Zillar Eztaietan. Euskal dantzen oinarri eta iturria bilatzen du eta zabaltzen

1973ko uztailaren 29an

Goizaldi dantza taldeko Joxe Iñazio Montesekin
Goizaldi.
Zillar Eztaietan. Euskal dantzen oinarri eta iturria bilatzen du eta zabaltzen
1948garren urtean sortu zen Donostiako GOIZALDI dantzari taldea, Kandido Puxanaren ardurapean. Aurten ospatzen ditu bere zillar eztaiak.
GOIZALDI etengabe lanean jardun da hogeita bost urte hauetan. Oso antzinatik datozkigun euskal dantzen iturrian edan nahi izan du.
GOIZALDI Euskal Herri osoan ez ezik Europako hiri askotan ere ibili da euskal dantza saioak eskaintzen: Madrillen, Valencian, Santanderren, Oviedon; Frantzian, Goiko eta Beheko Pirineotan, Lot, Garonne, Gironde eta abarretan; Inglaterran, Nizan, Alemanian, Ligurian, Bretainan, Sicilian, Italian, Txekoslobakian eta abarretan.
GOIZALDIk sari eta txapel asko irabazi du dantza biltzarretan.Hau guztia dela eta Joxe Iñaxio Montes lehendakariarengana jo dugu hizketaratzeko asmoz.
ðJoxe Iñaxio, zuk dakizu ondoen eta, zer egin du GOlZALDIk 25 urteren buruan?
ðGipuzkoako Goierriko dantzak, ahoz aho iraun duten dantzak gordetzea izan da gure lana. Puxana aita-semeengandik jaso genituen hogeiren bat euskal dantza lantzea, alegia. Hauek, berriz, Olanorengandik jaso zituzten. Eta honek Itzuetarengandik. Herciarengandik jaso ditugun bezala gorde ditugu. Ez ditugu bat ere aldatu jendearen itoxintxa eta txaloengatik. Dantza hoiek beren jatortasonean eta xalotasunean gordetzen eta egiten saiatu gara.
ðZergatik ari zarete folklore maila hau lantzen?
ðOndasun hau dena herriarena da eta herriari bihurtu behar zaio. Gainera gipuzkoar garenez begirapen sakratua behar diogu izan arbasoengandik datortigun altxor eta ondareari eta osorik utzi behar diegu ondorengoei.
ðHerriaren nortasunaren agerpen al da dantza? Zenbateraino?
ðGero eta gehiago sartzen ari da herrian euskal dantza herrikoien kultura altxorra. Batez ere gazteriaren bihotzean ari da sartzen. Hemen dago etorkizunaren itsaropena. Dantza hauek diren bezala ikasteko irrika haundia dago.
ðEuskera oso antzinakoa dugula badakigu. Hala al dira euskal dantzak?
ðDantzak baino askoz lehenagokoa da euskera GOIZALDIrentzak Baina dantzen aztarnak ere prehistorian aurki ditezke. Antzinako garai hoietan galtzen da hauen iturria ere.
ðDantza egiteko era eta molde desberdinak agertzen zaizkigu Euskal Herrian: Nafarroan eta Zuberoan, adibidez. Zergatik?
ðEskualde bakoitzak, bailara bakoitzak, ibar bakoitzak, hauzo bakoitzak bere tankera eta kutsua ezartzen dio dantzari Euskaldunen izaeran dago hau. Dantzak ez dira sortzen gauetik goizera. Mendez mende sortuz joan ohi dira. Belaunaldi bakoitzak bere zentzua eransten dio: bere une hartako aldartea, pentsaera, izaera, sineskera, gizartearekiko eta munduarekiko ustea eta heziera. Baita herri bakoitzak eta itar bakoitzak ere. Nafarroa eta Zuberoa elkarren ondoan dauden senideak ditugu, halere bakoitzak bere taxua ematen die dantzei, nahiz eta molde berdinekoak izan: Irmoak eta geldiak gerriz goitik, biziak eta zumearen antzekoak gerriz behetik.
ðZeintzuk dira Gipuzkoako eta Bizkaiko dantzen desberdintasunak?
Funtsean, esanahian eta mamian erabat ritualak dira Gipuzkoako eta Bizkaiko dantza herrikoiak. Badaude dantzatzeko eran aldeak. Herrialde bakoitzak bere kutsua eta zentzua ezartzen bait dizkio.
ðEz al du folkloreak jendearen euskal kontzientzia kamustuko? Ez al dio gazteriari lo harraziko?
ðAlderantziz. Folkloretik hasten zaie euskerarenganako zaletasuna. Hortik kultura egarria eta herri mina. Hori honela gertatutako asko ezagutzen dugu.
ðúBallet kutsua erantsi diozue dantzei. Horrekin zer galtzen du, zer irabazten euskal dantzak?
ðZoragarria da euskal "Ballet"a, baina guztiaren ondorio izan behar du. Oraindik larrugorri gaude. Oraindik ez dugu bildu herrian bizirik dagoen foklorea. Musikologiarentzat eta dantza herrikoientzat etxe bat behar genuke. Hor gordeko lirake filmak, liburuak, agiriak eta beste edozer gauza gai hontaz. Hortze ikasi ahal izango genuke, hortxe euskal arnasean murgildu. Betoz orduan "Balllet"ak. Oinarri sendo horrekin bakarrik egingo dugu berria zertait taxuzkoa.
ðZer asmo dituzue?
ðAurrekoengandik jasoa ondorengoei uzten ahalegindu gara. Baita Goierriko dantzak herrian sartzen ere.
ðNola ikusten duzue etorkizuna?
ðItxaropenez. Jatorra dena eta jatorrizkoa ikasi nahi du gazteriak, jatortasuna bihurritzen edo aldrebesten duen guztia gorrotatzen du.
«Folk Musik Council» jardunak ziren izatekoak Donostian Uztailaren 26tik abuztuaren 2ra. Batzar hortakoa da GOIZALDI ere. Hori dela eta inguratu gara GOIZALDIrengana. Baina Folk Musik Council jardunak ez direla antolatu esan digu. Beste urteren batean beharko dute.
Dena den hasitako lanari jarraitzeko eskatzen diogu GOIZALDIri. Beharrezkoa du herriak folklore jatorraren arnasa.
Zillarrezko ezteiak indarberritzeko eta arnasberritzeko izan ditzala. Eta bere ibilaldi, dantzaldi, batzarre eta txapelak herriaren onerako izan ditezela.
ERRIALDE
1

Gaiez\Kultura\Dantza\Euskal Dant
Gaiez\Kultura\Dantza\Taldeak\GOIZALDI
Egileez\HERRIALDE1\Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"Batasun estrategikoa lantzen ari gara Europako Alderdi Komunista sortzeko"

Xabier Letona Biteri

Infiltratutako beste polizia bat atzeman dute Madrilgo hainbat kolektibotan

Gedar

Ja(ki)tea, gertuko ekoizleek hasitako lana borobildu nahi duen sukaldari elkartea

ARGIA

Garaipen gazi-gozoak

Arkaitz Zarraga Azumendi

Batzuen aberastasuna, gehiengoaren miseria, biodibertsitatearena barne

Nagore Zaldua | Eneko B. Otamendi

Tetuán

Iratxe Fresneda

Azkenak

2024-05-06 | Mattin Jauregi | Inaxio Arin | Balerdipeko erleak

Lan banaketak

Gizakiok ez bezala, erlauntzako hiru partaideek jaiotzetik dituzte eginkizunak argi.

2024-05-06 | Nagore Zaldua

Arrosarioa, sexu-estrategia aurrerakoiaren adierazle

Itsaso zabalean bada izaki lirdingatsu bat, gorputz gardenekoa, bitxi bezain ezezaguna. Aitzitik, ezin esan genezake ezohikoa denik, haren banaketan munduko itsaso gehienetara zabaltzen baita, Kantauri itsasoa barne. Batzuetan bakarka topatu daitezke, besteetan aldiz lepoko edo... [+]

2024-05-06 | Jakoba Errekondo

Intsusa lore edariak

Edanari emateko prest? Uda atari hau aproposa da gero berokoak etortzean ez lehortzeko edariak destilatzeko. Hezetasunari eustea garrantzitsua da gorputzari bere onenean atxikitzeko, eta etxean sortutako mamarekin bada zer esanik ez.

2024-05-06 | Garazi Zabaleta

Erlauntzako airea arnastearen onurak

Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]

2024-05-05 | Jenofa Berhokoirigoin

Adimen artifizialaren esku utzi du palestinarren hilketa Israelek

Titularra irakurri eta baten batek pentsatuko du esajerazio bat dela, neurriz kanpoko orokortze bat egin duela kazetariak. Israelgo informazio zerbitzuetako sei langile ohien lekukotasunetan oinarrituriko 'Lavender': The AI machine directing Israel's bombing spree in... [+]

Eguneraketa berriak daude