Hala bedi ez P, eta orduan ez Q

  • JOAN MARI IRIGOIEN ::Ama, tiro, bammm!

    Elkar, 2013

Handitzat har daiteke Joan Mari Irigoienen azken eleberria: Arma, tiro, bammm!  

Ozta-ozta 600 orrialde egiten dituen liburu mardul honen izenburuari erreparatuta, tematikaren ildoari buruzko susmo txiki bat izan dezakegu: armak, hortaz, gerra. Esan nahi baita, baldin eta P orduan eta Q. Eta era berean, nahiz eta ez Q beti existituko da P, beraz Q asmatu behar. Noiz utziko diogu ekuazio matematiko honen zirkulua gizentzeari?

Matematika hizkuntza bilakatze prozesu horretan, zenbait galdera interesgarri proposatzen ditu eleberri honek; zertarako armak ekoitzi, gerra ez badugu nahi? Eta orduan, bidezkoa al da ekoizpen horretaz baliatzea armen kontrako gerran? Horrela formulaturik suabeago diruden arren ondorioa bera da: gizakiak nola edo hala asmatu beharra du gerra, batez ere arma trafikoa batzuen aberastasun-iturri den heinean.

Hausnarketa honi bidea emateko hari narratibo bik eutsiko diote josketa lanari; Mendebaldeko munduaren orratza batetik eta Ekialde Hurbilekoa bestetik, bakoitza mutur batetik hasita, begia begi truk leloak bultzaturik, sare beraren ekoizle bilakatuko direnak. Zein den errudun eta zein biktima izango da pertsonai batzurengan azaleratuz joango den funtsezko galdera, maite ditugun pertsona errugabeen heriotza mendeku hartu nahi izatean hain zuzen ere, erantzun erraza ez daukana.

Bloke handien arteko gerra horretan, bi familien istorio paraleloki garatuek osatzen dute eleberriaren mamia; Bereibar izeneko herri batekoa bata eta Balad al Xams-ekoa bestea. Tregua barik ekingo dio idazleak, pisutsu xamar zenbaitetan, familia bakoitzaren hirugarren belaunaldira arteko biografia kontatzeari. Zentzu horretan goraipatzekoa da Irigoienek mundu islamdarraren fabulazioan burutu duen lan izugarria. Ez soilik erlijio, ohitura zein giro kulturalaren aldeei dagokienez, guzti horrek pertsonaia bakoitzaren barne mundua eraikitzeko momentuan baizik.

Zerk bultza dezake talibana motxila jantzita bere buruaz beste egitera? Ez da justifikazio kontua idazleak bilatzen duena, gorputz osoa dardar batean jartzen digun hotzikara eragitea baino. Bide beretik aipatu ere, nahiz eta nire ustea izan daitekeen, badela eleberrian erruduna zelatatu nahiko lukeen hatz seinalatzaile bat, idazlearen inkontzienteak traizionaturik edo, bere kabuz jokatzen duena. Hala izanik ere, eleberriak mantentzen du haren berezko indar eta kalitatea, beraz zinez gonbidatzen dut irakurlea orrialde hauetan barrena bidaiatzera.

Istorioek aurrera egin ahala, biek bat egingo duten susmo aski ziurra du irakurleak. Momentu hori noiz iritsiko zain, narrazioaren tentsioa in crescendo doa, bammm! entzungo dugun arte.

 


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude