“Sekulakotz galerak enetako dire”

Lepantoko gudua (1571) galeren arteko historiako itsas gudurik handiena izan zen. Arraunean aritzen ziren gizonak ez ziren soldadu libreak, preso kondenatuak baizik.
Lepantoko gudua (1571) galeren arteko historiako itsas gudurik handiena izan zen. Arraunean aritzen ziren gizonak ez ziren soldadu libreak, preso kondenatuak baizik.

Hazparne (Lapurdi), 1815. Martin Larralde Bordaxuri galeretara kondenatu zuten, aita ustez tiroz hiltzeagatik. Handik hiru urtera, zigorra betetzen ari zela, gero Pantxoa eta Peiok ezagun bihurtuko zuten Galerianoaren kantua idatzi zuen. Handik hiru urtera hil zen. Hala dio lehen ahapaldiak:

Kantatzera niazu alegera gabe,
ez baitut probetxurik, tristaturik ere;
nehun ebatsi gabe, gizonik hil gabe,
sekulakotz galerak enetako dire.

Galeretako zigorra ez zen berria. Antzinaroan, Grezian eta Erroman ohikoa zen arraunerako esklaboak eta preso kondenatuak erabiltzea. Eta Bordaxurik bere sentipenak kontatu bazituen, Cartagenako (Murtzia) armategiko artxiboan galerianoei buruzko informazio xehea jaso zuten 1624tik 1748ra. Galeretako Liburu Orokorrak, 25 liburukiz osatuak, zaharberritu dituzte berriki, eta, horri esker, kondena krudelaren inguruko xehetasun ugari jakin ahal izan ditugu.

Eserlekura girgiluz lotuta egoten ziren beti, eta hantxe egiten zituzten lo, jan eta bestelako behar guztiak. Itsas guduetan ez zituzten askatzen, eta, hala, galera hondoratuz gero, galerianoak ere harekin batera joaten ziren itsas hondora.

Oinutsik zeuden eta ilea larru-arras moztuta eramaten zuten, ihes eginez gero erraz ezagutzeko moduan; bide batez, zorriak saihesteko ere balio zuen neurriak. Egunean ogi egosi zati gogortu bat –bizkotxo esaten zioten, optimismo handiz–, baba eltzekari pixka bat eta ura ematen zizkieten bizirauteko.

Hilketa leporatuz gero, galeretan urte batzuk pasatzeko aukera zegoen, baina sexu delituak, edo garai hartan delitutzat jotzen zirenak, gogorrago zigortzen zituzten. Francisco Gimenez ijitoari zortzi urteko zigorra eman zioten hilketa leporatuta; Juan de Moralesek, aldiz, 200 zigorkada eta hamar urteko galera zigorra jaso zituen, pecado nefando delakoa egotzita, homosexuala izateagatik, alegia.


Azkenak
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]


Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


2024-04-28 | Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]


Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Eguneraketa berriak daude