Hego Poloan ez da garailerik
Antartika, 1912ko urtarrilaren 18a. Robert Falcon Scott kapitaina buru zuen espedizio britainiarra Hego Polora iritsi zen. Baina haien aurpegietan ez zen irribarrerik, iristean Norvegiako bandera bertan zegoelako. 34 egun lehenago Roald Amundsen izan zen Hego Poloa zapaltzen lehena. Nolatan lortu zuen Norvegiak, herri gazte eta txikiak, potentzia britainiar ahalguztiduna lehia horretan mendean hartzea?
Hasteko, Amundsenek amarrua erabili zuen. Bere espedizioa isilean abiatu zen, eta bidean zela Scotti eta Norvegiako errege Haakoni telegrama bidez jakinarazi zien erabakia. Lau eguneko abantaila lortu zuen horrela, baina tarte hura ez zen helmugan erabakigarria izango.
Lerei tiratzeko, norvegiarrak 52 txakur eskimal bildu zituen. Scotten taldeak, aldiz, bide hasieran soilik erabili zituen txakurrak eta tarterik handiena espedizioko kideek beraiek lerei tiraka egin behar izan zuten. Amundsenek, bidean, txakur asko hil zituen gainerako txakurrak eta espedizioko kideak elikatu ahal izateko. Baina Scottek ez zuen animaliarik sakrifikatu nahi.
Pertsonak aukeratzerakoan ere finago ibili zen norvegiarra: txakurretan aditu bat, mugazain bat, eski txapeldun bat eta balea-arpoilari bat bildu zituen. Scotten taldekideak ez zeuden espezializatuta, eta ez zuten ia esperientziarik latitude haietan.
Amundsenek bete-betean asmatu zuen aholku eske inuitengana jo zuenean. Haien berokiak erabili zituen, haien elikadura ohiturak aintzat hartu zituen... finean, haien esperientzia bere egin zuen. Britainiarrak, berriz, potentzia esploratzaile nagusia izan ziren mende askotan, eta ez zuten uste inoren laguntza behar zutenik.
Eta, azkenik, Amundsenek zortea lagun izan zuen. Ordura arte mapetan ez zegoen glaziar ezezaguna zeharkatzeko erabaki arriskutsua hartu zuen, bidea laburtzeko, eta ez zuen eragozpen handirik topatu. Scottek, ordea, bide “zaharra” aukeratu zuen, teorian seguruagoa. Baina britainiarrek ez zuten eguraldia alde izan. Hego Polora lehenak ez iristeaz gain, espedizioko kide guztiak itzuleran hil ziren, kanpamendu nagusira iritsi baino lehen.
Hala, Scotten porrota erabatekoa izan zela esan daiteke. Baina lehiakidearen garaipena ez zen itxuraz erabatekoa izan. Roald Amundsenek berak zera esan zuen Hego Poloa zapaldu zuen lehen gizakia izan eta hilabete batzuetara: “Ez dut inor ezagutzen bere desioen hain aurka dagoenik. Txikitatik Ipar Polora iristea izan da nire ametsa, eta Hego Polora iritsi naiz”.
Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.
Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.
Izan... [+]
Sena ibaitik metro eskasera egon arren, ez dago Mundolingua museoa aipatzen duen turismo gidarik. Kasualitateak baino ez gaitu eraman horra. Nolanahi, horrela aurkitzen dira, maiz, hiri baten sekretu gordeenak.
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
UPNk salatu du Nafarroan eskuin muturreko taldeen eta Poliziaren indarkeria aztertzen duen batzordeak ia edonor hartzen duela biktima gisa. María Chivite lehendakariak erantzun dio Poliziak egindako abusuen salaketak asko izan direla eta denboran hainbat garaitan... [+]
Uztailean Keir Starmerren gobernuak erakunde "terrorista" gisa izendatu zuenetik, Palestine Action taldearen aldeko mezuak erakusteagatik ehunka lagun atxilotu dituzte. Larunbatean manifestazioa antolatu dute Londresen eta beste mila pertsonatik gora atxilotzeko... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Irailaren 9an eta 12an egingo dituzte udako eskolak. Telesforo Monzon eLab Euskal Herrigintzaren Laborategiak hizlari potenteak gonbidatu ditu, besteak beste, Iñaki Iurrebaso, Olatz Altuna, Jon Sarasua, Idurre Eskisabel, Josu Aztiria, Iñigo Urrutia eta Miren Zabaleta... [+]
Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.
Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.
Greban dira Benito Menni egoitzako langileak joan den abuztuaren 25etik, irailaren 8ra bitarte. Hermanas Hospitalarias enpresak agindutako kaleratzeen eta unitate itxieren aitzinean, Nafarroako Gobernuak ez duela arduratsuki jokatzen ari salatu dute.
2010ean "Mavi Marmara" itsasontzia abiatu zenetik, Palestinarekiko elkartasun itsas operaziorik handiena osatzen du Global Sumud Flotillak. Israelgo Gobernuak terroristatzat jo ditu nazioarteko ekintzaileak.
Bilboko erdigunean amaitu behar zuen txirrindularitza etapak, baina Deustun sartzear zirela antolakuntzak erabaki hori hartu du, helmuga ingurua manifestariz beteta zegoelako. Aurretik ere igaro dira helmuga puntu horretatik, eta istiluak izan dira. Ertzaintzak gutxienez hiru... [+]
Kontratua segi ala eten, enpresaren erabakia "errespetatuko" lukeela argi utzi nahi izan du Imanol Pradales lehendakariak, Euskadi Irratiari egindako elkarrizketan. Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza.
Astearte honetan egin da Valle de Odietako makroetxaldearen aurkako epaiketa Iruñeko Justizia Jauregian. Epaileak ebatzi behar du ea 2021ean haien lur sailetan egindako isuri baten ondorioz, lur eremu horiek larri kutsatu zituzten ala ez, eta nork eragin zuen. Aditu... [+]