Gona arrosak

Errododendroa
Inbasioaren landareen sokari tiraka, loratze zorian dagoen errododendroari, Rhododendron sp., begira nago. Baratze eta lorategietan gero eta maizago ikusten dira errododendroak. Ingelesen landare honekiko aspaldiko txoramenak gero eta hibrido bereziagoen sortzea sustatu du. Inbasioaren kanpamentu, denda eta mintegietan ehunka desberdin dago aukeran. Ukabila baino handiagoko kolore askotako loreak dotoreak dira, eta jendeak etxekotu nahi... Ez da landare erraza, ordea, eta gehienetan galdu egiten da. Klima ia etengabe hezea eta lur azidoak behar ditu eta aire lehor eta lur karetsuak diren tokietan bizkor hiltzen da. Geurean errododendro heldu bat topatzea ez da teleberrierokoa. Izatekotan, txoko itzal, heze babesturen batean.

Europako inbaditzaileen artean zortzi errododendro izendatu badituzte ere, bat da “beldurgarria”, Rhododendron ponticum. Berez Europa eta Asiaren arteko mugakoa bada ere, ingelesek etxeratu eta handik abiatuta kontinentea “okupatzen” ari da: Irlanda, Belgika, Frantzia, Herbehereak, Austria...

Errododendro bat dugu hemengoa, Erronkariko Larra aldeko mendi garaietan bizi dena, Rhododendron ferrugineum. Pirinioetan ezaguna da eta haitz gorriak arrosa koloreko gonaz janzten dituen sasoia ikusgarria da.

Errododendro jendeak trikimailu ederrak ditu beste landareak uxatu eta bera ugaltzeko. Gai kimiko toxikoak sortzen ditu eta intsektu ale batzuk kenduta, haren hostoari kosk egingo dion berdejalerik ez da topatzen. Lore bakoitzak 7.000 hazi ere eman ditzake, zuhaiska bakoitzak milioika... urtero. Asentatzen den tokian zaila dute gainontzeko landareek, zuhaitzen haziak ere erne ezinik izango dira bere azpi ezin ilunagoan metatzen duen inaurkinean. Inguruko tarteak harrapatzen iaioa da, bai haziz, baita adar muturrak lurra ukitzean errotuz ere. Beraren loreetatik sortutako eztia ere toxikoa dela aipatu izan da.

ASTEKARIA
2009ko martxoaren 29a
Azoka
Azkenak
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]


Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


2024-04-28 | Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]


Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Eguneraketa berriak daude