Joxe Erramun Erauskin


1974ko azaroaren 10ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Joxe Erramun Erauskinekin Txirrita bertsolariaz
Joxe Erramun Erauskin
Garai bateko estrata zahar haien ondoan onak dira gaurko mendi bideak. Halere bada udazken honetan putzua eta lokatza bazterretan. Ez daude biziro txukunak Donostiako kaleak berak ere.
Herrerako zulokotetik Altzako gainera jo dugu lehenik. Handik, berriz, "Gazlelu-enea" baserrira. Hemen hil zen Txirrita bertsolaria. Hemen bizi da bertsolari sonatu honen hiloba, Joxe Erramun Erauskin.
Txirritaren ezpalekoa nonbait eta "San Isidro Saria" irabazi berria du. 50 mila pezetako saria, hain zuzen ere. "Auspoak" du ateratzekoa Uztapideren liburuaren molde eta apaindura berean.
Etxera bidean topo egin dugu Joxe Erramunekin. Bestetarako girorik ez dagoela eta sasiak moztera zihoan.
"Gaztelu-enea" non dagoen galdetzen neunean erderaz erantzuten zidaten baserritarrek ere. Erdaldunak al daude baserrietan ere?
Hor kalean erdaldun asko dago, baina baserrietan ez dago erdaldunik. Hori bai, erdaraz hitzegiteko ohitura haundia sartu da. Erdarara jotzen dute baserritarrek. Honelaxe jarria dago jendea.
Lehengo Altza ala oraingoa duzu maiteago?
Lehengoa dudarik gabe. Lehen denok ezagunak ginen, denok lagunak. Orain ez degu inor ezagutzen. Arrotz gertatzen da bertakoa ere hemen. Lehen euskaldunagoa zen. Lehenago "gu" ginen. Orain...
Hemen, zure baserrian, hil zen Txirrita ezta?
Bai hementxe hil zen. Hernaniko "Latzen" jaio zen, baina gero Altzako "Harrizar" baserrira etori zen bizitzera familia. Azkeneko hamasei urteak, berriz, hemen egin zituen. Nere amaren anaia bait zen.
Bai al duzu osaba Txirritak bezala bertsoetarako molderik?
Ez. Ez dut bat bera ere kantatu izan. Onenean ere bakarren bat jarri edo. Baina hutsa. Ez dut taxurik.
Gogoratzen al zaizu Txirritaren argitaratu gabeko bertsorik?
Zaila izango da. Aita Zabala hemen ibili da beti. Joan-etorri asko egin du Txirritaren bertso bila. Ez dut uste gehiago izan daitekeenik.
Zuk baduzu "San Isidro Saria" merezi izan duen liburua. Zertaz da?
Gure gurasoen baserriko denborak aipatzen ditut hor. Nik gaztetan ezagutu nuen bizimodua azaltzen dut. Orain urte askotako kontuak dira. Ez biderik, ez argirik, ez urik. Bizimodu latza zen hura. Nere gurasoei entzundako zenbait gauza ere jartzen dut. Esaera, gertaera harrigarri batzuk, sorgin kontuak, kontrabandoko gorabeherak eta honelako gauzak kontatzen ditut.
Nola hasi zinen liburu hori idazten?
Aita Zabalak berotu ninduen. Nik ez nuen nahi. Ez nuen uste balio nuenik, Baina noizpait ere baiezkoa eman nion. Honela hasi nintzen piskana piskana. 1972garrengo Ekainaren 17an hasi nintzen eta handik urte betera amaitu nuen. Jai eguartetan eta gauetan jarduten nintzen. Ni ez nengoen lan honetara ohitua, gauez gutxiago. Nere burua gogor hartu behar izaten nuen afalondoan horretan hasteko. Baina gustora jarduten nintzen behin hasiz gero. Hastea kostatzen zitzaidan. Izan ere askotan hotzak, nekaturik eta besteak oheratutakoan aritzen nintzen,
Noiz argitaratuko du "Auspoak"?
Martxo aldera, noski, esan didatenez. Ez dakit zer harrera izango duen. Ni ez naiz Uztapide bezain ezaguna. Ni beti etxean sartuta egon naiz. Ni ez naiz inora atera. Ez dut osabaren antzik.
Uztapideren "Lengo egunak gogoan" deitu liburuaren neurrikoa izango al da?
Luze-zabal-lodian, bai. Azalez bai. Hortik aurrera irakurleek esan beharko dute.
Uste al zenuen irabaziko zuela "San Isidro Saria"?
Ez nuen eramateko asmorik ere. Aita Zabalak berotu ninduen. Berak eraman ere egin zidan. Baina esan nion lotsagarri geratuko nintzela.
Aritzen al zen etxean bertsotan Txirrita?
Asko. Umore aldi ederrak pasatzen genituen. Aitaren anaia ere bertsolaria nuen. Txirrita bezain ona zen. "Gaxtelu" deitzen zieten. Ez zen Txirrita bezala kanpoan ibiltzen. Oso zintzoa zen. Behin edo beste bakarrik joan zela uste dut kanpora Txirritarekin kantatzera. Hemen sagardotegia genuen eta askotan jarduten ziren biak bertsotan. Une ederrak pasatzen genituen. Jendea gustora egoten zen. Nik orduan ez nion orain bezalako arretarik hartzen bertsoari, baina jendearen iritziz oso bertsolari ona zen.
Gutxitan joango zen Txirrita sorora lanera?
Ez zen gauza ere. Oso loditua, baldartua eta zahartua zegoen.
Poz haundia eman al dizu "San Isidro Sari" horrek?
Bai. Nik ez daukat orain gaztetan bezalako elusiorik. Baina poza ematen du honelako gauza batek.
Bai al duzu besterik egiteko asmorik?
Ez. Ni ez naiz jakintsu. Nik bizitzak erakutsi didana besterik ez dakit. Nik esan dut dakidana. Idazten asko erraztu naiz, baina gaia behar da. Ez daukat begibistarik ere.
Datorren igandean da bertsolari zaharen omenaldia. Zer deritzazu?
Oso ondo. Taberna zulotik atera behar dela bertsolaritza esaten da. Gaur beste jira bat hartu du bertsolaritzak. Baina taberna zuloei esker egin dira bertsolariak. Han bota dituzte lotsak. Gaur egun ere tabernan eta lagunartean ari denak aterako ditu bertsoilari berriak.
Burua jasoko dugula euskaldunok iruditzen al zaizu?
Nahiko etsia banago ni horretan. Zahartu nonbait.Baina erdaldun asko sartu da. Mokau goxoegia da Euskal Herria. Asko pizten ari da euskaltzaletasuna, baina bada eskubete lan gureari eusten.
Bere arotz lanak eta erleen aberaskak erakutsi dizkigu Joxe Erramunek. Erleak aberaska bezain txukun egiten ditu arotz lanak. Liburua ere hala egina izango dela uste dugu.
Mutiozabal
Joxe Erramun Erauskin
2

Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argitalpena\Liburuak\Besteak
Gaiez\Kultura\Bertsolarit\Bertsolaria\TXIRRITA
Pertsonaiaz\TXIRRITA
Pertsonaiaz\ERAUSKIN2
Egileez\MUTIOZABAL1\Kultura


Azkenak
2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


Mirene Begiristain Zubillaga (Ekonomialari feminista):
“Ekonomia zientzia sozial bat da; hortaz, badaukagu aukera nondik joan erabakitzeko”

“Emakume zientzialarien argitan” solasaldi-zikloaren helburua emakume zientzialarien ibilbidea ezagutaraztea da, baita ikertzen duten arloari buruz daukaten ikuspegia gizarteratzea ere, kultura zientifikoa hedatzeko eta eztabaida kritikoa sustatzeko. Elhuyarrek eta... [+]


Marieneko lurren alde, Kanbon mobilizaziora deitu dute larunbaterako

Elkarretaratzea eta asanblada antolatu dituzte azken berriak zeintzuk diren jakinarazteko. Horrez gain, irailaren 9an Baionako auzitegi aitzinean mobilizatuko dira, Marieneko lurraren defentsan aritutako hiru ekintzaile auzipetuko dituztelako.


Valle de Odieta makroetxaldeari 2.272 abelburu gehiago izateko baimena eman dio Nafarroako Gobernuak enpresaren aurkako epaiketaren atarian

Irailean aurkeztu zuen enpresak Caparrosoko makroetxaldea handitzeko eskaera, eta ingurumen baimena argitaratu du gobernuak astelehenean. Asteartean hasi da makroetxaldearen aurkako epaiketa lurrak nitratoz kutsatu dituela leporatuta, eta akusazio partikularra osatzen duten... [+]


Pentsioak osatzea “ez da beharrezkoa” Jaurlaritzaren esanetan, eta herri ekimen legegilea eztabaidatzearen aurka egin du

Maiatzean 145.142 sinadura aurkeztu zituen Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Gasteizko Legebiltzarrean, pentsioak gutxieneko soldatarekin parekatzeko proposamen baten alde. Pentsioak jasotzen dituzten pertsonentzako babesa “dagoeneko sisteman txertatuta”... [+]


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaitzen ari dira lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an hasi da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte. ARGIA... [+]


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Zentral nuklearrak eraisteko Espainiako Gobernuaren diru-partida jada 20.300 milioi eurokoa da

Urtebetean %0,8 handituta (165 milioi euro gehiago), Espainiako zentral nuklearrak itxi eta hondakin erradioaktiboa tratatzeko aurrekontua 20.367 milioi eurokoa da jada, Enresa enpresa publikoak emandako datuen arabera. Diru-partidaren zatirik handiena (17.520,5 milioi euro)... [+]


Mendiko suteak eta basozaintza

Lanbidean urteak daramatzagun basozainok, gogoan ditugu 1989. urtean Euskal Herria bortizki kolpatu zuten mendiko sute handiak. Urtarriletik luze zetorren lehorte latza udazkenean lehertu zen haize bortitzen bultzadaz. Dozenaka sutek beltzez jantzi zuten lurraldea, bereziki... [+]


Lurrikara Afganistanen: gutxienez 1.400 hildako eta herritar andana hondakin artean harrapatuta

6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Abian da ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintza handituta

Irailaren 1ean hasi dute ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintzari dagokionez, hainbat berrikuntzarekin. Esaterako, Sohüta eta Luhusoko haur eskola publiko banak euskarazko murgiltze eredua eskainiko dute, eta Hazparneko Armand-David laborantza lizeoak euskaraz... [+]


2025-09-02 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Zer ari da gertatzen Indonesian?

Hamar egun baino gutxiagoan, parlamentuko kideek euren buruari esleitutako pribilegio ganoragabeen aurkako ikasle-protestak, polizia-indarrek manifestari bat hil eta gero, benetako matxinada bilakatu dira.


Etxebizitzaren prezioa berriz igo da Donostian: 5.869 euro balio du orain metro koadroak

Maximo historiko berri bat ezarri du Donostiako etxebizitzaren prezioak: 5.869 euro metro koadroko, batez beste. Hori da Higiezinen Jabetzako Artekarien Gipuzkoako Elkargo Ofizialak aurkeztu berri duen txosteneko ondorioetako bat; txostenak 2025eko bigarren hiruhilekoko... [+]


Corellako eskolan D eredua ukatu dute, arrazoirik eman gabe

Nafarroako Gobernuak eskaera egin duten familiei iradoki die "datorren ikasturteari begira" abiatu dezaketela tramitazioa.


Eguneraketa berriak daude