Bedaxagarren aroztegian
- Haritz hosto erraldoi bat, lau metro luze, korten altzairuzkoa. Haritz hosto amerikanoa, Zuberoatik Ameriketara artzain joan zirenak omentzeko. Nestor Basterretxeak eskultura jarri beharreko tokian aurkitu zuen inspirazioa, Gotaine-Irabarneko Utürzabala parkean, paseoan, haritz amerikanoen hostoz estalitako lurra zapaltzean. Mixel Etxekopar zuen alboan, afera honen bultzatzailea, eta galdetu zion: “¿Hay algún herrero por aquí?” Eta Etxekoparek erantzun, “no un herrero, sino el herrero”. Errementaria –edo arotza, han esaten duten bezala– Jean-Mixel Bedaxagar.
Apirilaren 4an ezarri zuten eskultura Irabarnen, aurten hogeigarren edizioa bete duen Xiru festibalaren baitan. Hilabete pare bat lehenago, otsailaren 11n, Basterretxea Urdiñarbera joan zen, Bedaxagarren aroztegira, lana nola zihoan ikustera. Aurtengo neguko egunik euritsuena zen. Baionatik aurrera, Zuberoara bidean, soroak eta belazeak nonahi ageri ziren ur putzutan, erreka eta ibaiek gainezka eginda. Arratsaldeko ordubietan zen hitzordua, Iparraldeko ordutegian. Bedaxagarrek, buzo urdinez jantzita, bertsoz egin zion ongietorria eskultoreari: “Nork erran hedatuko nintzela/horrela arte munduan./Basterretxea jaunak asmatu/obra arraro batean.”
Basterretxea ez zetorren esku-hutsik: Bedaxagar prestatzen ari den diskorako azala ekarri zion opari, paisaia bukoliko bat. Auñamendi izenarekin aterako du Bedaxagarrek hurrengo diskoa. Etxetik ikusten du gailurra eta faszinatua dauka. “Elurra agertzen denean, udazkenean, maskaradan pentsatzen dut”.
Trumoi eta tximistek gogor astintzen zuten Bedaxagarren atelierra, euri erauntsiak atertu gabe. Denboralearen baitan, itsaso zakarrak amarrak askatu eta noraezean eraman zezakeen ontzia zirudien. Baina hantxe erdian, etzanda, han zegoen aingura, altzairuzko hostoa.
Basterretxeak, arkatza hartu eta zuzenketa batzuk egin zituen eskulturaren krokisean. “Haritz hosto sintetizatu bat da”. Gero Bedaxagarrekin batera miatu zuen aldenik alde, xehetasun guztiak errepasatuz. Eta Bedaxagarrek kontatu zuen nola Mallabiko enpresa batean moztu zituzten altzairuzko piezak eta gero Angeluko beste lantegi batean forma kurbatuak eman. Berak, puzzle hura muntatu eta lotu behar soldadudaren bitartez. Larruzko amantala jantzita, txinparta urdinez zipriztindu zuen altzairua.
Etxekoparrek, ezin geldi egon gizona, soinua probatu zion, dinbi-danba, txalaparta inprobisatuari. “Haurra ez da esnatua”. Bi edo hiru mende beharko omen ditu afinazioa lortzeko, “...eta gero bilan bat eginen dugu”, Bedaxagarrek eta biak aho –eta farre– batez. Eta gogoratu zituen Etxekoparrek, bihotz ximiko batez, Ameriketan artzain egondako bere attattaren ibiliak, aurrean zeukan eskulturan ispilatuko balitzaizkio bezala.
Arratsaldea ez zegoen txantxetarako, eta laster hartu zuen Basterretxeak etxerako bidea, kamerari “agur!” seduktore bat botata. Film erromantiko bateko galaia zirudien zineko zuzendari ere izan den artista dotoreak.
Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.
Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]
2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.
REE Red Electrica Española-ren Euskadiko, Nafarroako eta Kantabriako ordezkari Antonio Gonzalez Urquijo egon da ostegun honetan Gatikako azpiestazio elektrikoan, kazetariekin batera.
1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.
Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]
Klimaren aldeko mundu mailako martxak oldar handia hartzen ari ziren 2018tik 2020ra, mundu mailako osasun krisia piztu arte. Hasieran krisi horrek mundua hobera aldaraziko zuelakoan ziren asko, baina oraingoz hasierako itxaropen hari gailendu zaizkio mesfidantza, etsipena eta... [+]
Euskal Herriaren nazio izaera eta burujabetza aldarrikatzeaz gain, "erresistentzia eta borroka antifaxistari gorazarre egitea eta berrespen antifaxista egitea" jarri dute helburuen artean.
Horbel kooperatibaren proiektu bati esker, errefuxiatuen kanpamenduetan bizi diren Saharako hamabi haur hartuko dituzte bi hilabetez Goierriko udalerri horretan. Orkli kooperatibaren Orklidea ekimeneko dirulaguntza jaso du proiektuak.
Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.
Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.
Asteazkenean, NATOren goi-bilera hastearekin, aliantzak herrialdeei inposaturiko gastu militarraren aurkako mobilizazioak izan dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Ostegunean eta ostiralean Iranen eta Palestinaren aurkako gerrak salatuko dituzte.
Hamar urteko epea dute NATOko estatu-kideek helburu hori lortzeko. Espainiak ere sinatu du akordioa, baina, aldi berean, Mark Rutte aliantza atlantikoko idazkari nagusiaren gutun bat eskuratu du Pedro Sánchezek, ustez "malgutasuna" emango liokeena. Donald Trumpek... [+]
Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]