Azkue eta hiperbizkaiera
Hiru iturri horietatik edan zuten XX. mendearen hasieran Bizkaiko idazle aranazale eta garbizaleek eta hizkuntza eredu berria erabiltzen hasi ziren; gerora, Koldo Mitxelenak hiperbizkaiera terminoa aukeratu zuen joera hori izendatzeko. Mendebaleko euskarak gainerako euskalkiekin dituen ezaugarri komunak gipuzkeratik “kutsatutako” forma arrotzak zirela uste zuten eta, beraz, horiek saihestu eta soilik Bizkaian erabiltzen ziren adizkiak eta hitzak aukeratzen zituzten. Adibidez, Bizkaiko literaturan erabat orokorra zen ditu(z) formaren ordez, toki gutxitan erabiltzen zen dauz idazten hasi ziren, aurrekoa ia erabat ordezkatzeraino.
Eredu batuaren aldeko joera hazi zenean, ordea, askok hiperbizkaiera kritikatu zuten, batasun ahaleginei kalte egiten ziela eta. Esaterako, Sebero Altubek garbi salatu zuen mendebaldeko eredu “garbi eta jatorra” bultzatzen zuten gramatikarien ahalegina. Azkuek berak bide hori berehala gaitzetsi eta gaztetako bekatutzat jo zuen. Eta, hala, geroko euskara batua mamitzeko egin zuen lan eskergaren itzalean geratu da Euskal Izkindea goiztiar hura.
Horrek ez du esan nahi, hala ere, lan horrek meriturik ez duenik. Gutxik dute gogoan euskaraz idatzitako lehen gramatika liburua dela –euskaraz idatzi zuen, eta gero gaztelerara itzuli–. Azkue beraren hitzetan: “Erderaz' orainarteko izkiralariak legez' izkinde au izkiratu baneu' arazu ta buruauste gitsiago emon izango eustan nire asmoak, eznintzan itz barririk sortuteko peremina latzean egongo, liburu bi baten ipini bearrik bere ezneuan izango, eta ganera nire lantso onek eukiko dauzan arerio askok' abegi obea egingo eutsen”. Zailtasunak zailtasun eta garbizalekeriak garbizalekeria, Azkuek euskarari eman zion lehentasuna.
Sahara hegoaldeko gizonak, emakumeak eta adin txikikoak zeuden txalupan. Merkataritza ontzi batek jitoan zebilen txalupa ikusi, soka bat lotu, eta laguntza eskatu zuen.
Gaixoaldi baten ondorioz, 65 urterekin hil da Daniel Larrea Mendizabal.
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
95 urte bete zituela zendu zen Maite Maniort Hennebutte, 2025eko uztailaren 10ean.
Jose Manuel Gorospe Meagas aktore eta kultur ekoizle donostiarra zendu da, 81 urterekin, Madrilen. Bizitza osoa antzerkiarekin eta ikus-entzunezkoen munduarekin era batera edo bestera lotuta pasatu zuen Gorospek, eta, besteak beste, Euskadiko Filmategiaren sortzaileetako bat... [+]
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.