Ipar Euskal Herriko politikagintza gori-gori dago. Frantziako eskualdeetako bozak dira hil honetako 14an eta 21ean. Euskal herritarrek Akitaniako Kontseilurako kargu berriak hautatuko dituzte. Alta bada, ez da boz emate bakarra izanen. Batera plataformak herri galdeketa eginen du 14an.

Herri kontsultaren berezitasunaz beste, boz hauek hiru bereizgarri hauek dakartzate. Bat: sei urteko legealdia izaten zena, 2014an bukatuko da. Legealdi berri horretan, Frantziako agintariak prestatzen ari diren instituzioen erreformak tokiko kontseiluen birmoldaketak ekarriko ditu. Uneon inork ez daki zehatz-mehatz zer bilakatuko diren Erregioko eta Departamenduko Kontseilu Nagusiak. Departamenduko Kontseilua, dirudienez, desagertzeko zorian dago. Bi: Akitaniako hauteskundeak LGVren (Abiadura Handiko Trenbidea) aferak baldintzatuta daude. LGVren aurkako CADE herri plataformak proiektuaren aldeko alderdiei bozik ez ematea eskatu du publikoki. Hiru: EH Baik, abertzaleen koalizioak, ez ditu hautagaiak aurkeztu. Aitzitik, hauteskundeak protestarako ekimen gisa probestu nahi ditu. Nahi duten herritarrek boto-paper baliogabea erabili ahal izanen dute.

Akitaniako Kontseilua helburu

Akitaniako Kontseiluaren presidentea PSko Alain Rousset da (Parti Socialiste). Bera da kargua betetzeko faboritoa. Hauek dira, hurrenez hurren, haren aukari nagusiak: Xavier Darcos (Majorité présidentielle); Nikolas Sarkozyk lideratzen duen UMP eskuindarraren aukera. Jean Lassalle (MoDem), zentristen haugaitza. Monique De Marco (Akitania-Europe Ecologie). Europako Parlamenturako bozetan arrakasta handia lortu zuen berdeen inguruko indarra.

Nelly Malaty (LO), Philippe Poutou (NPA), Gérard Boulanger (FG- M’PEP), Michel Chrétien (AEI) Jean Tellechea (Nationalistes basques-Euskadi Europan) eta Jacques Colombier (FN) dira gainerakoak. Bigarren multzoan ezker muturretik eskuin muturrera bitarteko ideologiak ordezkatuta daude. Philippe Poutou hautagai duen Alderdi Antikapitalista Berria (NPA) azpimarratu daiteke euren artean, Olivier Besancenotek lideratua. Aipagarria da ere EAJ-PNBk Urruñako hautetsi Jean Tellechea buru duen hautagaitza.

Rousset faboritoa, baina

Pirinio Atlantiarrak Departamenduko Kontseiluko presidentzia (Paue) zentro-eskuinaren esku bada, Eskualdeko (Bordeleko Akitania Erregioko) Kontseilua PSk zuzendua izan da azken bi legealdietan. Gobernatzeko alabaina, berdeen eta ezker moderatuen beste aliantzak izan ditu PSk. PS eta Alain Rousset orobat,  trenbide azpiegituraren aldekoak dira. Akitaniako Kontseilu Nagusiak, Alain Rousseten agintepean, autobideen alde baino burdinbideen proiektuen alde egin izan du. LGVren azpiegiturak, ordea, eztabaida eta aurkari asko jalgiarazi ditu. Kontseilu Nagusian aliatu nagusi izan duen Europe Ecologie LGVren aurkakoa da. Orain galdera da: nola hartuko dute hautesleek LGVren proiektuari buruzko PSren jarrera? Bi itzuliko hauteskundeetan aliantzek munta handia dute bigarren hautaketan. Zein izanen da Europe Ecologie-ren jarrera bigarren itzulian, PSrekiko balizko aliantza batean?

Bistan da, aliantzak lehen itzuliko emaitzen menpe izaten dira. Alabaina, batek zein besteak asko dute jokoan: PSk Kontseilu Nagusiaren boterea. Europe Ecologiek, berriz, aldarrikatzen duen alternatibaren sinesgarritasuna. Zentro-eskuinak (MoDem eta UMP), ohi bezala, kanpainan aurkariak izanen dira, baina bigarren itzulian aliatu izaten ahaleginduko dira. Bigarren itzulian, bazterreko alderdien jarrerek ebatziko dute Kontseiluko Gobernu berria. Alderdiek eta, batez ere, hautesleek berek.

Bozen asmoei buruzko inkestek emaitza hauek eman dizkie alderdi nagusiei: PSko Alain Rousseti %31. UMPko Xavier Darcosi %24. MoDemeko Jean Lassalleri %12. Monique De Marcori %11. Inkesta horrek MoDem-i (UDF iraganean) iragarri die boz galera handiena. Inkesta bat baino ez da.

Akitaniako hauteskundeak hizpide hartu ditugu, alabaina, bozak Estatuko erregio guztietan izanen dira. Île-de-France eskualdeko emaitza frantziar politikaren termometroa izanen da. Estatu mailako eskuinaren alternatiba izan nahi duten ezkerreko indarrentzako test nagusia.   

EH Bai koalizioa eta abertzaleak 

Ipar Euskal Herriko lau alderdi abertzaleen (AB, Batasuna, EA eta EAJ-PNB) inguruan anabasa gisako bat dago hauteskundeetan. Egoera ulertzea ez da zaila halere. EAJ-PNBk, tradizioari eutsiz, bakarka ekin die bozei. Iraganean ez bezala, beste eskualdeetako sektore demokristauekin aliantzan joan gabe. Gaur gaurkoz, irudiz, gainerako indar abertzaleekin aliantzan joateko baldintzak ez direlakoan. EAren kasua bitxia da. Europe Ecologieren zerrendan aurkezten da. Alta, EH Bai sostengatzen du. Jarrera hau iraganeko hauteskundeetan egindako aliantzarekiko koherentzian hartu du EAk.

ABk eta Batasunak osatutako EH Bai koalizioak hauteskunde sistema eta frantziar agintarien politika salatu nahi ditu eskualdeetako boz hauen bitartez. Heldu den urteko Kantonamenduko bozetarako bidea lantzen eta prestatzen ari da orain. EAko nahiz gainerako abertzaleekin aliantzak sendotu eta hautetsi kopurua handiagotzea xede du EH Baik. Era berean, koalizioak abertzaleen arteko harremanak sendotu nahi ditu Euskal Herri osoan aurreikusten den aro politiko berria antolatzeko. Ezkerreko abertzaleek aro berria iragarri dute. Alderdien eta sektoreen arteko aliantza eta estrategia egokiak lantzeko unea. Etorkizuneko politika baldintzatzeko unea da. Aukerako unea. Trantsizio garaia ere deitua.