Egunkaria auzia azken txanpan sartu da eta oraindik ez da inondik inora ikusi akusazioaren funtsik, hau da, Egunkaria ETAren aginduetara egon zela eta akusatuak etakideak direla. Ez zen agertu instrukzio osoan eta orain epaiketan ere ez; salaketen arrastorik ez eta akusazioen lekukoen ahultasuna barra-barra. Guardia zibil itzultzailearena latza izan zen: euskaraz zerbait ulertu bai, akusatuei egindako entzuketen itzulpenak epaileari egin ere bai, eta gero elkarrizketa bat izateko gai ez litzatekeela aitortu zuen.

Epaiketa-esperpento honetan emaitza akusatu guztientzako absoluzioa besterik ezin da izan, baina hori epaimahaiak erabaki behar du. Eta ezin da ahaztu beste epaiketa-esperpento batzuetan, antzeko epaimahaiek erabaki izan dutena: horietako adibide ikusgarriena 18/98 auzia izan zen, eta hartako auzipetu gehientsuenak espetxean dira.

Egunkaria-ko auzipetuek euskal gizartearen gehiengo oso zabalaren aldetik jasotako elkartasunak areagotu egiten du fiskalik gabeko epaiketa honen fikzio itxura. Bada ordua zazpi urteko iruzurrari emaiera emateko eta, absoluzioarekin batera, kalteordainen bideari ekiteko.

Eusko alkartasunako buruzagiek jakinarazi dute aukeretako bat dela hauteskundeetara Batasunarekin batera joatea. Eta Jaurlaritzako bozeramaile Idoia Mendiak berehala egin du bere interpretazioa eta galdera: utzi egin behar dizkio EAk bere siglak ezker abertzaleari? Zeharka dagoen mehatxua argia da, EAri EAE-ANVri bezala gerta dakiokeela alegia.

Eta bai, zalantza barik hala izan daiteke, baina denak adierazten du EAk halako urratsik ematen badu, Batasunak beste batzuk jorratuko dituela. Eta baita ETAk berak ere seguruenik. Denak adierazten du pilota oraingoan Espainiako Gobernuaren teilatuan geratuko dela. Denak adierazten du euskal esparru politikoa mugitzera doala eta jadanik hasi garela horren lehen aztarnak ikusten. Egoera berriak ekar dezakeenaren beldur, ezpatak tente dira alderdi abertzaleen etxeetan. NaBai izan daiteke horren erakusle argiena, eta ika-miketatik ondorioztatzen dena da oraindik ez dagoela ezer argi. Akatsa da egoera berrien aurrean etengabe barrura begiratzea, baina ohikoa da alderdi eta erakundeetan. Herritarrengana eta gizartera begiratu eta haien asmoak egokien interpretatzen dituenak aterako du etekin gehien egoera berri horretatik. Baina horretarako begiratu egin behar da eta ahal bada hitz egin, bai jendearekin bai gizarte eragileekin.

Aurreikusi bezala, gero eta gehiago ari zaio begiratzen ETAren azken komunikatuari. “Borroka” hitzaz egiten duen erabilerak iruzkin ugari (Imanol Murua, Iñaki Aldekoa...) ekarri ditu; indefinizioz erabiltzen ei du borroka hitza. Tasio Erkiziari, antza, garrantzitsua iruditu zitzaion “borrokaz” berak zer ulertzen zuen adieraztea eta luze jarduen zuen horri buruz urtarrilaren 20an Gara-n idatzitako artikuluan. “Borroka da bide bakarra” oihukatzen da manifestazio askotan, gazteen aldetik bereziki. Askok ulertzen du borroka armatuari egiten zaiola erreferentzia horrekin eta Erkiziak zehaztu beharra ikusi bide zuen: borroka bai, baina borroka molde ugari aipatzen zituen eta instituzionalari lerro ugari eskainiz gainera. Urteetan HBko kargu publikoek egindako lana eta estiloa goraipatzen zuen. Eta bazirudien garai hura ezagutu ez zutenei zerbait azaldu nahi ziela.