Durango, 1537. “Orayn bada ene arrebea deunczua alaan yçango çara paradisuan alcarr dacuscula”. Halaxe zioen Frai Juan Zumarraga (1468-1548) Mexikoko lehen gotzainak sendiari handik bidalitako gutunaren pasarte batek.
Euskal Herrian sorginkeria jazartzen luzaroan aritu ondoren, Abrojoko (Espainia) fraide etxeko zaindari izendatu zuten. 1527an Karlos I.a erregeak Aste Santua komentu horretan ematea erabaki zuen, eta fraide durangarra ezagutu zuenean, Espainia Berrian zituen arazo larriak arintzeko pertsona egokia izango zela erabaki zuen. 1528an Espainia Berriko lehen gotzain izendatu zuen, eta, bere amona Elisabet I.a Katolikoaren testamentua gogoan, Indiarren Babesle titulua ere eman zion.
Mexikoko lehen ospitalea sortu zuen, inprenta Amerikara eramaten lehena izan zen, bi eskola sortu zituen eta unibertsitatea sortzeko kudeaketak abiatu zituen. Amerikako lehen liburutegia ere bere aginduz zabaldu zuten Mexiko Hiriko San Francisco komentuan. Zumarragak berak lau doktrina liburu idatzi zituen gazteleraz, eta prosazko euskarazko testurik zaharrenetakoa, arestian aipatutako eskutitza, hari zor diogu. Halaber, tradizio katolikoaren arabera, hari zor diogu, neurri batean, Guadalupeko Amari Mexikon dioten debozioa, bera izan omen baitzen ama birjinaren agerketen lekuko eta berme nagusia (Frai Juan berak bere idatzietan halakorik aipatu ez arren).
Zumarragaren merituen zerrenda ia hagiografiko hori kontuan hartuta, ez da harritzekoa Paulo III.a Aita Santuak durangarra mailaz igotzea: 1547an, Mexikoko lehen artzapezpiku izendatu zuen.
Baina Indiarren Babesle gisa zegokion lanean ez zuen horrenbeste merezimendurik bildu. Amerikako lehen liburutegia sortu zuenak, ohitura eta erlijio indigenei buruzko milaka testu erretzeko agindua eman zuen. Indigenen babesle ofizialak hainbat indiar esklabo hartu zituen bere zerbitzura. 1536 eta 1543 artean inkisidore apostoliko kargua bere eskuetan izan zuen, eta urte horietan 183 auzi zabaldu zituen auzipetuei “sinistun” ez izatea leporatuta. Gehienak beren sinesmenei eusten zieten indiarrak ziren.
Frai Juan Zumarragaren eginbeharretako bat indiarren aurkako gehiegikeriak salatzea zen, baina, azkenean, bera izan zen babestu behar zituen horien aurkako abusuengatik salaketak jaso zituena. 34, hain zuzen.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Orain astebete izandako sutean zauritu zen emakumea eta ordutik Zaragozako (Aragoi) Miguel Servet ospitalean egon da, asteartean hil den arte. Gizona atzo espetxeratu zuten behin-behinean.
Iker Urbina eta Haizea Ziluaga abokatuek harrituta jaso dute Europako Giza Eskubideen Auzitegiaren epaia, besteak beste, Espainiako instantzia judizialetan ere iritzi desberdinak zeudelako.
Azaroaren 4an Barakaldoko BECen ospatuko duten Europe Music Awards (EMA) ekitaldirako Barakaldoko Udalak 220.000 euroko diru-laguntza eman dio AEBetako MTV kateari.
Berriki Espainiako Kontu Auzitegiak garai batean Zubietan eraiki nahi zen erraustegia gaindimentsionatua zegoela aitortu zuen. Egun eraikitzen ari direna ere hala dago. Zubietan eraikitzen ari diren erraustegiak %110etik gorako gaindimentsionamendua du. Hala adierazi du GuraSOSek astearte goiz honetan Donostian egin duen agerraldi bidez. Hitzartu prozesuaren baitan adituekin osaturiko mahai teknikoa Gipuzkoako Hiri Hondakinen Planaren erredakzio betean da.
“DA! asko dira” leloa aukeratu du Durangoko Azokak 53. edizio honetarako. Abenduko zitaren aniztasuna aldarrikatu nahi du Azokak eslogan horrekin. Txakur Gorria kolektiboak egin du aurtengo afixa, Landako gunean egon diren standen planoan oinarrituta.
Epaimahaiko erabakiak, Frantzian beteriko zigorrak kontuan hartu behar ez direla zehaztu du, eta ondorioz, epaiaren zain zeuden hogei bat euskal presoren espetxetik irtetzeko epeak luzatuko dira.
Xavier Triasen agintaldian etorri ziren turismo-legearen inguruko zenbait aldaketa. Nahikoa zen 230€ko lizentzia ordaintzea pisua etxebizitza-turistiko bilakatzeko. Behin lizentzia ordainduta, betirako zen; ez zuen iraungitze-datarik.
Urriaren 19an jokatu zen Udazkeneko II. Zapi Janztea. Lehen bi edizio hauetan, beraz, Lujanbio da zapiduna. Sariketa honen ezaugarriak dira, sari nagusia zapia izateaz gain, zapia jantzi duenak hurrengo urtean ere kantatzen duela, eta entzuleen bozkek erabakitzen dutela nork merezi izan duen zapia.
.jpg)
