidez.
Eta beste liburuetara pasatu gintuen, ba beno, aldizkaririk egiterik ez zegok, ba goazemak bestelako liburuak egitera. Eta gero hiztegiak, eta oinarrizko liburuak, etabar, horiek beste bide batetatik hartu genizkian.
J.A.– Azken finean, liburuen ideia eta gainerantzekoak asmo batekin pentsatuak zeudean: taldearen ideiari eusteko. Taldea ez zedin sakabana eta bakoitzak bere lanean jarrai zezan.
ARGIA.– Eta orain, 1976ean, JAKIN berriro aldizkari gisa kaleratzean zein asmoz edo planteiamenduz egin duzue? Aurrekoarekin jarraitu nahiean?
J.A.–Hori ez genian ezta kuestionatu ere egin. Are gehiago, liburuena parentesis bat besterik ez huen izan. Gero, baimena berriro iritsi zitzaigun bezain laster ekin genioan aldizkariari bainan «zergatik ez» kuestionatu gabe.
ARGIA.– Orain arteko bide luzea piska bat laburtuz, zin biraketa inportante gertatu dituk aldizkariaren historian?
J. A.– JAKINen barrutik ikusita, bi mementu izan dizkik aldizkariak bidaketa bezala ikusi nahi baldin bada. Eta biak bi izenekin lotuta gelditzen di ak. Bat izango huke Joseba Intxaustik eman zion birakuntza. Sortu zutenetik bere eboluzioa jarraitu dik, bainan geroago Joseba Intxausti hasten duk eztabaida sortzen, oso artikulu gogorrekin, garbizaleak kritikatuz. hilobiruntz goazela, gai modernoak behar dira, euskara erraza behar da, etabar. Azken finean, Orixeri egindako kritika. Ordu arte oso orixianoak izan bait ginen, eta aldaketa izango huke gehiago Koldo Mitxelena eta EGANen bidea hartzera. Ordu arte EUZKO GOGOAri jarraitzen zitzaion bezala, handik aurrera EGANi jarraitu zitzaioan. Orduan ere kolaboratzaile mordo bat galdu huen. Horrexegatik hain zuzen.
Bigarren biraketa handia Joan Marik eman dik. Hau da, gaur egun JAKIN den guztia Joan Marik egin dik. Bai formatoz, kontzepzioz, ekipoz, eta orokorrean aldizkari baten idéia izan duena Joan Mari izan duk. Eta Joseba Intxaustik Txillardegi eta Mitxelena arkitu zituen bezala, Joan Marik Santamaria eta Rikardo Arregi arkitu zizkian aldaketa egiteko. Eta hor hartutako bideak jarraitu dik beti.
ARGIA.– Eta lehen eta orain arteko aldizkariaren arteko parekatzea eginez gero zein desberdintasun nabari dituk gaingiroki?
J.M.T.– Aldizkariaren kontzepzio bera uste diat desberdin dagoela, askoz ere helduago dela. Ikusi besterik ez zegoen. Orduan euskal kulturak eman zezakeen bakarra hau huen (orduko alea seinalatuz), eta gaur egun uste diat beste maila bat dagoela. Nahiz eta batzuetan planteiamenduetan asmatu edo ez asmatu, maila oso bestelakoa duk.
ARGIA.– Eta idezleen aldetik?
J.M.T.–Adibidez, lehen aipatu dugun idazle familia hori orain iadanik ez zegok. Orain askoz prozedimendu mekanikoagoa duk. Orain ez duk konforme daudenen plataforma. Orain bestelakoa duk. Orduan, nahiz eta joera batzuek egon, eta leialtasun batzuek egon, dagoeneko ez duk familia nahiko handi baten aldizkaria. Hala ere, gaur egun iduzle askoz gehiago zegok. Lehen izenak asko eta asko errepikatzen hituen. Dena dela asko kostatzen dik idazteak. Beti gainean egon beharra zegok.
ARGIA.–Eta arazo ekonomikoari dagokionez?
J.M.T.– Hor ere aldaketa nabaria gertatu duk. JAKINen historian inoiz ez duk inprimategirako lain atera, alde horretatik beti defizitarioa izan duk. Orain, berriz, ateratzen diagu inprimategiko gastuak ordaintzeko adina. Gure ahalmena horixe duk: inprimategia ordaintzea. Eta idazleak ere, bainan gutxi
ARGIA.–Eta bukatzeko, gaur egun zenbat saltzen duzue, zein tirada duzue?
J.M.T.– Harpidedunak 2.300 dituk. Beraz horiek seguruak dituk. Horretatik aparte, dendetan sartzen dena, batzuetan besteetan baino gehiago. Gutxi gora behera beste bostehun edo, Tirada 3.600 aletakoa duk.
J.M.T.–Dena dela, aldizkariak aurrera jarraitzerik badik, barrukoen sakrifioari esker, hau da, nik ez dudulako kobratzen, ezta etxekoek ere, etabar. Hau da, aparatoa eramaten duenaren sakrifizioaren gain eraikitako aldizkari bat da. Eta horrela bakarrik funtziona dezake, ondoko beste laguntzarik ez dagoen bitartean.
17-21

GaiezKomunikabidPrentsaAldizkariakJakin
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaAldizkariak
PertsonaiazTORREALDAI1
PertsonaiazAZURMENDI3

ASTEKARIA

914. zenbakia

1981eko ekainaren 14a

ASTEKARIA PDF-an

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pediatra, neurologo, psikologo eta psikiatra elkarteak batu dira, deseskalatze digitala eskatzeko

Mikel Garcia Idiakez

Suizidioa, errespetutik eta epaitu gabe

Olaia L. Garaialde

Udaletan euskara normalizatzeko dekretuaren zati handi bat baliogabe utzi du Espainiako Justiziak

Urko Apaolaza Avila

Epai euskarafoboen gainetik, euskaraz jarraituko dutela jakinarazi eta protestara deitu du UEMAk

Lander Arbelaitz Mitxelena

Emakume sexualizatuak oholtzan eta Arrigorriagako polemika: askatasunaren eta eredu patriarkalaren artean

Mikel Garcia Idiakez

Azkenak

2025-07-18 | Mikel Basabe Kortabarria

‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]

2025-07-18 | Aiaraldea

Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.

2025-07-18 | Elhuyar

Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]

2025-07-18 | Sustatu

Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.

2025-07-17 | ARGIA

Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa

40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]

2025-07-17 | Piztu Donostia

Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]

2025-07-17 | Joan Mari Beloki

Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]

2025-07-17 | Lander Arbelaitz Mitxelena

Epai euskarafoboen gainetik, euskaraz jarraituko dutela jakinarazi eta protestara deitu du UEMAk

UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]

2025-07-17 | ARGIA

EH Bildu: “Ez da nahikoa salaketa, hizkuntza politika ausartak behar dira”

Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko".

2025-07-17 | ARGIA

Jaurlaritzak esan du ez duela bat egiten Auzitegi Gorenaren erabakiarekin

Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.

2025-07-17 | Mara Altuna Díaz

Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian

“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]

2025-07-17 | Inaxio Mendizabal Arrese

Tortura argitara atera ezinik oraindik Euskal Herrian

Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]

2025-07-17 | Jon Fernández González

Langile bat hil da Gasteizen, altueratik erori eta gero

Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.

2025-07-17 | Eneko Imaz Galparsoro

Israelek Damasko bonbardatu du, eta Siriako armada su-eten akordio batera heldu da milizia drusoekin

Israelen bonbardaketek Siriako Defentsa Ministerioa eta presidentearen egoitzaren ingurua izan dituzte jo-puntuan. Asteburuan tribu beduinoen eta milizia drusoen artean piztutako liskarrek gutxienez 300 hildako eragin dituzte As-Suwayda hirian. Israelen erasoen ondoren, Siriako... [+]

2025-07-17 | Jon Fernández González

Baionako eguneko harrera zentroa itxi dute higiene baldintza txarrak direla eta

Atherbea elkarteak Baionako eguneko harrera zentroa ixtea erabaki du higiene falta dela eta. Egunero 100 pertsona ingururi ematen zien dutxa hartzeko eta gosaltzeko aukera, baina lokalean labezomorro eta arratoi asko daudenez, itxi egin behar izan dute.

Eguneraketa berriak daude