Bi mila eta hamabi
“Luza daitezela botere borroketan. Independentismoak erronka handiagoak ditu: armak ehorztea, militanteak etxeratzea, zubiak eraikitzea eta batasuna, pertsonena (...) eta herrialdeena. Gero, 2012, Eskozia, Faroe. Iparrera begira” (Berria, 2009ko martxoaren 8a).
Ezin uka zutabeak itxiera kriptikoa duela. Ni 2012 horrek intrigatu nau gehien. Hasieran, Eskoziak independentzia lortzeko epea dirudi, baina, nik dakidala, bertako erreferenduma datorren urtean izanen da. Izan ere, balizko arrakasta horren ospakizunak eta –hala izango ahal da– metodoak ere Euskal Herrira hedatuko diren esperantza osoz, hanken giharrak lantzen hasi naiz –oinez irakurtzearena prestaketa fisiko horren partea da– honaino etorriko zaigun kilten, hau da, eskoziar gonaren moda ahalik eta modu duinenez eramateko –euskal independentistok, erakuts egizkidazue zangoak!–
Baina 2012 horretan zer da pasatzekoa, orduan? Urrutikoetxeak hurrengo igandean plazaraturiko zutabean argi gehiago bilatu nuen: “Aro berria, eta inongo porrotaz pozteaz haratago, aro berria prestatzea hobe”. Dioenez Gales abertzaletzeko plangintzak ere “aro berria prestatzeko lagun dezake”. Misterio.
Aro berri hori zertan datza? 2012an hasiko da? Mundu osora hedatuko da? Herri hautatu bateko independentzia da seinalea? Nafarroako konkistaren bosgarren mendeurrenari erreferentzia egiten dio?
Parentesi bat: ikusi dut Nabarralde elkartetik 1512-2012 urtemuga ospatu nahian dabiltzala. Ni kontu handiz ibiliko nintzen, ezer ospatu gabe, ahalegin bizia eginez bostehun urteko porrot nazionala inork gogora ez zezan; dudatan naiz ez ote dugun ordutik aurrera amore eman beharko betiko. Voltairek ere, juduek Lur Agindutik kanpo eman zuten bostehun urteak gogoan, bere Hiztegi Filosofikoan galdetzen du, hainbeste denboraren buruan, lurralde baten gaineko eskubide zilegizkoek ez ote zuten preskribituko. Ixten dut parentesia.
Nire aldare partikularrean 2012k berebiziko munta du, hainbestekoa non kutxazain automatikoan zenbaki hori erabiltzen baitut kode sekretutzat, gertukoenek egiazta dezaketenez, nahiz eta beraiek akaso balio sexometrikoei egotziko zieten. Nik, ordea, beste arrazoiagatik aukeratu nuen zenbaki hori. Maia egutegia urte horretantxe amaitzen da: maiek ez zuten 2012tik aurrerako denborarik aurreikusi; ondorengoa, beraz, Aro Berria izanen da, dudarik ez.
Krisi honek ekarriko duen, edo 2012rako kalkulatzen den lurraren gainpopulazioak (7.000 milioi lagunekoa); edo Hugo Chavezek –edo Obamak?–, herriaren amoreagatik, urte horretantxe bere burua berrautaketarako aurkezteak; edo Michael Phelps garaile olinpikoak, marihuanaren aferagatik sumindurik, Londreseko Olinpiadetan parte hartu nahi ez izateak... Oraindik ez dakigu zein den mundua goitik behera eraldatuko duen eragile ñimiñoa. Zorionekoak ezjakinak!
Baliteke munduko herritarren %0,05ak estatu independente bat eratzea izatea Aro Berriak, hasiko bada, gutaz itxaron duena. Edo, besterik gabe, zu edo ni bezalako marigorri baten hegal kolpe ezaxolatia, taberna bateko terrazan zerbitzariari kontua eskatzen diogun bitartean.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]
Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]
Ukabilkadak, bultzadak, blokeoa, izotz jaurtiketak eta abar jasan behar izan dituzte Bajadika aldarrikatzailea egin duten pertsonek.
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]
Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]