Hala bedi ez P, eta orduan ez Q
JOAN MARI IRIGOIEN ::Ama, tiro, bammm!
Elkar, 2013
Handitzat har daiteke Joan Mari Irigoienen azken eleberria: Arma, tiro, bammm!
Ozta-ozta 600 orrialde egiten dituen liburu mardul honen izenburuari erreparatuta, tematikaren ildoari buruzko susmo txiki bat izan dezakegu: armak, hortaz, gerra. Esan nahi baita, baldin eta P orduan eta Q. Eta era berean, nahiz eta ez Q beti existituko da P, beraz Q asmatu behar. Noiz utziko diogu ekuazio matematiko honen zirkulua gizentzeari?
Matematika hizkuntza bilakatze prozesu horretan, zenbait galdera interesgarri proposatzen ditu eleberri honek; zertarako armak ekoitzi, gerra ez badugu nahi? Eta orduan, bidezkoa al da ekoizpen horretaz baliatzea armen kontrako gerran? Horrela formulaturik suabeago diruden arren ondorioa bera da: gizakiak nola edo hala asmatu beharra du gerra, batez ere arma trafikoa batzuen aberastasun-iturri den heinean.
Hausnarketa honi bidea emateko hari narratibo bik eutsiko diote josketa lanari; Mendebaldeko munduaren orratza batetik eta Ekialde Hurbilekoa bestetik, bakoitza mutur batetik hasita, begia begi truk leloak bultzaturik, sare beraren ekoizle bilakatuko direnak. Zein den errudun eta zein biktima izango da pertsonai batzurengan azaleratuz joango den funtsezko galdera, maite ditugun pertsona errugabeen heriotza mendeku hartu nahi izatean hain zuzen ere, erantzun erraza ez daukana.
Bloke handien arteko gerra horretan, bi familien istorio paraleloki garatuek osatzen dute eleberriaren mamia; Bereibar izeneko herri batekoa bata eta Balad al Xams-ekoa bestea. Tregua barik ekingo dio idazleak, pisutsu xamar zenbaitetan, familia bakoitzaren hirugarren belaunaldira arteko biografia kontatzeari. Zentzu horretan goraipatzekoa da Irigoienek mundu islamdarraren fabulazioan burutu duen lan izugarria. Ez soilik erlijio, ohitura zein giro kulturalaren aldeei dagokienez, guzti horrek pertsonaia bakoitzaren barne mundua eraikitzeko momentuan baizik.
Zerk bultza dezake talibana motxila jantzita bere buruaz beste egitera? Ez da justifikazio kontua idazleak bilatzen duena, gorputz osoa dardar batean jartzen digun hotzikara eragitea baino. Bide beretik aipatu ere, nahiz eta nire ustea izan daitekeen, badela eleberrian erruduna zelatatu nahiko lukeen hatz seinalatzaile bat, idazlearen inkontzienteak traizionaturik edo, bere kabuz jokatzen duena. Hala izanik ere, eleberriak mantentzen du haren berezko indar eta kalitatea, beraz zinez gonbidatzen dut irakurlea orrialde hauetan barrena bidaiatzera.
Istorioek aurrera egin ahala, biek bat egingo duten susmo aski ziurra du irakurleak. Momentu hori noiz iritsiko zain, narrazioaren tentsioa in crescendo doa, bammm! entzungo dugun arte.
Ekologistak Martxanek Bandera Beltzak 2025 txostena argitaratu du, urtero legez, "itsasertzeko kutsadura eta ingurumen-kudeaketa txarraren kasu esanguratsuenak ezagutarazteko". Hego Euskal Herriko kostaldeari dagokionez, Bilboko superportuari eta Getariako arrain... [+]
“Lehenengo mailako ikasleek enpresetan egin dituzten praktikak existitu ez balira bezala jokatzeko eta notak aurreko sistemaren arabera jartzeko eskatu digute”, adierazi dio ARGIAri irakasle talde batek. Hori eta beste hainbat adibide eman dizkigute, azaltzeko modu... [+]
Langileak kexu agertu ziren ekainaren hasieran. Fernando Domínguez Nafarroako Osasun kontseilariak erantzun zien "euren eskuetan" zegoen guztia egiten ari zirela, baina baliabideak "mugatuak" zirela.
Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]
Euskal Herriko ordezkaritza gara Gazara Martxan. Egiptora etorri gara mezu argi batekin: genozidioa salatzeko, blokeoarekin amaitzeko eta Israel estatu genozidarekin harreman guztiak eteteko exijitzeko.
Gure elkartasun ekintzaren aurrean, aginte sionistaren eta... [+]
Donostiako Udalak jakinarazpena bidali dio Alde Zaharreko Gazte Asanbladari, epaiketaren data zehazteko. Asanbladak azaldu duenez, epaiketa aurreko hilabeteetan ezin dira desalojatuak izan, epaileak agindua eman arte.
Antolakuntzak salatu du Poliziak jarraitzen duela martxako partaideak atxilotzen eta tratu txarrak ematen. Kezka berezia agertu du Saif Abukeshek martxako presidentekidearen egoeragatik: astelehen arratsaldean atxilotu zuten, tratu txar “larriak” eman... [+]
San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.
Palestinaren askatasunaren aldeko eta genozidio eta okupazioaren kontrako Nafarroako plataforma izan da hautagai bozkatuena.
Gasteizko Lan arloko bigarren auzitegiak ebatzi du SIS Electricidad enpresarentzat lan egiten zuen eta 2019an hil zen behargina amiantoak eragindako minbizi batengatik hil zela. Udal galdarak konpontzeaz arduratzen zen elektrikaria, eta 1999tik 2017ra lan egin zuen enpresa... [+]
Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.
Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.
Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.
Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]
Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]