2012: Odisea (kutxa) espazioan

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

001: Odisea espazioan zientzia-fikziozko film ospetsuan munduko hainbat gizaldi agertzen zaigu, homo sapiensarena baino lehenagoko garaitik, etorkizunaren muturreraino kontatuak. Baina falta du zerbait. Egia kontatzea. Izenburutik: 2012: Odisea (kutxa)espazioan. Hor primate talde batek kutxazain automatiko bat aurkitzen du, adimen maila altuago baterako zubi. Milioika urte geroago, ilargi batean lurperatuta ageri den beste kutxazain automatiko batek, zientzialarien arreta piztuko du. Azkenik, NASAko espazio-misio bateko kutxazain zentralak, espazio-ontzia gidatzeaz gain, ahoz komunikatzeko gaitasuna eta adimen artifizialeko motor boteretsu bat ditu, baina bere akats bat agerian ez gelditzeko, tripulazio guztia akabatzen saiatzen da. Hortxe gure munduaren historia. Hasieratik, amaierara arte. Aurkikuntza kasualitatez egin dut, baina ez zait komeni gehiegi zabaltzea (eremu urriko hizkuntzak babestuta sentitzearen abantailak). Batetik, aurkikuntza horrek guztiak txunditurik utziko zituen, eta Big Bang-aren teoria kolokan jarriko luke. Nire tresnak espazioko alderdi “huts” batera zuzendu nituen, unibertsoko hondo-zarata erregistratu eta gero Lurrera orientatuta objektuak detektatu asmoz. Hondo-zarata erregistratu ordez, kutxazain-seinale indartsuak iritsi ziren antena parabolikora. Seinaleak kontrastatu ondoren, unibertso zabalean 65 milioi argi-urtera beste “kutxazain” berri bat aurkitu dudala ez dago ukatzerik. Eta datu horrek Big Bank-aren nire teoria indartu egiten du, alegia unibertsoa Kutxa Bank handi baten leherketaren ondorioz sortu zela. Eta bestetik, 2012rako munduaren akabera totala iragartzen duten ahotsei serio kasu egin beharko genieke. Senekak mundua ke artean bukatuko zela adierazi zuen. 1666an ere bukatzekoa zen mundua, piztiaren zenbakia zela-eta. 2000. urtean kaos informatikoak ere munduaren akabera erabatekoa ekarriko omen zuen. Inork ez du asmatu. Orain arte. 2012an sartu berri gara, eta maien egutegia amaitzearekin batera, gure mundua ere pikutara joango da datorren abenduaren 21ean. Aditu nahi ez duenak, libre, baina munduaren amaiera ekarriko duen urtea izango da 2012, bai. Maien egutegiak iragartzen duena gertatzen ez bada, honako beste guzti hau gertatuko delako: gerra nuklearra; zenbait lurrikara; Eguzkiaren jardueraren maximoa izango da aurten; hori gutxi balitz, Lurraren eremu magnetikoaren noranzkoa ere aldatzekoa da 2012an justu; eta asteroide bat ere Lurrera erortzekotan da 2012an. Hauskorrak gara, eta aurten ezin gehiago. Eta ez bada horrelako ezer ere gertatzen, orduan 2012an munduaren eta unibertso osoaren amaiera ziur-ziur eragingo duena honako hau izango da: kapitalismoak (munduko bankuek) sortu duen krisiak zulo beltz bat sortuko du. Atzeratuta gabiltza. Hasi da sortzen. “Duela 10 urte euroa ezarri zenetik prezioak %23 igo dira, Erosketa saskia %48 igo da. Etxebizitzaren prezioa %66 igo da”. Zulo beltzak Unibertsoaren gainerako beste guztitik erabat isolatuta dauden espazioaren arloak ditugu, “Europako bankuek 115 milioi inguruko birkapitalizazioa behar dute krisia gainditzeko”, eta inguruan egon litekeen materia irentsiz segituko dute, guztiarekin amaitu arte. Ez ote da amaituko behingoz? Etsipena, hargatik, lehen ez bezalako mundu berri baten ataria izan liteke.


Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude