Jon Etxaberen Arrakastaz
Jon Etxabe kurtsoko mutil jator eta bihozperak 8 urte daramatza giltzapean. Zamorako espetxean egin zituen 7 urte. Geroztik Santuari del Miracle deitu monastegian dago. Urte okerragoak pasa zituela eta, pozik dago orain.
Baina bera baino okerrago bizi diren borrokakideez kezkatzen da. 8 urte luze itzalean eta hala ere ez du etsi Jon Etxabek.
Hain mutil ona zena honela "okertzeko" zer geratatu ote zitzaion galde dezake norbaitk. Bera ezagutu eta ondo ezagutu genuenok,aldiz,hauxe galdetzen dugu: "Jon Etxabe giltzapera daraman gizartea, nolakoa ote da?"
Espektalularra zen hura. Ikustekoa.Hemczortzi jarlekuko autobusa nuen neretzat bakarrik. Burdinezko bi sare aldiz estalia, eskuak loturik, metralletadun bi goardazibil ondoan eta bi jeep, bata aurretik, bestea atzetik. Mitoa? Beldurra? Buruzpide desberdina?
Martxoaren 27an hcldu nintzen ber.iz.arratsaldean, goardazibil mordo batcz iiiguraturik. Gcroztik hcmen nago.
(Aparteko sentikortasun, minbera eta indarrez atera zaizkio Yoni azken hitzok: lehengo egoera txar berean, gainera. Eto itzalirik zuen pipari su eman dio berrirz, atsedentxo bat hartuz)
Zamoratik zergatik atcra gintuztcn? Azken bultzada apaiz batzucn lanak einan erazi zuetl. Baina gauza asko zcn tartcan. Denak bat egn zutcla azkcnean, ustc duit. Zamorako gartzela beti izan zcn korapilo latza. Historian zehar cta geroztik crc, apaiz asko egon da gartzelan. Inkisizioaz geroztik, ordca, Zamorakora arte Estaduak eta Elizak bick clkar harturik jarritako gartzelarik cz zen izan. Zamorakoa biena izan bait da: Elizarcna eta Estaduarena.
60tik gora apiaz pasatu ginen handik, Probintzia askotakoak, euskaldunak gehienak. Eliza mutu egon zen. Azlke aldira bai, Espainiako egoera eta Elizaren intercsak aldatu zircnean, zerbait csan zu, Zamorako apaiz-kartzela kentzeko hika. gogoa bazutcn, bcraz, azken aldera. Ez. zitzaicn intercsgarrai, ez zuten behar bezalako ctekinik jasotzen. Are gehiago,.lotsagarri gertatzen ari zitzaien.
Bestaldc, korapilatsua izan zen beti. Barruan larrialdi gogorrak sortzen genituen. 17 metroko zuloa egin -genuen ihesteko. Gartzcla puskatu eta erre. Gose grebak egin.. Bcste gartzeletakoekin borrokarako clkartu, eta kanpoan ere bazuen oihartzunik arrakastarik eta tirabirarik gure barruko egoera eta borrokak..
- Gitzalperatzaileentzat lotsagarri gertatzcn zen giroa sortu zuen Zamorak. Hau guztia kontutan harturik ez zen erabaki liorrctara iristea harritzekoa. Garai hartan Fraga zebilen jaun eta jabe samar, baina pasaportetxo batzuek ematea beste alderdirik ez zuen ekarri. Zamorakoa donpontzen baldin bazuen saltsa bat behintzat garbitzen suen. Bestalde Areilzak Aita Santuarengana joateko asmoa bazuen. Goxoki bat eraman behar zion. arrazoi hauek denek seuden Zamorakoa bukatze aldera.
Baina alderdi askotatik txarrenetakoa dela badakit.
Hcmen nago beneditarrcn monastcgi honetan. Kartzelctan dircn lagunak gogoan baldin baditut nik czin csan gartzelan nagoenik. Baina ni crc askatasunik gabc bizi naiz. Kartzclarik behar baldin bada honcn antzcko zcrbait izan bchar. Askatasuncan bizitzeko eskubidca kcntzen dio bakarrik hauzian emandako zigorrak. Gizon bezala desgingo ducn egoerarik cz eliezaiokc inolaz ere ezar. Baina, dcnok jakin badakigu, prcsoa crabat hondatzeko eran bizi ohi dela kartzelan.
Askatasunil eza bcnetan gogorra da. 1Bakardade izugarrian bizi naiz, etxetik eta hcrritik urruti. Inora joatcko beti baimen eskc ibili behar duzu. Ez zara zeure buruaren jabc arlo askotan. Luzaroko askatasunik eza hau, benetan da astuna.
Halcre czin naitekc gehicgi kexa, okerrago bizi direnak gogoratzen baldin bazaizkit bchintzat. Lcku politean bizi naiz. Inguru zabala du monastegiak. Ibilaldi haundiak l egiten ditut mendiz. Nahiko giza harrcman normalak ere baditut: Zamorako sare eta burdinik gabe egon naiteke eagunekin eta etxekoekin. Irakurtzeko eta idazteko aukerarik badut. Tenedorea ere bai nahi izanez gero. Leihoa era bai. Nahi dudanean zabal dezaket. ínolako hormatik ziiitzilik edozer margo eta paper ezar dezaket.
(7 urtetan ezer gabe, gizonak behar dituen gauzatxorih beharrezkoenak ere gabe egon den Joni, orain errege bezala bizi dela iruditzen zaio. Begial: bixi, begi jira ximur, aurpegia irripartsu, aspaldiko bertso hai/: kantatzen dituela iruditzen zait)
Goiz aldera inork ez nau gauero esnatzen. ldazteko makina ere izan dezaket, bizarra kentzeko labana ere bai, haiztoa ere bai. Neure gelako argia neuk nahi dudanean pizten eta itzaltzen dut. Nahi ditudan liburu, aldizkari eta egunkariak irakur ditzaket. Etxekoak edo norbaitek ekarritako gauzak jaso ditzaket. Ardo eta patar tanta bat edan dezaket. Atzetik zaintzeko inor ez dudala ibil naiteke etxe barruan. Lelokeriak eta huskeriak dirudite, noski. Baina honelako ezer izateko eskubiderik gabe bizitu naiz. Honelako gauzatxo batzuek eskatzeagatik, zenbat zigor jaso izan dugun! Gartzeletako lagunak, oraindik ere, honelaxe daude.
Askatasuna bakarrik ez ziguten gartzelan ukatzen, baita giza bizitzarilc normalena ere gaurregun askatasunik ez badut cre zernahi egiteko, nahiko bizitza normala egin dezaket. Kartzelakoek ez bata eta ez bestea.
Azken aldiko langileri-herriaren borrokak harrigarriak dira. Beronek zapuztu ditu Madrilgo Gobernuaren planak. Herria da itxaropen bakarra.
Santuari del Miracle monastegian utzi dugu Jon. Gu hura han utziaren penaz isil eta mutu etorri gara kilometrotan. "Hau giltzaperatu duen gizartean bada zerbait gaizki" errepikatuz hautsi dugu isiltasuna.
Eta PRESOAK KALERA oihu egin dugu.
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]