Muin filosofikoak bi lerrotan

  • Valeriu Butulescu:: Hareazko oasiak (Aforismoak)

    Erroteta, 2013

    Itzulpena:: Hasier Agirre

“Inor ez da aforismogile bere herrian”, dio ironiaz Catalina Ilinescu Gheorghiuk liburuaren atzealdean. Generoko pieza gogoangarria paratzea baino, kexua agertu nahi digu. Valeriu Butulescuri, antzerkirako egin duen lan eskerga ondo balioetsi baitzaio bere herrialdean, Errumanian, ez ordea, aforismoaren genero literarioari egindako ekarpena. Eta Butulescu, aforismogile garaikideen artean behintzat, autorerik itzuliena da munduan.

Komunismo garaian, artean ekin zion Butulescuk aforismoak idazteari, Ceaucescu agintean zela, eta 1985ean plazaratu zuen lehen bilduma, esku artean dugun Hareazko oasiak, hain zuzen.

Bere lanak ikertu dituztenek diote Butulescuk denen iritziaren aurka doan zerbait balitz bezala aurkezten digula maiz aforismoa; lehen begiratuan onartezina iruditu eta apurka benetako bilakatzen dela. Adibidez: Urtero igarotzen dugu, oharkabean, gure heriotzaren eguna. Edo: Argiaren abiadak, azkarrena dela ere, inoiz ez du gaindituko iluntasunarena.

Badiote, halaber, Butulescuren arrakasta ulertzeko aforismoaren ezaugarri nagusia hartu behar dela gogoan: generoa gogoko duen irakurlearen pazientzia askoz ere txikiagoa dela beste edozein generotakoa baino. Eta Butulescuk, liburua hasi eta buka, ondo harrapatzen ditu denak amuan. Horra astindua eman didaten bi adibide: Sinesten dut eboluzioan. Nire hilotzaren beldarra naiz. Bigarrena: Belaunikatzen bazara, egonkortasuna handiagoa da.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude