Karmen Antia Gurekin


1976ko abenduaren 05ean
Karmen Antiari elkarrizketa Yeseriaseko espetxetik atera ondoren

Karmen Antia Gurekin
Azaroak 24, Asteazkena.Gaueko hamarrak laurden gutxi.Donostiako geltokian ohi ez bezalako jende mugimendua nabari da. Ehundaka gizaki -mila, La Uoz de Ezpaña-k zekarrenez- biltzen dira anden eta egongeletara. Madrilgo Talgoan datorren norbaiten zai daude.
Berandu omen dator eta jendea kezkatzen hasia da. Txistuak ere entzuten dira beste tren baten sarrera adierazten dutela eta... Halako batetan, Burdinazko Zubian zehar Talgoa begiztatzen da. Ikurrin bat dabil batetik bestera bildutakoen artean, hauek "Aupa Gizona" kantatzen hasten dira txistua eta danbolinaz ari den gazte sail bati jarraituz.
Zer ote da? Noren zai daude? -galdegiten diote elkarri ohizko funtzionarioek. Donostiarrek beren alaba maiteenetako bati eskaintzen dioten harrera da, Karmen Antiari, alegia. Karmenekin batean, alaba eta senarraz gainera, Manolo Rodriguez, Segouiatik ihes eginak ekarri zituen kamioiaren txoferra eta honen emaztea datoz. Laztanak, besarkadak, kantak eta loreakelkarrenondoan hankak lurrean ipini bezain laster...
"Montxo"-Ren Ama
Nor ote da Karmen Antia? Emakume gaztea da, ile horia, muxugorria. Emakumea, eramanak eramanagatik ere, irripar bizi eta indartsuaz ageri zaigu. Bere 43 urteetan, Jose Ramon Martinez Antia, Madrilen 1975eko irailean hil zenaren ama da, eta zortzi hilabete luze igaro berriak ditu Yeseriasko kartzelan. "Montxo"ren amak askatasun kondizionatua lortu du, fiantzarik gabe. Gaur geure artean dugu zorionez
Bere etxean hartu gaitu. Ardoa, pintxoak eta bihotz berotasuna. Mahai baten inguruan bi ordu eman ditugu hizketan. Ezin hemen isuri ahotan erabili dugun guztia, solasak, oriotzapeanak... hala ere nabarmenenak azaltzen saiatuko gatzaizkizue
- Zer iruditu zitzaizun harrera?
-Ez dakit, bada, zer esan. Ez zitzaidan inoiz horrelakorik burutik pasa ere egin. Inork ez zekiela gure agertzearen berri uste nuen. Harrituta gelditu nintzen, guztiz hunkituta. Pozaren pozaz lagun handi bat utzi nuen zokoraturik. Gurekin Manolo, kamioiaren txoferra baitzetorren, bere andrearekin, eta huraxe presentatzea ahaztu zitzaidan...
-()rain zuenean zarela, etxekoen artean, ezin ahaztuko zaizu utzitakoa.
-Yeserias, atzerriko berriemaileei erakusteko prestatu den gartzela da. Ez da emakumeen gartzelak nolakoak diren adierazteko balio duen eredua. Goian bakarreko gelak ditu, txiki txikiak, airerik ere sartzen ez dela. Ez dira zigor gelak ordea, ez. Hantxe sartu zituzten gose greba egin zuten emakumeak
Sasoi hartan 60 gradutako beroa izatera ere iritsi ziren. Ezin izan zuten bi egun baino gehiago iraun. Hirugarrenean gaixo etxera eraman behar izan zituzten gorputzak ur faltaz baitziren. Gela hauek presoak egoera "normalean" hartzeko prestatuak dira, Zuzendariari gogoak hala ematen dionean. Greban parte hartu zutenak beheko bizitzako beste gela batzuetan sar zitzaketen, baina ez zuten nahi izan...
... Gu galeria handian ginen. Gela batzuk dira han, eta ixten den ate bakarra galeriakoa da, honela harremanak izan ditzakezu zeure lagunekin. Banakoetan, berriz, atea ixten badizute bakar bakarrik geratzen zara...
- Guztiaren haserara jo beste erremudiorik ez dugu. Preso eraman zintuzten momentua.
- Apirilaren 7an izan zen. Agertutakoan "Montxo"ren amaz galdegin zuten. Berekin joateko esan zidaten. Bidean, preso eramateko arrazoia ezagutzen ote nuen esan zidaten. Ezetz esan nien nik. Beharbada semearen heriotzaren berri emateko ote zitekeen, anarteraino ez baitzidaten hortaz deus ere aditzera eman.
- Zenbat denboraz izan zinen komisarian?
- Donostiakoan egun bat. Libre nintzela esan zidaten, eta irtetera nindoala bi polizia aurkitu nituen atean. Nerekin etortzeko agindua omen zuten. Ez zidaten nora esan. Bidean aurrera luzaro gindoazela ezer jan gabe nengoen, eta kafesne zale amorratua naizela aitortu behar dut- bat ordaindu ziezadaten eskatu nien, optalidon batzuekin. Sei egun eman niten Iruñeko komisarian, be'rtan zeudela ere Segoviako ihesean ustez parte hartu zuten guztiak. Handik gartzelera eraman ninduten, eta hantxe bost egun pasa nituen bakarrik, inor ikusi gabe.
Hauzi paperak honela zioen: "Segouiako ihesean parte hartzea". Bi egun gehiago Iruñeko gartzelan pasa ondoren ihesarekin zerikusia zuten guztien joana antolatzen hasi ziren. Hamaika pertsona gindoazen autobusean, ezin konta ahala poliziek zaintzen gintuztela. Madrila eraman gintuzten zuzenean. Yeseriasa lehendabizi eta gero Ocañara.
- Zein tribunalen menpean zineten?
- Lehenik militarrean. Ondoren TOPera pasa ginen, honek ordea eskuak garbitu zituen eta Supremora eraman gintuzten. lau hilabete luze igaro behar izan genituen erabakia ezagutu arte. Berriro TOPera jo genuen. Barrenean izan naizen zortzi hilabete hauetan inork ez dit kasorik egin, ez epaimahaikoek ez bestek.
- Zenbat preso politiko ziren Yeseriasko emakumeen artean?
-Iritsi ginenean 46, gurekin 49. Espetxean sartu baino lehen hiru egun pasa genituen - apirilaren 21ean sartu ginen eta 24ean pasa gintuzten gartzelara. Egun berean, gauez, Eoneha Tristanen alaba jaio zen; hau FRAPekoa zen; epaitu zutenean heriotza agindu zioten; konmutatu eta gero 30 urtetako presondegia gelditzen zaiu. Haurra izan duelako jarraitzen du Yeseria sen; maternitatean dago, bestela eramango zuketen. Barruan gelditu diren bost preso politikoetako bat da. Besteak honako hauek dira: Eva Forest, euskaraz ikasten ari da hain zuzen ere, Bakartxo Intxausti, honi aldizkariak bidaili behar dizkiot, gurasoak eta ahizpa Martuteneko gartzelan dituenez gere besterik ez baitu bidaliko dionik, eta bere 18 urteetan aski zurtz dago. Mari Luz Fernández eta bere ama; hau, ikustera joan zitzaion egunean hartu zuten...
- Zer egiten zenuen barruan?
- Neure alabari egin nion soinekoa dut oroitzapenik goxoena - ehuna egiteko aukera baikenuen - Soineko bat bordatu nion, eta, nere ustetan behinik behin, oso polita gelditu da. Gainerakoan, irakurri egiten genuen -uzten zigutena- eskutitzak idatzi -gartzela barruko gauzak aipatzerik ez bagenuen ere- ... bisitak hartu, tartean kristal berezia zegoelarik, eta nahi zuen zuen guztia entzuten zizun funtzionariaren laguntasunaz. Euskaraz mintzatzen hasten baldin bazara mozteko eskatzen dizu. Espainolez baizik ezin zitezke mintza...
- Karmen, zein izan duzu momentunk larriena?
- Montxorena gertatu zenean. Gartzelan, gerokoaren berri ez jakitea, gaur irtengo ote naiz? Semearen heriotzaren urtemugarako irtetea espero nuen, baina ezin izan nuen...
Orain, denok demokraziaz mintzatzen ari zaizkigularik preso guztiak -emakume eta gizon- gartzeletatik ateratzea dugu behar beharrezkoena. Ezin gaitezke bakean bizi hauen eta kanporatuen herriratzea lortzen ez dugun bitartean
Pilar Iparragirre
16-17

GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakAtxiloketakAtxiloketak
PertsonaiazANTIA1
EgileezIPARRAGIRR1Politika

Azkenak
analisia |
National Geographic gutxiago, Kropotkin gehiago

Eskatutako kafea zerbitzatu zain nago tabernan, telebistan baleen inguruko dokumentala: “Arrak borrokan ari dira emea nork estaliko, borroka gordina eta arriskutsua, irabazle bakarra izango duena”. Soinu banda epikoak indartzen du ustezko gudaren intentsitatea... [+]


Amurrioko Correoseko postariek grebari eutsiko diote, enpresako zuzendaritzaren proposamena nahikoa ez dela iritzita

Langileek azaldu diote Aiaraldea Komunikabideari enpresaren proposamena ez dela konponbidea eta, horren ondorioz, hirugarren greba egunari eutsiko diote. 


2025-06-09 | Mattin Jauregi
Erleen dantza: Naturaren hizkuntza ahaztezina

Lurraren historian espezie askok komunikazio konplexuak garatu dituzte, baina gutxik dute erleen dantzaren pareko kode sofistikatua. Erle langileek elikagai-iturrien kokapena adierazteko erabiltzen duten dantza ez da soilik naturaren mirari bat, baita zientziaren begietatik... [+]


Sorbeltza
Lo airean egiten duena

Askorentzat uda soinuaren egilea da hegazti hori eta, seguruenik, hau dela eta mila izen ditu Euskal Herrian. Hauetako batzuek bere ‘txrriiii-txrrriiii-txrriii’ kantu deigarriari egiten diote erreferentzia: txirritxori, zirringilo, irrigo edo kirrilo, adibidez. Beste... [+]


2025-06-09 | Jakoba Errekondo
Gaitz erdi eta lotsa oneko nekazariak

Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.


2025-06-09 | Garazi Zabaleta
Basotxoa
Nafarroako ekoizle eta artisauen azoka berria Iruñeko Basotxoan

Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]


2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Eguneraketa berriak daude