"Dauden Barkuentzat Arrain Gutxi". "Lehorrean Ere Arrantzaleen Alde Zer Egin Haundia Dago"

1973ko irailaren 02an

Ondarrabiako Itsas Ertzean. Rafael Anzisar Arrantzalearekin
"Dauden Barkuentzat Arrain Gutxi". "Lehorrean Ere Arrantzaleen Alde Zer Egin Haundia Dago"
Rafael Anzisar Ondarrabiako mariñela duzue, beste zen bait mariñel bezalakoa. Langilea, ordu eta egun luzetan itsasoan bere eginbide neketsu horretan jardun ohi duen arrantzalea. Gazte zelarik itsasorako joera hartu behar izan zuen eta geroztik bertan jarraitzen du. Goizeko hamarretan lehorrera iritsi zazikigu eta arratsaldeko lauretan berriro barkura, itsasontzira joan beharko du, egun batzutarako. Etxean igaro dituen sei ordu eskas horietako bat eskaini digu. Ordu luzea igaro dugu elkarrizketan. Egia esan, guk entzun baino ez diogu egin. Zer gauza hoberik arrantza eta arrantzaletaz hitzegiteko egunero hortan ari den mariñel bat baino ? Eta zenbat eta zenbat horrelako gure itsasertzean?
Mariñelen Bizitza Gero Eta Latzago
Elkar agurtu bezain laster hitzegiteari ekin diogu:
–Adizu Rafael azken aldi honetan itsasertzean sortu izan diren zenbait istilu, oporraldi, borroka dela medio, arrantzaleetaz, arrantzoaz, asko hitzegin da azken egun hauetan. Problema gogorrak dituzue esku artean nonbait?
–Gaurregun arrantza gero eta gogorragoa, zailagoa, neketsuagoa gertatzen zaigu. Honen inguruan korapilo asko da askatu premian. Izan ere problemak ez dira itsasoan bakarrik sortzen. Lehorrean ere arrantzaleen alde zer egin haundia dago.
–Itsasoa eta lehorra aipatu dizkiguzu. Dana batera ezin bada aztertu eta itsas egoerari, mariñelak itsasoan aurrez aurre dituen problemez hitzegin dezagun. Zein dira arazorik nagusienak?
–Arrantzaleaz, itsasoaren haserre aldiaz, gure bizitzaren alderdi garratzak aipatuz asko hitzegin eta beste hainbeste idatzi du. Gai hauetaz gauza berriak esatea osa zaila du.
–Baina azkenaldi honetan behin ere baino gehiago hitzegin izan da.
–Hara, hemen, esku artean daukagun arazorik larriena arrainik ezaren arazoa dugu. Barkuak ugalduz joan dira, barkuak arrantza gehiago arrapatzeko tresnaz hornitu zaizkigu, baina orain arrain eskasia sumatzen du. Lehenago, adibidez, antxoa Kantauri itsasoan non nahi arrapatzen zen. Bai Asturias, bai Santanderko arrantzaleek ez zuten arrain bila luzaroan ibili beharrik izaten. Orobat gertatzen zitzaigun guri ere. Orain ordea, amaitu, bukatu dira hango antxoak. Orain itsas kolko honetara, gure iparraldeko itsasertzera jo ikusten dugu, beste erremediorik ez dute izaten.
–Honek ondoren txarrak ekarriko ditu bada.
–Egoera honen ondorenak guztien begion bistan daude. Itsuak berak ere ikusten ditu, noski. Hemen zenbait alditan sekulako barku pila biltzen du, eta jakina, ez da denentzat behar hainbat arrain izaten. Iparraldean bertan, kanpotik hainbeste itsasontzi inguratzen dela ikusirik itsas mugari eusteari gogor ekin diote. Indarrean eta gogor eutsi ere. Bestela arrainik gabe geldituko diren bildur dira. Eta badakizu, bakoitzak bere opilari su ematen dio.
–Gauzak horrela daudelarik, zer moduz konpontzen zerate iparraldeko arrantzale euskaldunekin?
–Periodiku eta izparringiek amaika saltsa harmatu dute behin baino gehingotan. Guk geureari begiratzen diogu eta iparraldekoek beren eremua zaindu nahi dute. Bakoitzak bere ogipide eta irabazpideari begiratzen dio. Gainontzean oso ondo konpontzen gara, hemengook ondo konpontzen geran bezalaxe. Baina zer gertatzen da? Gure barkuak arraina atzematen badu, guretzat gehiegia den arrain pila hori bestek ere bertan arrantza egin dezaten abisurik emango genuke. Baina gero, hainbeste barku inguratzen zaizularik ia hutsean gelditzen zera.
–Zuen elkartasuna, beraz, ez da erabatekoa ?
–Zoritxarrez ez. Arrain ugari balego gauzak diferente izango liraké baina lehenago esan dudan bezala, dauden barkuentzat hainbat arrainik ez dago.
–Arazoa nola konpon diteke?
–Horixe da neronek asmatu ezin dudana. Bide berriak aukeratu beharko dira, erabaki sendeak hartu beharko. Baina asmatzen ez da erraza. Rentabilidade batek eskatzen duen arabera eraberritzen zaila da. Itsas barruan gero eta konpetentzia haundiagoa da. Gure bizitza gero eta latzagoa, ilunagoa ikusten dugu.
Lehor Inguruko Problemak
-Dirudienez eta ikusten denez lez horrean ere badute hauzirik. Utz dizaiogun Rafaeli berak honen berri emango digu eta
–Lehorrean konpondu beharrezkoa diru arazoa da. Itsasoko jarduna ia alferrikoa izaten da lehorrean ondo ordaintzen ez badizue. Istiluak sarri sortzen dira. Hemen bertan, kanpora arraina bidaltzea guretzat probetxuzkoa izango litzake irabazi hobea izango genuke Erosleak ere elkartzen dira eta sarritan indargabe bezala gelditzen gera. Hau lehenbai lehen znzendu behar da.
–Ez da bada, kaletarrek gutxi ordaintzen dutelako izango
–Badakit arraina garesti ordaintzen duzuela, erosterakoan behin baino gehiago ezinean gelditzen direla. Hori besterik da. Beste problema bat, komertzializazioarena, hain zuzen. Arraina arrapatzen denetik eroslearengana, etxeko andrearengana iritsi orduko hiruzpalau bitarteko izan ohi ditu gutxienez. Bitarteko horiek ez dira, dirudienez, musutruk ibiltzen eta zuen sukaldetara iristen denean arrain garestia jan behar. Baina, itsasoan, ikus dezakezunez, inor gutxi aberasten da. Lehorrekoak, agian
–lnstituzioak, kofradiak edo beste zerbaitek ez ahal zaitue babesten?
–Babesa, babesa, gure elkartasunak eman diezaigukeena bakarra dugu. Instituzioak itsasuntziak egiteko, eskuratzeko prestamenak, kreditoak egingo dizkizu. Baina gaur gauzak dauden bezala ez dezakegu gure itxaropena inorengan ipini.
-Eta kofradiak?
-Kofradiak aipatu dituzu eta zerbait egin dezaketelakoan gaude. Baino gaurkoz paper arazoak baino konpontzeko ez dizu laguntzen. Kofradiek indar har dezaten, beste bide batzutatik abia daitezen gure esku dago gehienbat. Gure problemak ez dira, esan bezala, itsasokoak bakarrik. Lehorrean lan asko, etengabeko lana egin behar da. Horretarako egitura edo erakunde batzuk sortu behar dira edo gainontzean lehengoak indartu posible den neurrian behintzat. Dirua beharrezkoa dugu, baino pertsonak beste sail batzuk jorratu behar ditu.
.-Orain uda partean, lanpetuak zabiltzate. Ez daukazu hori bi aldiz esan beharrik. Baino, neguan denbora libre gehixeago izango duzue. denbora hori arrantza arloan eta eta beste zenbait gauzetan mariñela prestatzeko erabiltzen ahal duzue?
-Gu, erabat itsasoari loturik bizi gatzaizkio. Hortaz kanpo ez dugu ezertarako gogorik eta umorerik izaten. Zer egin handia dago. Bada zer ikasia. Beste erritako arrantzaleak, Euskalerriaz kanpo erabiltzen diren teknika aurreratuak, aurre aurrean dabiltzan estaduak arrantzaz zer dioten, nola baliatzen diran eta abar, jakitea komenigarria da. Mariñelak ez du gaur gaurkoz hainbesterainoko kemenik. Bestalde, premiazkoa denik, ezin uka.
Ondarrabiari Begira
–Hiztuna dugu Rafael, itsasoaz, hango problemetaz, luzaz mintzatzen jardungo litzake. Itsasoa bezain luze zabalak bait dira bertako problemak. Hala ere, lehorrekoari begira, Onrdarrabiaren egoera aipatu beharrean gaude. Kostako zenbait herritan arrantzarekin batera industria indártzen eta sendotzen ahelegindu zaizkigu Batzutan arrantzaren inguruan sortzen da industria. Bestetan beste industria mota. Gaurko arrantzaleen seme alaben etorkizuna nolakoa ote da? Arrantzale baten iritzia Anzisar ondarrabiar arrantzalearena, jaso dezagun.
–Etorkizunaz pentsatzeko astirik ere ez dugu izaten askotan. Familia aurrera ateratzearren ari gera jo eta ke. Nik halabeharrez itsasora jo nuen. Baina itsasoan ez dago etorkizunik.
-Rafael, gazteek ez al dute itsasoa gogozko?
-Gaztea, gazte den bitartean, arrantzoari lotuko zaio. Izan ere gazteak, lehen momentutik besteek bezela irabazten du. Urtetan lanean ari den arrantzaleak urtean berrogei mila duro irabazten baditu, gazteak beste hainbeste irabazten ditu. Honek gazteen buru-bihotza pizten ditu. Gerora izaten dira kontuak, eta neure burua ez dut oraindik zahartzat jotzen. Arrantzale gehienok ez genuke, inolaz ere, gure semeek itsasoan lanean jarraitzerik nahi.
-Eta Ondarribian, honen inguruan, bizibide berririk sortzen ari ahal da?
-Galdera horri herriko arduradunak hobeki erantzungo lioteke. Nik ez bait dut ezeren daturik, ez gai honetaz berri zehatzik. Hala ere hauxe esango nizueke: hemen ez dut gauza garbirik ikusten. Ondarrabian turismoa nagusitu zaigu. Onek bere alderdi onak baditu, baina bai txarrak ere. Ondarrabiar gazteek kanpora jo beharko dute ogi bila. Bertan ez bait da lanik sortuko. Ondarrabia atsegina izango da zenbaitentzat uda partean, baino hemen urte osoan bizi behar dugunok ez dugu giro izango.
Herritar baten kezkak dira, herritar soil baten iritzia. Baina dirudienez gauzak ez doaz oso ongi. Zainik gabeko landareak ez du lurrik hartzen, ez da indartzen. Turismoa gaurregun antolatua dagoen neurrian eta eran ez du urte guztiko ogirik ekarriko. Beste horrenbeste Ipar Euskalerria ezagutzen dugunok, ez genuke Ondarrabian horrelakorik gertatzerik nahi.
Bai baserritarrek, bai kaletarrek zer esan haundirik badute gai honetaz. Gaurkoz mariñel batek esan dizkigunak jaso ditugu. Guk ere abesti hura dugu gogoan
Baionako barraraiño..»
«Itsasoan lano dago
Ondarrabia partean, itsasoa lañopean, eta lehor ingurua ilunpean, argitasunik eskaintzen ez diguten bitartean.
MIKEL UGALDE
1

GaiezEkonomiaLehen sektoArrantza
PertsonaiazANZISAR1
EgileezUGALDE1Ekonomia

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Umeak, poliziak, mikrobihotzekoak

Genozidioa gelditzeko eskatu du Gasteizko hezkuntza komunitateak Palestinaren aldeko ekimen jendetsuan

Zigor Olabarria Oleaga

Ekialdeko Afrikan, oztopoak oztopo, eurite aldaketei egokitzeko ekimenak martxan

Nicolas Goñi

"Portuak zabortegiak dira"

Elhuyar | Ana Galarraga

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Negu gorri, hondamendia iragarri

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Azkenak

2024-05-13 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Analisia

Negu gorri, hondamendia iragarri

Apirilaren 30ean, Espainiako patronala den CEOEk argazki horixe zintzilikatu zuen sareetan: ezkerrean dago Antonio Garamendi, CEOEko presidente den Getxoko semea; eta eskuinean Alfonso Santiago bilbotarra, musika festibalen munduan dabilen Last Tour promotorako burua, Eusko... [+]

2024-05-13 | Cira Crespo

Ukelele baten atzean Hawaii aurkitu nuen

2024-05-13

ANALISIA |

Umeak, poliziak, mikrobihotzekoak

2024-05-13 | Zigor Olabarria Oleaga

Genozidioa gelditzeko eskatu du Gasteizko hezkuntza komunitateak Palestinaren aldeko ekimen jendetsuan

Ehunka herritarrek egin dute bat hainbat hezkuntza zentrok, guraso elkartek eta sindikatuk antolatutako deialdiarekin, Palestinako umeak gureak ere badira. Genozidioa gelditu! lelopean. Sarea Euskal Herri osora zabaldu nahi dute sustatzaileek.

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

Eguneraketa berriak daude