Jasoko bada, jaso behar da

  • Arrazoi izan gabe ere arrazoiaren jabe egiteko 38 martingala edo amarru bildu zituen Arthur Schopenhauer filosofoak, bere garaiko eztabaida akademikoei luzaroan zorrotz eta mingots erreparatu eta gero. Ondorio nagusia: eztabaidon helburua ez omen zen aitortzen zena –iritzi desberdin-kontrajarrien talkatik egia bakarraren ezpalak ateratzea–, baizik eta, aitzitik, kosta ahala kosta norberaren arrazoia arrazoien gainetik ezartzea, irentsaraztea.
Euskara jasoa
Jasoko bada, jasoo behar da
Ni neu ere saiatu naiz Schopenhauerrek egin zuena egiten, eta, nire ustez, helburuari dagokionez ezin zaio filosofo borondatetsuak esandakoari koma erdirik ere aldatu: arrazoiak arrazoi, arrazoiaren jabe izatea da kontua, orduan Alemanian bezala orain gurean, ezkerrekoetan bezala eskuinekoetan.

Nolanahi ere, nago labur ez ezik motz, oso motz, geratu zela gure Arthur dialektika ustelean erabiltzen diren martingalen katalogoa osatzerakoan, asko baitira harenean aipatzen ez eta gurean barra-barra erabiltzen direnak.

Denak ezin, eta bakarra aipatuko dut nik hemen. Zerbaitetan zeure arrazoia ezarri nahi baduzu, ez aipatu zuzenki dena delako gai hori; asmatu beste gai bat, potoloagoa, eta egizu hartaz ari zarelako planta. Hori eginik, berehala hasiko zaizkizu handik eta hemendik kontra egiten. Orduan, lerra ezazu benetan axola dizun arrazoi hori, aldi berean hizpidera atera duzun gaian amore ematen duzulako itxura egiten duzula.

Hala, balia liteke, esaterako, krisia despido librea aldezteko, armak ideiak kartzelaratzeko, globalizazioa gure gizarte-sare sarriak baliogabetzeko, eta abar.

Euskarak hain beharrezkoa duen kontsentsu zabala, esaterako, primeran balia daiteke bidenabar beste arrazoi ez hain arrazoizkoak zeharka lerratzeko. Asko eta askotarikoak dira horrela lerratzen ari zaizkigun duda-mudako arrazoiak. Nik, larriagorik ere baden arren, bat bakarra aipatuko dut, kulturgintzari dagokiona.

Euskarak XXI. mendean izan dezakeen atarramentua delarik ageriko hizpidea, bizpahiru iturritatik irakurri edo entzun dut kultura jasoa ez dela euskararen erabateko normalkuntzarako erabakigarri, horretarako kontsumo errazeko produktuak (ahalik eta jende gehienak kontsumitzeko modukoak) behar direla.

Ondorio horretara iritsi direnak, garbi gera bedi hori, euskararen aldeko eragile ezagun, saiatu eta zintzo askoak dira, horretan ez dut dudarik. Halarik ere, nago jo diguten adar horrek adaska gehiegitxo dituela, besterik gabe biderako makulutzat hartzeko.
Ez diet nik ezer kenduko antzerkian Ama begira zazu, literaturan Kutsidazu, telebistan Basetxea edo kantuan trikitixa klonikoari. Audientzia zabaleko produktuak dira, eta horiek ere nahitaezko ditugu. Gakoa, ordea, ere horretan dago (ez nahastu aspaldion hain moda zoritxarrekoan ditugun beste ERE horiekin).

Antza denez, ni bezain euskaltzale diren batzuek jaso aditzaren hartu adierari ematen diote lehentasuna, eta horixe jarri nahi bide dute idi (ez nahastu aspaldion hain moda zoritxarrekoan dugun IDI delakoarekin, horrek, antza, zientzia alorrerako bakarrik balio omen baitu).

UNESCOk esan berri digu, ordea, euskara hauskor dagoela, hizkuntzen rankingean behe samarrean. Eta behean dagoena salbatu nahi bada, jaso beste erremediorik ez dago.

Izan ere, kultura jasoaren produkturik gabe (Brecht edo Ionesco, Zulo bat uretan edo Sistema Periodikoa, Sautrela edo BBCren dokumentalak, Ruper edo Joseba Tapia), ezinezkoa da produktu errazik sortzea.
Hots: jaso-hartzekorik izango bada, aurrena jaso-altxa beharko dela euskara.

Azkenak
Metro Bilbaok I-SEC Aviation Security enpresa isaraeldarrarekin sinatu duen kontratuaren aurkako kexak aurkeztu dituzte

Metro Bilbaok I-SEC Aviation Security S.L. segurtasun-enpresa kontratatu zuen apirilean. Horren aurrean, kexak aurkeztu dituzte dozenaka herritarrek Metro Bilbaoren bulegoetan, Bilbo-Palestina Herri Ekimena eta Nodo BDZ-Bizkaiak deituta.


48 eragile batu dira Donostian turistifikazioaren aurka antolatutako manifestaziora

BiziLagunEkin desazkunde turistikoaren aldeko Donostiako plataformak ekainaren 15erako deitu du manifestazioa. Turistifikazioa salatu eta hiri eredu alternatiboa aldarrikatuko dute.


2025-06-04 | Caitlin Johnstone
Analisia
Baliteke arratoiak genozidioaren itsasontzitik alde egiten hasi izana

Urtebete eta erdiz sarraski genozidak gauzatu ondoren, Erresuma Batuko zenbait hedabidetako kontseilu editorilek hitza hartu dute, bat-batean, Israel Gazan egiten den sarraskiaren aurka. Establishmenteko gizatxar mediatikoek aldaketa usaina hartu diote haizeari.


Asteazken goizean du desalojo eguna Gasteizko Korda espazioak, eta “erresistentzia” egitera deitu dute

Astelehenean bilera egin zuten gune okupatuko kudeatzaileek 21 Zabalgunea sozietate publikoko ordezkariekin, baina ez zuten inongo akordiorik lortu. Goizeko 8:00etatik aurrera Alde Zaharreko espaziora hurbildu eta erresistentzian parte hartzera deitu dituzte herritarrak.


Israelek janaria jasotzera joaten diren palestinarrak hiltzen jarraitzen du: 27 hil ditu asteartean, eta 90 zauritu

Gazako Osasun Ministerioaren arabera, AEBek eta Israelek kontrolatzen dituzten laguntza humanitario banatzeko zentroetan 102 palestinar hil dituzte azken zortzi egunetan: "Gerra krimen beldurgarria da, nahita egindakoa eta behin eta berriz errepikatutakoa". Erasoa... [+]


Osakidetzak kargu hartu dio pediatra bati, hil zorian zegoen ume bat artatzeko ospitaleko baliabideak “lan ordutegitik kanpo” erabiltzeagatik

Faltan Botatzen Dugu plataformak eman du gertakariaren berri, eta zaintza aringarrien zerbitzuaren "egoera kritikoa" salatu du. Medikuak haren kontakizuna argitaratu du sare sozialetan, eta jakinarazi du lana utzi duela denbora batez: "Ezinezkoa zait baldintza... [+]


Analisia
Diruz konpondu dira “etxe barruko arazoak”

Urteroko oroimen eta sari banaketa ekitaldia egin du Ertzaintzak Arkautin, Eusko Jaurlaritzako agintarien parte hartzearekin. Duela bi urteko kronikatik aurtengora auziek edota gaiek berdintsuak izaten segitzen badute ere, nabarmena da begiratzeko moduak nola aldatu diren.


Bilboko epaitegi batek arrazoia eman dio ‘phishing’ biktima bati eta Santander bankua zigortu du

Kontsumitzaileen eskubideen defentsan, epaileek ebatzi dute bezeroak ez duela arduragabekeriaz jokatu eta bankuak 1.923 euro itzuli beharko dizkio biktimari.


Amnistia Legea konstituzionala dela ebatziko du Espainiako Auzitegi Konstituzionalak

PPk ezarritako helegiteari erantzunez, legearen testua ia bere osotasunean konstituzionala dela dio auzitegiaren ebazpen proposamenak. Hala ere, legea pertsona gutxi batzuentzat dela dioen argudioan arrazoia eman dio eta herritar guztiei aplikatzea proposatu du.


“Eskola txikiak, herri eta auzo txikiak, bizirik gaude, eta hori ospatzeko elkartuko gara”

Herri txikiak bizirik dauden eremuak direla eta bizirik jarraitzeko herriari begiratuko dion eskola gakoa dela aldarrikatuko dute, aurten ere, Gipuzkoako Eskola Txikien Festan. Ekainaren 8an ospatuko dute, igandean, Ezkio-Itsason, landa guneko herri txikiak hezkuntzarako zein... [+]


2025-06-03 | Mikel Aramendi
ANALISIA | Shangri-La 2025
Elkarrizketa eta harenga nekez etortzen dira bat

Asiako herrialde gehien-gehienak bertan izateak oso izaera eta giro berezia ematen diolako, eta hedabide-estaldura ere halakoa duelako, aparteko sona lortu du hogei urteren buruan IISS-International Institute for Strategic Studies britainiarrak Singapurren antolatzen duen Asia... [+]


Ukraina eta Errusia berriz bildu dira Istanbulen, Kievek Moskuren gerra hegazkinei drone bidez eraso egin berritan

Duela bi aste bezala, mila preso inguru trukatzea adostu dute Ukrainak eta Errusiak, eta batak besteari 6.000 soldaduren gorpuak ere itzuliko dizkio. Trukea egiteko, Moskuk hiru eguneko su-etena eskatu du fronteko hainbat eremutan, eta Kievek Putin eta Zelenski aurrez aurre... [+]


Israeldarren %82 daude Gazako biztanleak bortxaz kanporatzearen alde, inkesta baten arabera

%56k, gainera, bortxazko kanporatze hori "are gehiago zabaltzearen alde" daude: horien esanetan, 1948an Israelek okupatutako lurretan ez litzateke arabiarrik bizi beharko.


Eguneraketa berriak daude